|
|
 Okolicznościowe wystąpienie Prezydenta Zamościa z okazji Święta NiepodległościW Zamościu obchody 89. Rocznicy Odzyskania Niepodległości przybrały bardzo podniosły charakter. Po uroczystej Sesji Rady Miejskiej - na Rynku Wielkim ropoczęła się Manifestacja Patriotyczna. Po ceremoniale wojskowym Marcin Zamojski Prezydent Zamościa wygłosił okolicznościowe wystąpienie.
11 Listopada to dzień, kiedy Polska odzyskała niepodległość po I wojnie światowej dzięki temu, że przez kilka pokoleń Polacy dążyli do tego celu. Stało się to jednak głównie dzięki korzystnej koniunkturze politycznej. Oto bowiem w ciągu czterech lat wojny dwaj zaborcy Niemcy i Austria pokonali trzeciego Rosję, a następnie ulegli mocarstwom zachodnim, które poparły sprawę  niepodległości Polski. Gdyby owa polityczna hossa utrzymała się dłużej, Polska mogłaby umocnić swą państwowość nawet wbrew wrogiej polityce najbliższych sąsiadów - Niemiec i Rosji Radzieckiej.
Niestety koniunktura z listopada 1918 roku trwała krótko. Już podczas konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 roku ujawniły się rozbieżności między zwycięskimi mocarstwami ententy - Francji i Wielkiej Brytanii - w kwestii stosunku do pokonanych Niemiec, a także nieobecnej przy stole bolszewickiej Rosji.
Ale cofnijmy się parę dni przed przyjazdem Komendanta Piłsudskiego do Warszawy.
Piłsudski do Magdeburga trafia po buncie legionistów, których wezwał do bojkotu przysięgi na wierność dla Cesarza Wilhelma. Gdy z końcem października 1918 roku widmo klęski na froncie i czerwonej rewolucji zajrzało cesarstwu w oczy, nowy rząd w Berlinie jedynego ratunku przed bolszewickim powstaniem w Polsce doszukiwał się w osobie Piłsudskiego.
Rząd niemiecki do prowadzenia rozmów wysłał hrabiego Kesslera - jest 31 października 1918 roku.
Piłsudski z współinternowanym pułkownikiem Kazimierzem Sosnkowskim przedstawiają warunki, jeśli alianci przyznają Polsce ziemie zaboru pruskiego to nie powie nie, ale wojny o Gdańsk i Poznań wszczynać nie będzie.
Do utworzenia armii polskiej w celu zdławienia ewentualnej bolszewickiej rewolty potrzebuje trzech miesięcy. Berliński MSZ zażądał podpisania przez Piłsudskiego oświadczenia, że po powrocie do kraju nie podejmie żadnej akcji wymierzonej w Niemcy. Wybuch 8 listopada bolszewickiej rewolty wśród marynarzy i żołnierzy w Niemczech zadecydował o natychmiastowym zwolnieniu internowanego i przewiezieniu do Berlina.
Gdy 10 listopada Piłsudski przybył do Warszawy jak mówił było już za późno by zapobiec bardziej teatralnemu niż rzeczywistemu rozbrojeniu oficerów niemieckich przez polskich studentów i licealistów. Utworzone rady żołnierzy wypowiedziały posłuszeństwo generałowi niemieckiemu von Beslerowi same przekazały Polakom broń, amunicję i pieniądze.
Piłsudski dotrzymał słowa, zakusy bolszewików na opanowanie Warszawy spotkały się z należytą odprawą. Agitatorów zabito, resztę posadzono za kraty, nieliczni żołnierze niemieccy uratowali miasto przed bandytyzmem i rozbojem.
Piłsudski tak pisał o pierwszych dniach niepodległości: "Dziki chaos, w który wpadłem po powrocie z Magdeburga, dziki chaos sądów, myśli, zdań, ugrupowań, dziki chaos niemożliwy do ułożenia w jakąkolwiek łamigłówkę, dzikie rozbieżności były tak wielkie i tak olbrzymie, że uważam to za jeden z cudów, że mogłem z tego chaosu wyprowadzić państwo na jakąś ścieżkę, gdyż wydawało mi się to niemożliwe."
Po latach napisał jeszcze: "Myślałem, że wraz z odrodzeniem Polski materialnym i duchowym Polska odradzać się zacznie, że wyzbywać się zacznie tchórzostwa, że przestanie pracę dla obcych uważać za najrozumniejszą pracę dla Polski."
A jak te dni listopadowe przebiegały tuż obok we Lwowie. 1 listopada 1918 roku ukonstytuowała się Ukraińska Rada Narodowa, która przejęła władze nad ukraińskim terytorium dawnej monarchii austro-węgierskiej. We Lwowie, nad ranem o godzinie 3.30 Ukraińcy zajęli koszary wojskowe, gmachy publiczne, banki. Na ulicach pojawiły się flagi narodowe, ukraińskie patrole wojskowe i obwieszczenia zawiadamiające, że z woli narodu ukraińskiego powstaje państwo ukraińskie. Poza tym nie działo się nic. Nikt nie został aresztowany, nikt nie był represjonowany. Życie toczyło się spokojnie. Polska reakcja okaże się spóźniona o wiele godzin. Dwie trzecie miasta znajdowało się już w rękach Ukraińców, kiedy Polacy zdołali wreszcie uzgodnić wspólne dowództwo i wspólny plan działania. W różnych częściach miasta gromadziła się młodzież manifestująca chęć walki. W rzeczywistości cała trwająca 22 dni polska walka sprowadzała się do pełnego determinacji, nieco partyzanckiego oporu dzieci i młodzieży. Jak obliczono z 4 tyś. obrońców Lwowa 2 tyś. nie przekroczyło 25 roku życia, a ponad tysiąc liczyło mniej niż 17 lat. Legenda nazwie ich orlętami.
Prześmiewczy lwowski wierszyk oddaje prawdziwy obraz tamtych zdarzeń. "Kawiarnie są pełne / w bilard grają chłopy a przeciw Rusinom/ próżne są okopy. Wiedzą o tym wszyscy, wszyscy w całym świecie,/ że Lwowa broniły kobiety i dzieci."
Piłsudski pisał; "Walka, która odbywała się pod Lwowem, odznaczała się charakterem niezwykle dziwacznym pod względem pracy wojskowej. Nieraz w Belwederze zachodziłem w głowę, jak właściwie takie dziwactwo mogło się w ogóle utrzymać. "Legenda a prawda, niepojęte wydają się w historii wojen wspólne biesiady, śpiewanie i dyskusje nad toczącą się walką. Tak jakby to był niechciany konflikt dwóch marzących o niepodległości narodów nawzajem się szanujących, ironią historii rzuconych w wir wojny.
Siły ukraińskie 22 listopada opuściły miasto. Nikt do dzisiaj nie potrafi pojąć dlaczego nadal mając przewagę wycofali się z miasta. Podczas całej trzytygodniowej obrony Lwowa zginęło 210 osób. Napis na cmentarzu Orląt Lwowskich wynegocjowany po piętnastu latach trudnych negocjacji brzmi: "Tu leży żołnierz polski poległy za Ojczyznę".
Chwała tym wszystkim, którzy przyczynili się do odzyskania niepodległości.
Cześć ich pamięci!
Więcej zdjęć z uroczystości dostępnych w dziele [ ] autor / źródło: Marcin Zamoyski Prezydent Zamościa
dodano: 2007-11-12 przeczytano: 2926 razy.
Zobacz podobne:
Warto przeczytać:
|
|
|
|
