|
|
 Państwo musi dbać o Zamość - rozmowa z Prezydentem ZamościaPo raz pierwszy wybrany przez radę miasta na ten urząd w 1990 r. Aktualnie pełni urząd Prezydenta Zamościa nieprzerwanie od 2002. Od 2004 r. jest prezesem Ligii Polskich Miast i Miejsc UNESCO. W ubiegłym roku Pan Marcin Zamoyski odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Z Marcinem Zamoyskim, Prezydentem Zamościa rozmawiam o zbliżających się obchodach jubileuszu 20-lecia wpisania Zamościa na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO.
Teresa Madej - Panie Prezydencie, przypomnijmy najważniejsze etapy starań o wpisanie Zamościa na Listę UNESCO oraz osoby, które lobbowały za Zamościem?
Marcin Zamoyski - Trzeba wrócić do historii, bo sam moment wpisania Zamościa to jest koniec całej ogromnej akcji, która była - można nawet śmiało powiedzieć - podjęta jeszcze w 1975 r., kiedy ówczesne władze Zamościa, władze partyjne, wojewódzkie i miejskie, wspólnie rozpoczęły starania o rewitalizację Zespołu Staromiejskiego. Wyszła sławetna ustawa rządowa, która przewidywała co roku pieniądze na odbudowę Zamościa. Może wtedy ci ludzie nie myśleli o wpisaniu Zamościa, ale ten proces, który się wtedy rozpoczął, to był pierwszy element żeby można było w l. 80-tych rozpocząć starania. Gdyby nie lata 70-te, nie byłoby Zamościa na Liście UNESCO. Tutaj trzeba pamiętać, że to tamci ludzie dali podstawy do tego żeby 80-tych latach rozpocząć proces starania się o wpis.
To była połowa l. 80-tych kiedy rozpoczęto prace nad wnioskiem. Niestety wniosek dosyć długo leżał w Ministerstwie Kultury. Historii się nie zmieni. Była propozycja wpisania Zamościa razem z Częstochową. UNESCO było wtedy przeciwne wpisywaniu na Listę obiektów kościelnych. I oficjalnie oświadczyło, że nie ma mowy rozpatrzenia tych wniosków, jeśli wpłyną, pozytywnie. W 1981 r. w Krakowie odbywał się Kongres UNESCO. Udało mi się wtedy przekonać żeby część delegacji przyjechała do Zamościa. Przyjechało dwa autokary gości. Mieliśmy tutaj bardzo miłe przyjęcie. W poniedziałek, na rozpoczęciu dalszych obrad, wiceprzewodniczący UNESCO zwrócił się do ministra kultury z pytaniem: Dlaczego nie mam wniosku (o wpisanie Zamościa - przyp. autora)? Myśmy tam byli i widzimy, że jest to piękne miasto i warto postarać się o wpis. Minister obiecał, że wniosek o Zamość wyśle. To była rzesza ludzi, to była naprawdę ogromna rzesza ludzi, także z Warszawy, z Krakowa - profesorów, którzy przygotowywali ten wniosek, którzy pracowali nad lobbingiem tego całego przedsięwzięcia.
Teresa Madej - Jakie były Pana uczucia, kiedy otrzymał Pan informacje, że to się dokonało?
Marcin Zamoyski - Mój ojciec (Jan hrabia Zamoyski (1912 - 2002), XVI ordynat Ordynacji Zamojskiej - przyp. autora) miał tę przyjemność, był w Paryżu razem z prezydentem Tadeuszem Kowalskim, i panowie przyjęli dokument wpisania Zamościa na Listę UNESCO. To na pewno jest ogromna nobilitacja dla naszego Miasta, dla obiektu z Polski. Patrząc na liczbę miast wpisanych z Polski - to jest ewenement. Mamy Kraków, Warszawę, Toruń, twierdzę Malbork - ale nie miasto. Później są pojedyncze elementy: Kościół Pokoju w Jaworze, w Świdnicy, Puszcza Białowieska - to jest co innego. Tutaj jest Miasto, "serce" naszego Miasta zostało wpisane na Listę UNESCO. Niektórzy mówią, że jak UNESCO to będą pieniądze.
Teresa Madej - Co daje Miastu wpisanie na Listę UNESCO. Turyści mówią: wam jest łatwiej bo UNESCO daje wam pieniądze?
Marcin Zamoyski - UNESCO pieniędzy nie daje. Kiedyś, w l. 70-tych czy nawet później, przekazało środki na ratowanie Kopalni soli w Wieliczce, ale sytuacja była krytyczna. Od wielu lat UNESCO nie ma takich pieniędzy. Główni donatorzy, którzy kiedyś finansowali UNESCO, wycofali się z tego. Dzisiaj UNESCO zapewnia tylko "znak" (logotyp/logo), ale ten "znak" jest wydawany we wszystkich informatorach. Ten informator wychodzi w Stanach Zjednoczonych, Japonii, obojętnie gdzie - to Zamość jest tam umieszczony.
Teresa Madej - Oprowadzałam grupę Japończyków, który podróżowali po Polsce "Szlakiem miast Listy UNESCO".
