W wieku 80 lat odeszła historyk, regionalistka, dr nauk humanistycznych Bogumiła Sawa. Historia była całym jej życiem. