Zamość onLine

Krajobraz warowny Zamościa za 65 mln

"Zamojskie Pole Marsowe", "Promenada UNESCO", budynek obsługi turystyki kulturowej "Brama do Twierdzy" oraz rekonstrukcja bastionu z XVII w. i dzieł obronnych twierdzy ziemnej rodem z XIX w. Nowy krajobraz warowny Zamościa będzie gotowy za 65 mln zł pod koniec II półrocza 2012 r.

Z historii budowy Twierdzy Zamość (XVI do XIX w.)
Miasto i twierdzę Zamość ufundował Jan Zamoyski, Kanclerz i Hetman Wielki Koronny, a zaprojektował i realizował Bernardo Morando od 1580 r. ku obronie granic Rzeczpospolitej i podniesienia swojej pozycji. Prace przy twierdzy typu włoskiego kontynuował II ordynat - Tomasz, przy udziale majora artylerzysty Andrea dell'Aqua, architekta Jana Jaroszewicza i muratora Jana Wolffa. Zajęło to budowniczym około czterdziestu lat.

Swój udział w historii przebudowy twierdzy zapisał pod koniec XVII w. (budowa bastionu III, dodatkowych murów, nadszańców i słoniczół) Jan Michała Link (czasy IV ordynata Marcina). Prace trwały kilka lat.

Modernizację twierdzy na pocz. XIX w., zgodnie z kanonami architektury militarnej francuskiej, rozpoczął Jean-Baptiste Mallet de Grandville i kontynuował w l. 20. I 30. XIX w. wraz z Ignacym Prądzyńskim za czasów Stanisława Kostki Zamoyskiego. Powstała wówczas Rotunda, murowane nadszańce, kojce, Nowa Brama Lubelska i Lwowska.

Zbudowano także twierdzę ziemną, która stała się szczytowym osiągnięciem inżynierii fortecznej. Wykonano m.in. raweliny, słoniczoła, lunety przed murami twierdzy w celu odsunięcia od murów przedpola. Całość przedsięwzięcia zrealizowano od 1809 do 1835 r.

Twierdza, zapisana złotymi zgłoskami na stronach historii naszego kraju, została skasowana przez Rosjan, poprzez jej wyburzenie w 1866 r., jako przestarzałej i nie spełniającej swojej funkcji obronnej. Zachowanych fragmentów, niestety, czas i ludzie nie potraktowali łaskawie.

Odbudowa i rewitalizacja Twierdzy w XXI w.
Od kilku lat Miasto Zamość i prezydent Marcin Zamoyski z sukcesem dokonuje rewitalizacji twierdzy. Pierwszy etap tych prac finansowanych z funduszy norweskich zakończono pod koniec 2009 r. i uroczyście otwarto w maju 2010 r. Prace realizowało Przedsiębiorstwo Budownictwa Specjalistycznego i Konserwacji Zabytków "ARCUS" Sp. z o.o. Projekt "Konserwacja, renowacja i adaptacja na cele kultury zespołu fortyfikacji Starego Miasta w Zamościu" zawierał: remont konserwatorski Zespołu Fortecznego: Bastion VII, Kazamata - Bastion I, Nowa Brama Lubelska, Stara Brama Lubelska z Kojcem, Brama Szczebrzeska z Wartownią wraz z montażem wizyjnego sytemu monitoringu zabezpieczającego zabytkowe obiekty obronne.

Kolejną umowę na realizację Projektu pt. "Zamość miasto UNESCO, Pomnik Historii RP produktem turystycznym polskiej gospodarki" o wartości 65,8 mln zł podpisał Marcin Zamoyski Prezydent Zamościa i Marek Gromaszek - dyrektor handlowy Firmy Budimex w dniu 6.05. br. Ponad 39 mln zł to kwota dofinansowania inwestycji z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.

Tak więc powiększyło się grono fundatorów i budowniczych twierdzy Zamość. Projekt, jako jedyny w Polsce i jeden z niewielu w Europie, doprowadzi do odbudowy sylwety ufortyfikowanego miasta renesansowego - historycznego krajobrazu warownego Twierdzy Zamość XVI-XIX w., jako fenomenu wielkoskalowej organizacji przestrzeni dla celów obronnych.

Realizacja projektu spowoduje zasadnicze zmiany, zarówno w zagospodarowaniu terenów pofortecznych, wyglądzie i stanie technicznym oraz estetycznym zabytkowych obiektów Starego Miasta w Zamościu, jak również w sposobie wykorzystania tychże terenów i obiektów.

