Nietuzinkowy wernisaż odbył się w czwartkowe popołudnie w Zamościu. Na wystawie, w witrynach restauracji "Padwa", zaprezentowano dwa obrazy zamojskiej artystki Gabrieli Łyko. Inicjatywa Rady Programowej funkcjonującej przy BWA Galeria Zamojska pn. "Obraz w Witrynie" wpisuje się w koncepcję "Zamość - Miastem Galerii Sztuki" 15.07.).

To nie był klasyczny wernisaż, tak jak nie należy do tradycyjnych formuła prezentowania dzieł znanej malarki Gabrieli Łyko. Po pierwsze - sztuka już dawno wyszła poza progi wnętrz galerii sztuki, po drugie - sztuka nie zna ograniczeń, i już po trzecie - sztuka to także produkt i musi szukać pomysłu na swoją promocję.

Inspiracją dla zaproponowania takiej formy promocji zamojskiego środowiska artystycznego była suma moich kilkuletnich doświadczeń w obcowaniu z artystami plastykami i ich twórczością. Nie tylko między wierszami można było usłyszeć, że zbyt mało osób przychodzi do galerii na wystawy, także, że niewielkie jest zainteresowanie rynkiem sztuki w Zamościu.

Trudno wszystko tłumaczyć kryzysem, choć zapewne po części tak jest. Toteż zrodził się pomysł wsparcia artystów plastyków poprzez nawiązanie partnerskich relacji ze światem biznesu. Na początek ten świat biznesu sprowadza się do właścicieli kawiarni/restauracji, sklepów i biur mających swoją siedzibę w kamienicach Rynku Wielkiego w Zamościu. To zdaniem wszystkich zaangażowanych w projekt "Obraz w Witrynie" - najczęściej odwiedzane miejsca. Tutaj pojawiają się nie tylko mieszkańcy Zamościa, także turyści, szczególnie letnią porą. Niejednokrotnie sklepy i kawiarnie stają się obiektem ich zainteresowania. Obraz w witrynie przyciąga wzrok, intryguje i zastanawia. Miejmy nadzieję, że do tego stopnia, że skusi do wejścia do wnętrza, a może nawet zakupu dzieła.

Zaakceptowany projekt promocyjny "Obraz w Witrynie" urzeczywistniali Jerzy Tyburski i Włodzimierz Filipski z BWA Galeria Zamojska kierujący jednocześnie zapytanie do dzierżawców o udostępnienie witryn na parterze kamienic oraz zaproszenie do artystów plastyków do udziału w tym projekcie.

Panowie z BWA z sukcesem zakończyli pierwszą odsłonę szerszego projektu, bowiem udział na przystąpienie do akcji promocyjnej zgłosiła Marianna Fostakowska, właścicielka restauracji/kawiarni "Padwa", udostępniając dwie witryny swojego lokalu przy ulicy Staszica 23 (Rynek Wielki).

Już od czwartku dodają uroku otoczeniu dwa płótna zamojskiej malarki Gabrieli Łyko, z cyklu "Pejzaże roztoczańskie". Artystka jest absolwentką PLSP w Zamościu. Ukończyła studia na Wydziale Artystycznym UMCS w Lublinie, uzyskując dyplom w pracowni malarstwa prof. Mieczysława Hermana, pod kierunkiem adiunkta Walentego Wróblewskiego w 2000 r. "Cechą szczególną jej malarskiej aktywności jest afirmacja życia" - pisze Włodzimierz Wasiluk w recenzji do katalogu "Gabriela Łyko". "Jej prace są pogodne, otwarte, nacechowane wielką fascynacją światem i szacunkiem dla każdego przejawu istnienia".

Na wystawie "Obraz w Witrynie" Gabriela Łyko zaprezentowała ukochane pejzaże, emanujące liryzmem i ciepłem. Tu najpełniej wyraża się jej talent. Umiłowanie przyrody, bliskiego sercu Roztocza - to świadectwo autentyczności przeżycia i zachwytu naturą. Przemawia do widza profesjonalny warsztat, wrażliwość kolorystyczna i spontaniczny zapis rodzimego krajobrazu, czyniąc te dzieła także bliskimi nam, "przeciętnym zjadaczom chleba".

***

Otwartość na kulturę i sztukę, a tym samym na promocję naszego Zamościa Marianny Fostakowskiej znana jest szeroko. To właśnie w ogródku kawiarnianym "Padwy" miała swoją premierę inscenizacja historyczna "Sąd nad czarownicami" (16.05.2009r.), latem koncertuje tu bard Jurij Tokar i można przy kawie i lodach wysłuchać sentymentalnych ukraińskich dumek i wesołych przyśpiewek batiarów lwowskich. Ostatnio, w ramach Wiosny Studenckiej 2010, licznie przybyli widzowie mogli obejrzeć "Noc poślubną" w wykonaniu Adrianny Sagan i Jakuba Zwolaka.

- Będziemy się starać namawiać naszych gości do zakupu prac Gabrieli Łyko - zapewniała Marianna Fostakowska. Przeszkolimy się w tym celu, będziemy rekomendować i promować obrazy. Poczytujemy sobie za zaszczyt możliwość prezentacji tych obrazów w naszych witrynach. I dodała - ja sądzę, że za nami pójdą inni, nawet ci, którzy dysponują tylko jedną witryną w swoim lokalu.

