Teorie spiskowe nie docierają do mnie do momentu, w którym przekonuję się o ich prawdziwości. Jedną z nich jest teza o potężnym wpływie banków na nasze życie. Dopóki nie miałem żadnego konta - odrzucałem ją. Gdy założyłem pierwsze, zacząłem coś podejrzewać. Teraz, gdy mam ich więcej, potwierdzam z całą mocą.

Czasy są niepewne, więc wszelkiego rodzaju inwestycje w fundusze czy giełdę nie tylko nie dają gwarancji zysku, ale niosą ze sobą duże ryzyko strat. Zarazem trzymanie w domu wszystkich posiadanych pieniędzy jest chyba porównywalnie stresogenne. Chcąc nie chcąc zatem z usług banków korzystać musimy, zwłaszcza, że posiadanie numeru rachunku bankowego często jest wręcz wymagane. Teoretycznie jest to wspaniała rzecz, bo samych banków jest bardzo dużo, więc można mniemać, że panuje wśród nich duża konkurencja. Entuzjazm jednak szybko gaśnie, gdy trochę po bankach pochodzimy i zapoznamy się z ich ofertą.

Jeszcze do niedawna i tak było gorzej, bo opłata za posiadanie konta była standardem, a teraz coraz częściej banki podkreślają, że prowadzenie rachunku jest u nich darmowe, choć może się to wiązać np. z koniecznością odprowadzania na konto co miesiąc określonej kwoty. Podobnie jest z kartami płatniczymi. Niedawno był kłopot nawet z ich obsługą, a i dziś czasami trzeba gorączkowo szukać bankomatu konkretnego banku, aby móc swobodnie pobrać pieniądze bez prowizji. Dobrze, że mój pierwszy bank poszedł po rozum do głowy, dzięki czemu udając się do osiedlowej "Biedronki" mogę skorzystać ze znajdującego się w ścianie tego sklepu bankomatu Euronetu i nie muszę się martwić o gotówkę. Aczkolwiek nie kryję, że trochę irytująca jest świadomość, że owa skrzynka wypłaca banknoty tylko 50- i 100-złotowe.

Generalnie jednak preferuję płatności bezgotówkowe. W moim przypadku nie sprawdza się teza, że ograniczona ilość pieniędzy w portfelu pozwala na kontrolowanie ilości zakupów. Faktycznie jest tak, że mając określoną fizycznie kwotę przy sobie nie wyda się więcej, ale często bywa, że trzeba kupić coś ponad plan. Ergo - należy wtedy przyjść do sklepu raz jeszcze. Paradoksalnie wolę wartość zakupów wyliczyć sobie w myślach i stosowną kwotę odliczyć od stanu konta. Niby wydaję wtedy nieco więcej, ale i nie jeżdżę do sklepu co chwilę, więc generalnie nie tracę. Jednakże dla sklepów stanowi to problem. Muszą one bowiem odprowadzać bankom kwotę równą odsetkowi od transakcji dokonanych kartą. Jak twierdzi na salonie24 Związek Pracodawców i Przedsiębiorców - jest to ok. 1,5 procent. Teoretycznie, bo z tego, co wiem opłaty, zwłaszcza dla małych punktów handlowych, są jeszcze wyższe. Dochodzą do nich zresztą inne koszty, jak np. wynajem terminala płatniczego.

Szczerze mówiąc nie wiem, dlaczego prowizja dla banków jest tutaj tak wysoka i co w zasadzie otrzymuję dzięki temu w zamian. Sklepy tym bardziej. Na mój rozum banki powinny całą mocą popierać płacenie kartą i zachęcać punkty handlowe do takiego sposobu pobierania zapłaty od klientów. Dla banków bowiem obrót elektroniczny jest prostszy oraz bardziej korzystny niż tradycyjny i to wcale nie za sprawą wspomnianych opłat.

Teoretycznie istnieją różne programy rabatowe premiujące płacenie kartą, ale ja ich nie pojmuję. Przynajmniej jeśli chodzi o mój pierwszy bank, który niegdyś miał w logo żubra, a obecnie... licho wie co. Jakiś czas temu, gdy zobaczyłem, że wśród podmiotów biorących udział w programie "Płać kartą, bo warto" znajduje się empik.com, zamówiłem tą drogą książkę z opcją odbioru osobistego w Zamościu. Kiedy jednak przyjechałem tam krótko po otrzymaniu maila, że towar na mnie czeka, okazało się, iż obsługa sklepu nic o takim programie nie wie. Wieczorem zaś sprawdziłem, że empik.com w ciągu tych kilku dni zdążył z "Płać kartą..." zniknąć. Zupełnie mnie więc nie przekonują argumenty, jakoby banki po odgórnym zmniejszeniu stawki prowizji za płatności kartą zredukowały również swoje programy lojalnościowe. No i co z tego, że je zredukują? Przeciętny klient i tak nic z tego nie ma albo ma bardzo niewiele.

Bardziej przemawia do mnie możliwość odkucia się przez banki w inny sposób - już bardziej dotkliwy. Już teraz jesteśmy straszeni, że one "przygotowują się do podwyższenia opłat". Żyjemy w państwie, w którym ilość banków znajdujących się w polskich rękach jest już znikoma, owa większość transferuje kasę za granicę ("mój" bank np. płaci kilka milionów złotych za korzystanie z logo swego włoskiego właściciela, jakby to była jakaś niewyobrażalna nobilitacja), nasze stawki opłat za usługi bankowe należą do najwyższych w Europie, a tu nam mówią, że będą one jeszcze wyższe! Brzmi absurdalnie, ale prawdopodobnie.

Jak więc tu nie wierzyć w teorię o wszechpotędze finansjery?