Raweliny, słoniczoła, lunety, czyli Zamojskie Pole Marsowe
W ramach projektu zrealizowanych zostanie 5 głównych zadań na powierzchni 457 150 m2. i będą to roboty ziemne, rekonstrukcyjne i budowlane W ich wyniku wykonane zostaną następujące prace:

- Rekonstrukcja Bastionu III w stanie zbliżonym do projektu Jana Michała Linka (przed Arsenałem), rekompozycja (zaznaczenie) słoniczoła przed Bastionem III, wraz rozszerzoną fosą wodną, rekompozycja (częściowa rekonstrukcja) rawelinu II/III, przed Bramą Szczebrzeską, integracja (częściowa rekonstrukcja) Bastionu II, parking południowy przed czołem Bastionu II, rekompozycja (częściowa rekonstrukcja) rawelinu I-II, rekompozycja (zaznaczenie w terenie) Bastionu I wraz ze słoniczołem i enwelopą;

- Zaznaczenie w terenie rawelinu I/VII, parking wschodni przed czołem rawelinu I-VII, rekompozycja układu parkowego przed czołem Bastionu VII, rekompozycja lunety przed kurtyną VI/VII z adaptacją budynków koszarowych na centrum obsługi turystyki kulturowej ("Brama do Twierdzy") - tereny Plant za budynkiem Liceum Ekonomicznego, parking północno-wschodni przy czole lunety VI-VII;

- Esplanada - "Zamojskie Pole Marsowe" - rekompozycja układu parkowego jako błoń dla rekonstrukcji historycznych przed północnym frontem twierdzy wraz z promenadą widokową ("Promenada UNESCO");

- Rekompozycja lunety (rawelinu) przed kurtyną V/VI- korekta funkcji amfiteatru, zaznaczenie Bastionu V, integracja krajobrazu w obrębie Parku Miejskiego (na motywach projektu Waleriana Kronenberga), rekompozycja kurtyny III/IV wraz z parkową adaptacją przedpola łęgowego, zaznaczeniem rawelinu i odtworzeniem kinety, rekompozycja muru kurtyny VI-VII.

Wykonanie zostaną drogi dojazdowe wraz z odwodnieniem i oświetleniem, ciągi piesze, ścieżki, placyki oraz place zabaw i tereny rekreacyjne (boisko, lodowisko). Powstaną elementy małej architektury (przystanki autobusowe, altany, pulpity informacyjne, tablice informacyjne, latarnie średnie, latarnia wysokie, kierunkowskazy, słupki trasowania szlaku, bariery drewniane, ławki, stojaki na rowery, itp.).

Unikatowy produkt turystyczny
Celem nadrzędnym projektu, którego zakończenie planuje się na koniec II półrocza 2012 r., jest zwiększenie intensywności i równomierności nasycenia ruchem turystycznym na terenie Zamościa, w zakresie turystyki kulturowej, poprzez udostępnienie, uczytelnienie i podniesienie standardów krajobrazowych obiektów i terenów dawnych fortyfikacji otaczających obszar Starego Miasta w Zamościu oraz terenów pofortecznych.

Szczegółowe cele to m.in. wykreowanie unikatowego produktu turystycznego obejmującego udostępnienie i opisanie Twierdzy Zamość od fortyfikacji XVI-wiecznego miasta idealnego po fortyfikacje poligonalne poprzez zmianę (poprawę) wizerunku miejsc już znanych, lecz słabo wyeksponowanych oraz promocję ("odkrycie") miejsc dotąd nie udostępnionych i nieprzewidywalnych, jako atrakcje turystyczne a także zachowanie dla przyszłych pokoleń obiektów o dużym znaczeniu historycznym i kulturalnym.

Autorom projektu (czytaj: fundatorom i władzy) marzy się, że głównymi odbiorcami tego (i poprzednich projektów) związanych z rozwijaniem usług i infrastruktury turystycznej bazującej na pierścieniu dzieł obronnych Twierdzy będą: mieszkańcy dużych miast Polski, turyści zagraniczni głównie z Europy, Izraela, USA i Azji, miłośnicy bractw i turniejów rycerskich, militariów i fortyfikacji, turyści biznesowi i naukowi, oraz dzieci, młodzież szkolna i studenci - tak zapisano w dokumencie.

Autorce tekstu marzy się, aby odbiorcami Projektu pt. "Zamość miasto UNESCO, Pomnik Historii RP produktem turystycznym polskiej gospodarki" - także głównymi byli? mieszkańcy Zamościa i Zamojszczyzny. Aby i ten produkt potrafili "sprzedać" i zarobić na nim, dla siebie i Miasta, i już się cieszyli na myśl o nowym, turystycznym biznesie.

Póki co, sezon turystyczny w pełni, a w jednym z zamojskich biur zgłoszona 1 (słownie: jedna) wycieczka na ten tydzień. Nasuwa się pytanie po raz n-ty - Gdzie Ci Turyści?

* * *

Kiedy w pięć lat po rozpoczęciu budowy fundator Zamościa stwierdził, że zasiedlanie Miasta nie postępuje w takim tempie jakiego oczekiwał, wydał przywilej, na mocy którego przybyli do Zamościa Ormianie. Aby zachęcić wykształconych, bogatych i obrotnych kupców do skorzystania z oferty zamieszkania w Zamościu i rozkręcenia tu interesów zwolnił ich dożywotnio z wszelkich podatków. I pomogło!

Ciekawe czy miałby Jan Zamoyski pomysł na ściągnięcie do Zamościa turystów aby, za pieniądze oczywiście, podziwiali Pomnik Historii RP!?

Wizualizacja stanu po realizacji projektu:
Źródło: WIZAWI - Studio architektury krajobrazu i grafiki komputerowej Bartłomiej Mleczko

Bastion III

Bastion II

Bastion I

Projekt Luneta VI-VII

autor / źródło: Teresa Madej
dodano: 2011-05-09 przeczytano: 15828 razy.