Będzie ostro. Wprawdzie postaram się, żeby nie przekroczyć pewnej granicy, ale uprzedzam, że niniejszy tekst piszę bardzo zdenerwowany. Nie tylko dlatego, że piszę go nocą bezpośrednio po porażce naszych siatkarzy z Serbami na inaugurację Mistrzostw Europy oraz przepotwornej wtopie Legii Warszawa w Tyraspolu.

Będzie ostro przede wszystkim z powodu tego, co usłyszałem podczas sierpniowego posiedzenia Komisji Budżetu, Infrastruktury i Mienia Komunalnego Rady Miasta. Były to zresztą bardzo ciekawe obrady, pełne interesujących dyskusji, szczególnie na temat lokalnego rynku pracy i sprzedaży działki leżącej na terenie "starego" szpitala, którą swego czasu chciał zużytkować McDonalds. Niemniej dzisiejszy tekst poświęcę Miejskiemu Zakładowi Komunikacji sp. z o.o., bo komisja omawiała również sytuację ekonomiczną jednoosobowych Spółek Miasta Zamość na podstawie raportów za ubiegły rok. O ile w przypadku Zakładu Gospodarki Lokalowej czy Zamojskiego Szpitala Niepublicznego obyło się bez kontrowersyjnych sformułowań, tak prezes MZK - mówiąc kolokwialnie - dowalił do pieca. I to tak, że z wrażenia nie mogłem się pozbierać przez dłuższą chwilę.

W skrócie: według Krzysztofa Szmita - zapytanego o przyczynę spadku wpływów z biletów o siedem procent względem 2015 roku - w Zamościu komunikacja miejska ma pod górkę, bo "z jednego końca miasta na drugi można przejść na piechotę", młodzież zamiast autobusami woli jeździć rowerami, zaś korekty rozkładów jazdy nic nie dadzą, gdyż "zmiana na choćby jednym przystanku powoduje zmiany na innych przystankach" i jak na jednym osiedlu mogą pasować, to na innym będą protesty. A w ogóle to MZK jest zakładem pracy "mającym obowiązki wobec pracowników", dlatego on jako prezes musi pamiętać, że nie powinien zmniejszać zatrudnienia.

Niby nie jest to pierwszy zarządca zamojskiego przewoźnika, który publicznie opowiada kocopały, ale tym razem muszę zareagować. Nie znam osobiście pana Szmita, nigdy z nim nie rozmawiałem, ale myślę, że przyda mu się kilka informacji o tym do czego służy komunikacja miejska i jak powinna zostać zorganizowana, żeby ludzie nią jeździli.

Informacja główna: NIE JEST prawdą, że w Zamościu autobusy mają niewielu pasażerów, bo jest to za małe miasto na komunikację publiczną. Owszem, zdrowe osoby mogą przejść pieszo nawet z ulicy Powiatowej na Zamczysko i z powrotem. Mogą też ten dystans przejechać rowerem. Ale po pierwsze: nie każdy jest zdrowy, a śmiem twierdzić, że odsetek osób z problemami natury sprawnościowej stale rośnie. Nie każdy też posiada własny samochód, a jeśli już go ma, to z pewnością umie policzyć sumy, jakie zostawia na stacjach benzynowych. Po drugie zaś: zapotrzebowanie na komunikację miejską gwałtownie wzrasta przy pogodzie chłodnej lub deszczowej, że o mrozach czy upałach nie wspomnę.

Teraz odpowiedzmy sobie na zasadnicze pytanie: co musi się stać, aby ludzie wybierali MZK nie tylko okazyjnie, czyli wtedy, gdy przypadkiem zobaczą klimatyzowany autobus na horyzoncie? Przede wszystkim muszą WIEDZIEĆ, że mogą na tej formie podróżowania polegać. I nie można tu mówić, iż wystarczy zamieścić rozkład jazdy na przystankach oraz w sieci, bo nie wystarczy. Ludzie muszą mieć sobie ten rozkład wbić do głowy. A nie wbiją, jeżeli autobusy będą przyjeżdżały w nierównych odstępach czasowych. Fachowo nosi to nazwę taktu. Niestety, ale jeśli autobus linii numer dziewięć, jadący na ulicę Legionów, na przystanku Partyzantów Nowe Miasto pojawia się w dni robocze o 6:42, 7:40, 8:46, 9:59, 11:24, 12:26, 13:36, 14:39 i 15:44, to nie liczmy, że ktokolwiek to zapamięta. Co ciekawe, analizując rozkłady jazdy poszczególnych linii widzę, że takt jak najbardziej występuje w niektórych przypadkach. I dziwnym trafem dotyczy to połączeń, które mają największe obłożenie (na przykład "trójki").

Domyślam się, że w wielu wypadkach brak taktu wynika z obiegów pojazdów, które raz wykonują trasę dłuższą (zazwyczaj poza Zamość), a raz krótszą. Niemniej nie jest to reguła, a poza tym z całym szacunkiem, ale nie można tego nazwać konstruowaniem rozkładu pod potrzeby pasażera, tylko raczej pod dotacje z gmin ościennych.

Mam zatem nadzieję, że pan prezes weźmie sobie moje uwagi głęboko do serca i zacznie postrzegać zakład, którym zarządza, jako podmiot transportu publicznego. Co za tym idzie, będzie stosował się do reguł rządzących tą dziedziną życia. Reguł stosowanych tam, gdzie zrozumiano, że transport publicznym nie jest złem koniecznym, tylko elementem przyjaznym mieszkańcom oraz przyjezdnym. A jak nim, to i pracownikom firmy ów transport realizującej. Wtedy system złoży się idealnie w jedną całość.