Marcin Zamoyski - Japończycy przyjeżdżają regularnie do Zamościa od wielu lat tym szlakiem. Jest to dobre rozwiązanie - uważam - dla nas, dobre bo poznaje się najwspanialsze zabytki kultury światowej. Zamość jest wpisany jako obiekt rangi światowej. Prezydent Wałęsa wymyślił "Listę pomników historii Polski", ale to jest ranga światowego dziedzictwa. Ja zawsze mówię, że Państwo zapomina o tym, że musi dbać o te światowe pomniki i wymyślić sposób na ich finansowanie. Dzisiaj jedynym obiektem regularnie finansowanym przez UNESCO jest Kraków. Otrzymuje co roku dotację na rewitalizację.
Teresa Madej - Proszę powiedzieć Panie Prezydencie na ile obecność Zamościa na Liście UNESCO ułatwia Miastu pozyskiwanie funduszy unijnych?
Marcin Zamoyski - Ja myślę, że na pewno. Jest w rubrykach punkt, że "Zamość jest pomnikiem UNESCO".
Teresa Madej - Proszę powiedzieć o najważniejszych zrealizowanych programach rewitalizacyjnych w Zamościu w ostatnich latach.
Marcin Zamoyski - Pierwszym zrealizowanym był SPOR-owski projekt obejmujący Rynek Wielki, kamienice, podwórka Zespołu Staromiejskiego. Potem projekt norweski, czyli część ulic, Nadszaniec, bastiony i ten ostatni ministerialny duży projekt "Pomnik historii", gdzie robimy całą twierdzę - bastiony i fortyfikacje ziemne, które zostały rozebrane przez Rosjan po 1866 r. Chcemy pokazać jak rozwijały się fortyfikacje od renesansowych do nowożytnych XIX w., rozbudowywanych w I poł. XIX w. w okresie napoleońskim, później przez Austriaków, Rosjan, którzy zlikwidowali twierdzę.
Teresa Madej - Co Pana najbardziej cieszy, a co smuci, kiedy obserwuje Pan Zamość z perspektywy 20 lat?
Marcin Zamoyski - Cieszy widok Zespołu Staromiejskiego, który dzisiaj jest kolorowy, jasny i wesoły, kiedy na podwórka - jeszcze nie wszystkie - wróciło życie. Można spokojnie na nie wejść i popatrzeć jak pięknie wyglądają.
Teresa Madej - Na czym Pan Prezydent i Rada Miasta skoncentruje uwagę w najbliższych latach? Jest szansa na konkretne pieniądze?
Marcin Zamoyski - To wszystko będzie zależało, prozaicznie, od pieniędzy. Przygotowujemy się do projektów, do finansowania w ramach projektów 2014 - 2020. Chcemy rewitalizować gmach Akademii.
Teresa Madej - A co z pałacem?
Marcin Zamoyski - Na pałac zaczekamy 2, 3 lata. Decyzja musi być podjęta wcześniej, ale za ok. 3 lata sąd się wyprowadzi i wtedy tę decyzję trzeba będzie zrealizować. Jest to ogromny obiekt zniszczony przez Rosjan.
Teresa Madej - Uroczystości jubileuszowe 20-lecia wpisania Zamościa na Listę UNESCO zaplanowano na 7 września 2012 r. Jaki jest program obchodów?
Marcin Zamoyski - To nie jest wielka rocznica, ale uważamy, że są osoby, które uczestniczyły w przygotowaniu materiałów do wpisu Zamościa. Chcielibyśmy wszystkim tym osobom podziękować, stąd I część historyczna, czyli sesja naukowa w Ratuszu. Wykładowcy powiedzą o osobach, procesie i warunkach wpisania Zamościa. Po południu w CKF będzie gala uroczysta, gdzie podziękujemy wszystkim tym, którzy byli zaangażowani w to dzieło i wręczyć odznaczenia rządowe osobom, które przyczyniły się do tego, bo o nich w pewnym momencie zapomniano.
Teresa Madej - Jako zatroskany o losy miasta zamościanin - co podpowiedziałby Pan władzy? Jako Prezydent Zamościa o co prosiłby Pan zamościan?
Marcin Zamoyski - Aby zrealizować to co jeszcze przed nami - cała część wschodniego Zespołu Staromiejskiego, z podwórkami, z elementami klasztoru bazylianów, etc. A poza tym, żebyśmy to uszanowali bo to z naszych pieniędzy zostało odbudowane. Pozyskane środki to też nasze pieniądze, nasze podatki wpłacane do Unii, wpłacane do rządu. One wracają do nas. Jeżeli pomyślimy, że to jest nasz majątek, że to jest z mojej kieszeni wydane - to może zaczniemy troszeczkę bardziej dbać o nie.
Teresa Madej - Jakie są marzenia Pana Prezydenta?
Marcin Zamoyski - Kiedy w 1990 r. patrzyłem na Bramę Szczebrzeską i marzyłem o tym, czy kiedyś uda się ją odbudować. Mogę powiedzieć, że tamte marzenia udało się zrealizować, wtedy wydawały się nierealne. Więc myślę, że rewitalizację Zamościa dokończymy żeby to była "perła" w koronie Polski. Myślę, że to będzie "perła" dla mieszkańców naszego Miasta, o którą będą wszyscy dbali. Że będą przyjeżdżać turyści z Polski i ze świata żeby zobaczyć jak można utrzymać Miasto i jak ono może wyglądać tak, jak byśmy wszyscy tego chcieli.
Teresa Madej - Dziękuję bardzo.
Marcin Zamoyski - Dziękuję pani. autor / źródło: Teresa Madej
dodano: 2012-08-24 przeczytano: 14842 razy.
Zobacz podobne:
Warto przeczytać:
|
|
|
|
