Za nami już zarówno Triduum Paschalne, jak i dwa dni Świąt Wielkanocnych. Spędzaliśmy ten czas w różnych miejscach i w różny sposób; najczęściej w kościołach i przy świątecznych stołach w gronie rodzinnym. Przy okazji muszę trochę zganić moją parafię, która tak "inteligentnie" zorganizowała wielkopiątkową adorację krzyża, że trwała ona ponad dwie godziny i toczyła się w atmosferze ogólnego rozgardiaszu. Mam nadzieję, że w przyszłym roku będzie już znacznie lepiej i księża postarają się nie o jeden, lecz o dwa krzyże.

Niemniej to nie Święta jako takie będą motywem przewodnim dzisiejszego felietonu, lecz wydarzenie, o którym od poniedziałku mówi cała Polska, czyli pożar tak zwanego hotelu socjalnego w Kamieniu Pomorskim, w wyniku którego zginęło 21 osób. Z powodu tej tragedii prezydent RP ogłosił trzydniową żałobę narodową.

Nie pierwszy to przypadek podjęcia takiej decyzji. Od pięciu lat co najmniej raz w roku jest ogłaszana jest żałoba narodowa. W 2004 roku przyczyną była seria zamachów w Madrycie, w których ofiarami byli też Polacy, w 2005 - tsunami w Azji Południowo-Wschodniej, śmierć Jana Pawła II i zamach na metro w Londynie, w którym zginęły 3 Polki, w 2006 - zawalenie się hali Międzynarodowych Targów Katowickich i katastrofa w kopalni Halemba w Rudzie Śląskiej, w 2007 - wypadek polskich pielgrzymów koło Grenoble, a w roku ubiegłym - katastrofa samolotu pod Mirosławcem. Różny był czas trwania żałoby. W przypadku tsunami obowiązywała ona tylko przez jeden dzień, ale po śmierci Ojca Świętego - już niemal cały tydzień. Żałoby ogłaszane przez Lecha Kaczyńskiego z reguły trwają trzy dni.

W tym czasie krajowi wprawdzie daleko do paraliżu, ale ciężko powiedzieć, że życie toczy się wówczas normalnie. Odwoływane są wówczas prawie wszystkie imprezy masowe. U nas też - koncert Starego Dobrego Małżeństwa przełożono na przyszły tydzień, przez co na przykład ja nie będę mógł się na niego wybrać. Niby właśnie chodzi o to, by w imię solidarności narodowej zwolnić i wyciszeniem oddać hołd tym, którzy zginęli, ale odnoszę wrażenie, że wylewamy dziecko z kąpielą.

Przeglądam listę żałób narodowych ogłaszanych w innych krajach w ostatnich latach. W większości powodami są wydarzenia, które bez wątpienia są uzasadnieniem do wydania zarządzenia o żałobie. Tyle, że zazwyczaj skala tych tragedii jest zdecydowanie większa od tych polskich. Można nawet odnieść wrażenie, że żyjemy w nader bezpiecznym miejscu: nie ma tu wielkich katastrof samolotów pasażerskich lub pociągów, a duże wypadki drogowe przytrafiają się Polakom raczej za granicą. Właściwie jedyne co nam grozi, to katastrofy budowlane. Liczba ofiar, wystarczająca do ogłoszenia żałoby narodowej, jest u nas też stosunkowo niewielka. Porównywalna występuje tylko w Albanii, Bułgarii, Czechach i Finlandii. Jednakże nawet i w tych państwach żałoba rzadko kiedy trwa ponad jeden dzień. Jedynie w Kraju Tysiąca Jezior był przypadek żałoby trzydniowej, gdy w strzelaninie w jednej ze szkół zginęło 8 osób. Ciekawe jednak, że gdy rok później w podobnym zdarzeniu śmierć poniosło 10 ludzi, żałoba trwała już tylko jeden dzień.

Tak naprawdę w momencie takiej tragedii najważniejsze jest, byśmy potrafili pokazać naszą prawdziwą solidarność, czyli umiejętność bycia jednym Narodem nie tylko w teorii. Nie wiem co przeżywałbym na miejscu tych pogorzelców i mam nadzieję, że Bóg oszczędzi mi takich przeżyć. Wydaje mi się jednak, że najistotniejsza dla tych ludzi jest postawa indywidualna każdego z nas z osobna. Nie chodzi tu nawet o konkretną pomoc, choć na pewno nie jest ona bez znaczenia. Niemniej jednak dużo może dać po prostu szczery gest, rozmowa i wsparcie; zresztą jak w każdej tego typu sytuacji, nawet gdy ginie nie 21 osób, ale jeden człowiek, na pewno dla kogoś bardzo ważny. To szczerość intencji jest najważniejsza, a nie ich wymuszanie.

Moim zdaniem wystarczyło ogłosić żałobę narodową trwającą jeden dzień i ewentualnie zalecić, by przez kilka kolejnych dni imprezy masowe odbywały się z poprzedzającą je chwilą ciszy. Powinniśmy wrócić do właściwych proporcji. Nie wiem jak Państwo, ale ja zauważyłem, że każda kolejna taka okoliczność powoduje stopniowe dezawuowanie pojęcia żałoby narodowej. A nic tak nie zagraża powadze i autentycznej żałobie jak rutyna.