Odprawiają od czterech lat swoiste poetycko-literackie i muzyczno-teatralne egzorcyzmy, przywołując z zaświatów pamięć o genialnym poecie Bolesławie Leśmianie, przedwojennym, sławnym mieszkańcu Zamościa.

Z Bożeną Fornek instruktorem literatury Zamojskiego Domu Kultury, inicjatorką działań promujących postać i poezję Leśmiana rozmawiam o kolejnej odsłonie Leśmianowskiej Ulicy Poetyckiej, czyli o trzydniowej Majówce leśmianowskiej na Starówce, w Zamościu.

Teresa Madej - Przypomnijmy Zamościanom dlaczego Leśmian? Czym sobie zasłużył by o nim pamiętać?

Bożena Fornek - Leśmian zasłużył sobie swoim pisaniem. Takim do dzisiaj oryginalnym, takim do dzisiaj rozpoznawalnym, prawie natychmiast. Mieszkał kilkanaście lat na Zamojszczyźnie, od 1918 r. w Hrubieszowie, a od 1922 r. w Zamościu aż po lata trzydzieste, dokładnie do 1935 r.

TM - Nie tylko z tego powodu go pamiętamy - to genialny poeta i kolejny kojarzony z Zamościem poeta, poza Szymonem Szymonowicem.

Bożena Fornek - Tak. Leśmian na Zamojszczyźnie stworzył dwa zbiory poezji. Pierwszy to "Łąka", drugi to zbiór, o którym się mówi, że jest zbiorem zamojskim, czyli "Napój cienisty".

TM - I to z tego powodu przed nami czwarta odsłona "Leśmianowskiej ulicy poetyckiej". W ubiegłym roku program rozpoczął się Desantem Wierszy nad Zamościem. A tym razem czym zaskoczycie widzów?

Bożena Fornek - Teraz Leśmian wyjdzie trochę poza Zamość. Jest pomysł na akcję happeningową, która nazywa się "Kapelusz uliczny". Chcemy przywołać postaci, które Leśmian spotykał na warszawskich i zamojskich ulicach. "Kapelusz uliczny" polega na tym, że w przestrzeni miasta znajdą się kapelusze z cytatami utworów osób, które Leśmiana znały i wzajemnie. Będzie Julian Tuwim z ulicy warszawskiej, będzie Kazimierz Wierzyński, będzie niezapomniany Wyrwigrosz - Franciszek Fiszer i wiele innych osób ze środowiska warszawskiego. Natomiast jeżeli chodzi o ulicę zamojską to tutaj kapelusza nawzajem sobie uchylali Adam Szczerbowski i rzecz jasna - Stefan Miler. Jest też taki akcent sięgający poza Zamość, czyli wiersz Arnolda Słuckiego dedykowany właśnie Leśmianowi. Więc szukajmy, szukajcie Państwo w przestrzeni miasta kapeluszy. Zapraszamy po niespodzianki.

TM - Dobrze by było założyć kapelusz aby uchylić go przed artystami, którzy później wystąpią. Przestrzeń poetycka wypełni również wnętrze i będzie to wnętrze synagogi.

Bożen Fornek - Pokazała się długo oczekiwana pierwsza edycja "Dzieł wszystkich" Bolesława Leśmiana. W synagodze zamojskiej będzie promocja I tomu, czyli "Poezji zebranych". Podczas tej promocji wiersze, a właściwie ballady Bolesława Leśmiana będą czytali zamościanie, aktorzy z Zamościa, czyli Piotr Johaniuk i Natalia Rzeźniak w towarzystwie muzyki, a grać będą uczniowie Szkoły Muzycznej z klasy wiolonczeli Piotra Pieniaka. Eliza Leszczyńska-Pieniak, która od wielu lat zajmuje się tematami związanymi z Leśmianem opowie o swoich rozmowach z prof. Jackiem Trznadlem, który opracował "Dzieła wszystkie" Bolesława Leśmiana.

TM - A my mamy nadzieję, że Pan prof. Trznadel również pojawi się na Leśmianowskiej Ulicy Poetyckiej. Będzie poetycko, będzie muzycznie, bo takie wydarzenia towarzyszą kolejnym przedsięwzięciom związanym z Leśmianem. Tym razem będzie to w wymiarze dziecięcej fantazji na Rynku Wodnym, pięknym, z fontanną.

Bożena Fornek - W tym roku proponujemy rzeczywiście taki dzień z fantazją. Jak wiadomo Leśmian był fantastą, pisał w taki sposób. Był zainteresowany baśniami, również baśniami kresowymi. Stąd obecność na Rynku Wodnym Jurija Tokara, który opowie i wyśpiewa starą baśń ukraińską, taką typową baśń ukraińską pt. "Och!". Natomiast Przemysław Buksiński będzie odczytywał i odgrywał w towarzystwie swojego kolegi Łukasza Jemioła "Dzieci z Bulerbyn". Tak to się składa, że akurat te tytuły Leśmianowskie i "Dzieci z Bulerbyn" to jest mniej więcej ten sam czas. Do tego wszystkiego będzie jeszcze iluzjonista Igor Lewandowski, który - wydaje mi się - dopełni tego czarodziejskiego klimatu. Zaprezentują się również w koncercie zespoły kameralne Państwowej Szkoły Muzycznej w Zamościu. Będzie lemoniada serwowana przez Corner Pub. Wspominała Pani, że Napój cienisty.

