Nie bez powodu składając sobie życzenia przy tysiącu okazji życzymy długiego, zdrowego i szczęśliwego życia. Marzą o spełnieniu takich życzeń wszyscy, ale bardzo często nie wiemy jak sobie pomóc było to możliwe. Dbanie o siebie nie leży w polskiej naturze, łatwiej przychodzi nam zaryzykować życie dla fantazji lub zapomnieć o zasadach profilaktyki. Nieświadomi jesteśmy jej nowoczesnych zasad, gdyż nikt nas tego nie uczy. To z tej przyczyny codziennie pięć Polek przedwcześnie umiera z powodu raka szyjki macicy. Jest on drugim zabójcą na liście przyczyn zgonów kobiet do 45 roku życia. Ocenia się, że co rocznie blisko dwa tysiące Polek traci dalsze 26 lat swego życia z powodu śmierci spowodowanej tym nowotworem.

Rak szyjki macicy to nowotwór groźny i mimo, że może rozwijać się skrycie bez dolegliwości łatwo wykrywalny. Od pierwszych zmian do kliniczne zaawansowanej postaci mija wiele lat i mamy czas na jego wykrycie i leczenie. Wcześnie możemy określić czy występują zmiany zwiększające ryzyko nowotworu i wykryć go w bardzo wczesnej postaci. Ogólnopolski Program Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy finansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia, umożliwia kobietom w wieku od 25 do 59 lat wykonywanie raz na trzy lata bezpłatnych badań cytologicznych. Światowe statystyki pokazują, że taka częstotliwość badań wystarczyłaby do znaczącej redukcji zachorowań. Warunkiem koniecznym jest jednak ich regularność i powszechność. - To kwestia kluczowa, by kobiety wśród tak wielu zajęć i aktywności, w życiu, w którym wszystko jest tak niezmiernie ważne, znalazły 15 minut - choćby raz na dwa lub trzy lata - by odwiedzić poradnię ginekologiczną. Ten kwadrans, podczas którego pobrana zostanie cytologia, uratuje życie wielu tysiącom Polek. - mówi prezes Polskiego Towarzystwa Profilaktyki Zakażeń HPV, profesor Marek Sikorski

Bezradność polskich ginekologów w walce z tą chorobą polega na braku świadomości o konieczności badań profilaktycznych wśród kobiet. W odpowiedzi na zaproszenia do badań cytologicznych zgłasza się tylko 7% kobiet ( 2008r). Pozostałe twierdzą, że wykonują te badania w innych miejscach a znacząca większość nie wykonuje ich nigdy. Stąd aż 50% kobiet które zachorowały na raka szyjki macicy nigdy w życiu nie wykonało cytologii a pozostałe nie robiły ich w ostatnich 5 latach.

Rak szyjki macicy zbiera tragiczne żniwo na całym świecie - to ponad pół miliona zachorowań rocznie i ponad 260 tysięcy zgonów rocznie. Krajach rozwiniętych i nowoczesnych wykrywa się chorobę wcześnie i efektywnie leczy. Śmiertelność jest znacznie zmniejszona a statystyki są mniej przerażające. Jednak Polska pozostaje daleko za nimi w tyle. Rocznie odnotowuje się u nas ponad trzy i pół tysiąca zachorowań. Blisko dwa tysiące chorych umiera. Nic dziwnego, że ginekolodzy biją na alarm: jeśli Polki nadal nie będą myślały o sobie i swoim zdrowiu, to na nic nie przyda się nawet najlepsza wiedza medyczna. A ta, jeśli chodzi o raka szyjki macicy jest naprawdę ogromna. To pierwszy nowotwór, co do którego określono jasno główny czynnik sprawczy - zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Z tym bardzo powszechnym wirusem zetknie się podczas swojego życia niemal każda osoba aktywna seksualnie. Na szczęście w zdecydowanej większości przypadków organizm zwalcza infekcję samodzielnie. Tam gdzie to się nie udaje, zaczyna się zwykle powolny rozwój zmian, które w efekcie mogą doprowadzić nawet do raka.

