Nowy Orzeł Biały na Ratuszu

Na fasadzie wieży Ratusza, siedziby władz Miasta Zamościa, okazale prezentuje się nowy Orzeł Biały w złotej koronie, obowiązujący w godle Polski w okresie międzywojennym. Majestatyczny, w złotej koronie i taki polski doskonale wpisał się w sylwetkę reprezentacyjnej budowli Miasta.

W budynku Ratusza w okresie międzywojennym 1918-1939 urzędował burmistrz Zamościa i tutaj także znajdowało się jego mieszkanie. Na parterze i pomieszczeniach pierwszego piętra Ratusza w latach 20. i 30. XX wieku mieściły się m.in. resursa kupiecka, biblioteka (od 1936 r.) i przejściowo także Muzeum Zamojskie. Po zajęciu Zamościa przez wojska niemieckie w 1939 roku, budynek Ratusza zajęła wojskowa komendantura miasta. Od 1940 do 1944 roku urzędował w Ratuszu niemiecki starosta zamojski. Od 1944 roku Ratusz stał się siedzibą Rady Miejskiej Zamościa a od 1973 roku zostaje przeniesiony tutaj również Urząd Miejski (obecnie Urząd Miasta Zamość) - pisze w opracowaniu "Ratusz w Zamościu" dr Jacek Feduszka.

Nowy orzeł zastąpił orła z czasów PRL, któremu na początku lat 90-tych doczepiono koronę. Wykuty z piaskowca przez zamojskiego rzeźbiarza Stanisława Wężyka orzeł ma ok. 160 cm wysokości i waży 800 kg. Montażu herbu Polski dokonała firma "Arcus", która realizowała prace związane z odnowieniem wieży i elewacji ratusza.

* * *

Z historii Orła Białego

O herbie państwa polskiego można mówić dopiero po koronacji Przemysła II w 1295 roku. Od jego panowania biały (a właściwie srebrny) orzeł w koronie na czerwonej tarczy staje się rzeczywistym herbem Polski jak też dynastii piastowskiej. Posługują się Orłem Białym wszyscy kolejni królowie jako znakiem Królestwa Polskiego.

Po III rozbiorze Polski (1795) Orzeł Biały pozostawał w ukryciu lub na emigracji, by wrócić wraz z wojskami napoleońskimi - na sztandarach, znakach wojskowych i w herbie Księstwa Warszawskiego (w drugim polu za herbem Saksonii).

Po upadku Napoleona (w 1815) podzielono Księstwo Warszawskie, ale powstało Królestwo Polskie zjednoczone z Cesarstwem Rosji (tzw. Królestwo Kongresowe). Wojska Królestwa zachowały odrębne znaki wojskowe z Orłem Białym. W czasie powstania listopadowego (1830-1831) często używano tych samych znaków. Po upadku powstania listopadowego Orzeł Biały powracał na sztandary w czasie powstania w 1848 i powstania styczniowego (1863-1864).

Po wybuchu w 1914 roku I wojny światowej orzeł Biały pojawił się we Francji na sztandarach polskich żołnierzy. W 1917 roku na wyemitowanych banknotach umieszczono wizerunek Orła, który można uznać za pierwsze od kilkudziesięciu lat oficjalne użycie Orła jako godła państwowego.

Po odzyskaniu niepodległości (w 1918) próbowano wprowadzić wizerunek Orła bez korony. Ostatecznie w 1919 roku przyjęto wzór Orła nawiązujący do Orła sprzed rozbiorów. W 1927 roku przyjęto nowy wzór herbu państwowego wg projektu Zygmunta Kamińskiego.

Wraz z władzą komunistyczną w Polsce pojawił się orzeł bez korony. Pierwszym takim wizerunkiem był orzeł zaprojektowany przez Janinę Broniewską dla I Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Był to rzekomy orzeł piastowski, rzekomo z grobowca Władysława Hermana. Ostatecznie w PRL używano poprawianych rysunków orła Zygmunta Kamińskiego - zawsze bez korony.

Rząd Rzeczypospolitej na Uchodźstwie oraz wszelkie ruchy niepodległościowe używały zawsze herbu z orłem w koronie. Dlatego też w 1989 roku przywrócono herb Polski przedstawiający ukoronowanego Orła Białego wg wzoru przedwojennego (z niewielkimi zmianami).

Zobacz podobne:
     Wystawa "Wokół muzyki" / 2011-06-28
     Rozbierają Ratusz ze schodów / 2010-03-26
     Stara fotografia w Ratuszu / 2009-11-04
     Piza w obiektywie Konrada Kapuścińskiego / 2009-07-09
     "Karpaty Polskie" obiektywem Bartosza Dybowskiego / 2008-04-27
     Najlepsze zdjęcia roku 2007 w Galerii Ratusz / 2008-04-13
     Wernisaż "na wygnaniu", czyli nie ma tego złego... / 2008-03-22
     Egzotyczna gratka na pierwszy dzień wiosny / 2008-03-15
     Roztoczański las w Ratuszu / 2008-02-06
     Horyniec 2007 po raz drugi! Tym razem w Zamościu / 2007-11-12

Warto przeczytać:

[do góry]