TM - Popracujemy nad restauratorami i może będą chętni częstować wszystkich przez kolejne dni "Leśmianomanii" - tak nazywam tę akcję. Tu przywołuję jednocześnie tytuł jednego z piękniejszych utworów Leśmiana - "Napój cienisty". Zaproszenie było dla dzieci w towarzystwie dorosłych albo dorosłych w towarzystwie dzieci. Będzie także wymiar teatralny tego przedsięwzięcia, czyli Majówki leśmianowskiej na Starówce. Tutaj trzeba koniecznie zarezerwować niedzielne popołudnie.

Bożena Fornek - Wymiar teatralny wygląda następująco. Najpierw "Opowieści niesamowite" wg Poe?go. Przypomnę, że Bolesław Leśmian tłumaczył "Opowieści niesamowite" Poe?go z francuskiego, takiego pierwowzoru Baudelaire'a. Leśmian bywał we Francji, znał język i stąd zainteresowanie Poe?m i dążenie aby "Opowieści niesamowite" przetłumaczyć. Więc Państwo, którzy wybiorą się na spektakl spotkają zarówno grozę, humor i groteskę Poe?go.

TM - Wszyscy lubimy się bać.

Bożena Fornek - A będzie taka możliwość, powiedziałabym, że banie się będzie coraz większe, bo kazamata zostanie podzielona na trzy części i w każdej z tych części będziecie Państwo mieli okazję na nieco inne wrażenia, nieco inne emocje. Pokaże to Teatr u Przyjaciół z Poznania.

TM - A zanim będą "Przygody Sindbada" będzie jeszcze podsumowanie konkursu Wiersze do sztambucha wuja Tarabuka.

Bożena Fornek - Tak. Będzie podsumowanie konkursu, a jednocześnie zwracamy się do autorów żeby zechcieli coś dopisać do sztambucha wuja Tarabuka. Tarabuk to jest baśniowa postać z przygód żeglarza Sindbada. Jest to poeta, który nie trzyma się zasad gramatyki i ortografii, natomiast bardzo lubi pisać. I próbuje to swoje pisanie w jakikolwiek sposób ochronić, nie udaje mu się to niestety. Zachował się jeden wiersz, który zaczyna się tak: "Morze to nie rzeka, a ptak to nie krowa, szczęśliwy, kto kocha rymowane słowa". Więc wuj Tarabuk pozostał przy tym wierszu. A dla zamościan jest to propozycja zabawy, aby coś do tego dorobku Tarabuka dopisać. Wszystkich chętnych zapraszamy na Ulicę Poetycką, na Slam, który odbędzie się w niedzielę. Nagroda też jest adekwatna do patrona, którym jest Tarabuk, a jest nią wycieczka ufundowana przez Biuro Podróży Quand.

TM - Zainteresowała mnie inscenizacja i chętnie się na nią wybiorę. To jest niedziela, tym razem Rynek Solny, o godz. 21.00.

Bożena Fornek - "Przygody Sindbada Żeglarza" są pierwszą zamojską realizacją baśni Bolesława Leśmiana. Wykonanie jest również zamojskie. Wykonawcami tej inscenizacji są uczniowie zamojskich szkół, którzy tworzą zespół teatralny "Glosa", działający przy Zamojskim Domu Kultury oraz Grupa Utopia. Reżyserem przedsięwzięcia jest Grażyna Kawala.

TM - Kto jest organizatorem Leśmianowskiej Ulicy Poetyckiej, czyli organizatorzy i partnerzy przedsięwzięcia poświęconego Leśmianowi..

Bożena Fornek - Organizatorem jest oczywiście Zamojski Dom Kultury - po raz kolejny. Tak się szczęśliwie składa, że znajdujemy wsparcie w innych osobach i instytucjach. Wśród wspierających nas przy realizacji tego zadania jest Towarzystwo Leśmianowskie, Centrum "Synagoga", szereg portali internetowych, są pisma, które reklamują tę imprezę. Dodam, że impreza jest finansowana w znacznej mierze z funduszy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

TM - Przypomnijmy termin tego przedsięwzięcia.

Bożena Fornek - Impreza odbędzie się od 27 poprzez popołudnie 28 po popołudnie 29 maja br.

TM - I zapewne będzie obecny duch Pana Leśmiana, genialnego poety, którego postać ciągle przywołujecie w Zamościu. Dziękuję za interesująca rozmowę.

Bożena Fornek - Dziękuję, zapraszam.