Nie ma tu wielkiej filozofii. Prawie od zarania świata sztuka miała swoich promotorów, mecenasów i filantropów. Wiele zachwycających dzieł powstało na zamówienie ówczesnych bogaczy i ludzi wpływowych. Dziś podziwiamy je w muzeach i galeriach, znajdują się także w prywatnych kolekcjach. Tak było zawsze w historii, i tak jest nadal na Zachodzie. Tylko u nas jakby nie.

- Polska w porównaniu do innych krajów nie jest dość dobrze rozwinięta pod względem galerii sztuki - mówi Jerzy Tyburski. W Bazylei, mieście o podobnej ilości mieszkańców, odbywają się największe targi sztuki na świecie. Tam artyści spotykają się z kolekcjonerami, na rynku dzieł sztuki dzieje się bardzo dużo, pomimo kryzysu. I uzupełnia - prywatne galerie nie funkcjonują na świecie bez poważnego biznesu.

Zamość zapewne drugą Bazyleą nie zostanie, co nie przeszkadza aby podjąć dalsze kroki w prezentowaniu prężnego i licznego grona zamojskich artystów plastyków. Szczęśliwie na mapie kulturalnej Zamościa znajduje się wysoko oceniana i wyróżniająca się w kraju BWA Galeria Zamojska.

Jerzy Tyburski dyrektor BWA podkreśla, że dobra opinia o Galerii Zamojskiej w Polsce to zasługa uznanych artystów wystawiających swoje prace w Zamościu, przychylnego środowiska, także mediów. Optymistycznie nastawiony jest do całego pomysłu. Zapewnia, że będzie dbał o poziom dzieł wystawianych w witrynach. Liczy, że za przykładem właścicielki kawiarni "Padwa" pójdą inni, ponieważ kolejka artystów plastyków jest już długa. Jest przekonany również, że ruch turystyczny w Zamościu będzie się rozwijał ze szczególnym udziałem turystów zamożnych. Realizacja tego pomysłu to także reakcja na wszechogarniający kicz, także ten w boksach handlowych przy fortyfikacjach.

Moim zdaniem - nic nie stoi na przeszkodzie, aby w Rynku Wielkim zafunkcjonowało kilka takich wystaw w ramach projektu "Obraz w Witrynie". Czasowo mogą przyjąć nawet nazwę, np. Galeria pod św. Kazimierzem (Rynek Wielki 8), Galeria pod Efemerosem (Rynek Wielki 16), czy także Galeria pod Aniołem (Ormiańska 26) i Galeria Turobińska (Staszica 31), a wreszcie Galeria u Malarza (Rynek Wielki 3), której właścicielem w 2 ćw. XVII w. był nadworny malarz ordynatów Jan Kasiński z Krakowa. Są jeszcze okazałe witryny Biura Obsługi Interesanta UM Zamość. Nazwa galerii? Może Galeria pod Wieżą? Dlaczego nie? Artyści oczekują naszego zainteresowania, naszego zachwytu, po co czekać! Zdaniem Jerzego Tyburskiego, który mówi o tym z ogromnym przekonaniem - "dobry obraz dobrze zaświadcza o jego właścicielu". Ja nawet uważam, że także o tych osobach, które chcąc mieć udział w promocji zamojskiego środowiska artystycznego, udostępniają swoje witryny swoich lokali.

Dyrektor Jerzy Tyburski chętnie udostępniłby na pewien okres do przyozdobienia gabinetów prace wybitnych polskich ilustratorów, zgromadzone w największej w Polsce kolekcji ilustracji, własności BWA Galeria Zamojska. Bogactwo zbiorów to m.in. ilustracje Jerzego Dudy-Gracza, Jerzego Nowosielskiego, Teresy Pągowskiej i wielu innych znakomitości. Mogłyby pysznić się i zachwycać oko w gabinetach prezydentów naszego Miasta, odwiedzanych przez polskich i zachodnich gości.

Ja sądzę także, że jest to powód do dumy. Dlaczego? Cały bowiem projekt "Obraz w Witrynie" zaświadcza o naszej społeczności, o naszym stosunku do sztuki i kultury, a tym samym pokazuje nas jako ludzi ceniących coś więcej niż tylko przyziemne, codzienne sprawy. Pokazuje nas wrażliwych na piękno i geniusz artysty. I doprawdy, nie trzeba się zbytnio znać na sztuce, trzeba wspólnie uczyć się jej odbioru. Teraz ta Sztuka z wysokości I piętra i poddasza, z BWA, zeszła bliżej widza. Artysta nie tworzy dzieła tylko dla siebie, potrzebuje odbiorów, opinii, komentarzy, krytyki i pochwał. Chce podzielić się z widzem tym, co jest mu bliskie i ważne. Warto nawiązać tę nić porozumienia, bo jak mówi Jerzy Tyburski - artyści są bliżej Boga, warto więc z nimi rozmawiać i warto podziwiać ich prace. Wystawienie obrazów w witrynach Rynku Wielkiego czyni sztukę bardziej dostępną, zachęca również do wejścia na dłużej do BWA Galeria Zamojska.

A całkiem na koniec to myślę, że fajnie mieć w domu obraz zamojskiego artysty, a kilku? Tak rodzą się prywatne kolekcje. Bo "Jeleń" jest dobry, ale lepszy w lesie.