Ściana Miast Partnerskich - między historią a teraźniejszością

Od niedawna na turystycznej mapie Zamościa pojawił się nowy punkt, który trafnie łączy teraźniejszość i historię będąc jednocześnie dobrym miejscem dla lekcji nie tylko o przyjaźni i partnerstwie, ale także lekcji historii i heraldyki.

W wielkiej sieni zamojskiego ratusza - na ścianie w klatce schodowej prowadzącej na pierwsze pietro - umieszczono stylizowane kartusze z herbami miast-partnerów Zamościa. W dniu oficjalnego odsłonięcia tego nietypowego dzieła (o czym informowały lokalne media) nazwanego "Ścianą Miast Partnerskich", które odbyło się w obecności władz miasta i czterech prezydentów poprzednich kadencji, na białej powierzchni oświetlonej równocześnie słońcem wpadającym przez okno i światłem z okazałego żyrandola, znajdowało się osiem kartuszy herbowych. Niedługo potem pojawiły się trzy kolejne. Przyjacielskie kontakty łączą dziś Zamość nie tylko z miastami europejskimi: na Ukrainie, na Słowacji, w Niemczech, we Włoszech, w Wielkiej Brytanii - ale także w Stanach Zjednoczonych. Dwa miasta partnerskie: Sighişoara w Rumunii i Sabbioneta w Italii wpisane zostały - podobnie jak Zamość - na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Patrząc na tę "Ścianę" - dzieło, które trafi z pewnością na karty zamojskiej historii, nasuwa się pytanie, czy nie zabraknie miejsca, gdy z czasem wzrośnie liczba naszych Partnerów. Maciej Sęczawa - autor dzieła - to znany zamojski twórca. Na uzupełnienie herbów jest w pełni przygotowany - w swoim zawodzie jest profesjonalistą. Już pokonał trudności, jakie niewątpliwie sprawiało połączenie w jedną, spójną całość herbów o rożnych kształtach tarcz i rozmaitych godłach, zwykle bez kartusza.

Taka współczesna kompozycja, umieszczona na ścianie zabytkowego ratusza musi odznaczać się wyjątkowo wysokim poziomem artystycznym. O to twórca zadbał z pełną świadomością: kartusze herbowe wykonane zostały w technikach sgraffita i mokrego fresku, rozpowszechnionych w czasach renesansu, a więc adekwatnych do historycznego wnętrza. To techniki trwałe, o których artysta mówi że są "szlachetne", a przy rzetelnym sposobie wykonania, zostaną na ścianie na wieki. Wiem, że autor starannie przygotował się do tej realizacji: przeglądał źródła ikonograficzne i heraldyczne, by herbom nadać odpowiednią oprawę, uwzględniając historyczny kontekst zarówno samego wizerunku jak i miejsca, do którego herb jest przeznaczony. Inspiracji dostarczyły także detale zamojskiej kamieniarki - z kamienic wokół Rynku Wielkiego - zwłaszcza z portali, ale także elemnenty heraldyczne z dekoracji Kamienicy Wilczkowskiej.

Pomysłów na styl poszukiwano w dekoracji sztukatorskiej sklepienia katedry czy w maskach umieszczonych na parterze wielkiej sieni. Artysta dokładnie obejrzał też kartusze z herbami miast polskich, namalowane w XIX wieku w krakowskich Sukiennicach (jak powszechnie wiadomo - nie ma tam herbu Zamościa). Dzięki temu powstała przemyślana kompozycja malarsko-rzeźbiarska, wyróżniająca się także wytwornym liternictwem, a elementy pięknego, starego kartusza herbu angielskiego miasta Loughborough nie zdominowały innych, równie ważnych herbów, odznaczających się nieco skromniejszą oprawą i prostszą stylistyką, jak chociażby godło amerykańskiego miasta Fontain Hills, które nie posiada tradycyjnej tarczy herbowej.

Dobór kartuszy do większości herbów to kreacja artystyczna Macieja Sęczawy - malarz znany jest między innymi z tego, że doskonale umie sprostać wyzwaniom, jakie stanowi tworzenie dzieła w zabytkowej przestrzeni; w tej kwestii ma zresztą bogate doświadczenia. Pracował bowiem w zespołach rekonstruujących tak ważne obiekty jak gotycka, polichromowana Madonna Malborska czy koptyjski klasztor w Deir al-Surian w Egipcie. Jest też współtwórcą projektu rekonstrukcji polichromii synagogi z Wołpy. Przygotowując się do realizacji "Ściany" konsultował projekt ze swymi przyjaciółmi konserwatorami. Sam też podkreśla, że wprowadzenie nowych realizacji do historycznych wnętrz wymaga szczególnej uwagi i - jak to określa - pewnej dyskrecji. I dodać wypada: pokory wobec tego, co stworzyły minione wieki.

"Ściana Miast Partnerskich" ma podkreślić rangę miasta, zwrócić uwagę na naszą gościnność i przyjazne nastawienie. To zresztą bardzo okazałe wnętrze - miejsce, w którym na schodach gospodarz wita serdecznie swoich gości, a oni - pokonując kolejne stopnie -widzą na ścianie czytelny dowód tego, że są u nas mile widziani. "Ściana" powstała - co jest oczywiste - za zgodą konserwatora, a mimo trwałości techniki kartusze tak naprawdę nie stanowią nieodwracalnej ingerencji w substancję zabytkowej ściany - artysta umieścił je bowiem na podłożu zastępczym: specjalnych płytach w taki sposób, by można było je przemieszczać.

O wysokim poziomie artystycznym i profesjonalnym tej realizacji każdy może przekonać się sam - jej obejrzenie powinno stać się stałym punktem wycieczek odwiedzających Zamość. Dla mieszkańców miasta jest to doskonała lekcja zarówno historii jak i sztuki; dla młodzieży -żywa lekcja heraldyki. Jak taką lekcję przeprowadzić? O tym można przeczytać w artykule Ściana Miast Partnerskich - żywa lekcja heraldyki

Zobacz podobne:
     Ściana Miast Partnerskich - żywa lekcja heraldyki / 2017-07-18
     Ściana Miast Partnerskich w zamojskim Ratuszu / 2017-06-18
     Podpiszą umowę partnerską z Fountain Hills / 2014-06-24

Warto przeczytać:

[do góry]