I właśnie ten powolny rozwój choroby w połączeniu z osiągnięciami współczesnej medycyny pozwala na stuprocentową wyleczalność raka szyjki macicy pod warunkiem wczesnego wykrycia zmian. Czy warto w tej sytuacji unikać ginekologa?

Przełom w walce z rakiem
O raku szyjki macicy zrobiło się w ostatnich latach głośno za sprawą szczepionek wprowadzonych do sprzedaży. Media pełne były zachwytów nad "szczepionką na raka". Lekarze przypominają jednak, że szczepionka przeciw HPV nie leczy istniejącego raka szyjki macicy, a jedynie może pomóc w zapobieżeniu jego rozwojowi. Dlatego najlepiej szczepić młode dziewczęta, przed rozpoczęciem współżycia, a szczepienie nie zwalnia z konieczności robienia regularnych badań cytologicznych. Poza tym, szczepionki nie chronią przed zakażeniem wszystkimi typami wirusa HPV. Naukowcy naliczyli ich ponad sto. Tymczasem jedna ze szczepionek chroni przed typami 16 i 18 zaś druga przed typami 6,11, 16 i 18. Typy wirusa 6 i 11 są odpowiedzialne za ponad 90 procent przypadków brodawek płciowych. Zaś HPV 16 i 18 odpowiadają za ponad 70 procent przypadków raka szyjki macicy. To oczywiście dużo, ale nie dość, aby zrezygnować z regularnych badań cytologicznych. Dlatego zawsze warto pamiętać: szczepienie nie zwalnia z cytologii!

Skoro aby uniknąć raka szyjki macicy, wystarczy regularnie wykonywać badania cytologiczne, to po co ten zgiełk wokół szczepień przeciw HPV? Lekarze zwracają uwagę, że cytologia to tak zwana "profilaktyka wtórna". Pomaga wykryć już istniejące zmiany, spowodowane zakażeniem wirusem HPV. Szczepienia to z kolei "profilaktyka pierwotna" - pozwalają na uniknięcie znaczącej części groźnych zakażeń, co za tym idzie choroba w wielu przypadkach się nie rozwinie i nie będzie potrzebna interwencja lekarza. Poza tym warto pamiętać, że jedna ze szczepionek chroni także przed rozwojem innych nowotworów ginekologicznych. To oznacza większe bezpieczeństwo, mniej stresu i niższe koszty dla systemu ochrony zdrowia. Dlatego wiele krajów, w których sytuacja jest dużo lepsza niż w Polsce, zaczęło dofinansowywać szczepienia przeciw HPV. W Polsce natomiast aktywnie do programu szczepień włączyło się już kilkadziesiąt samorządów.

Przedłuż życie sobie i swoim bliskim
Skoro rak szyjki macicy pozbawia kobiety przeciętnie 26 lat życia, wydaje się, że regularne badania cytologiczne nie są wygórowaną ceną za jego przedłużenie. Zdaniem socjologów kobiety często przedkładają dobro i zdrowie rodziny ponad swoje własne. Ale czyż ich obecność nie jest dla rodziny największą wartością? Dlatego nie tylko kobiety powinny pamiętać o regularnych badaniach, ale również ich bliscy powinni im o tym przypominać.

Więcej informacji na temat Programu, oraz adresy placówek, do których można zgłosić się na bezpłatne badania cytologiczne można znaleźć na stronie www.rakszyjkimacicy-profilaktyka.pl
Więcej informacji na temat realizowanego przez miasto Zamość programu szczepień dla dziewczynek można znaleźć na stronie www.zamosc.hpv.pl
Więcej informacji na temat raka szyjki macicy, skutków medycznych i społecznych choroby oraz samorządów prowadzących szczepienia przeciw HPV można znaleźć na stronie www.profilaktykahpv.pl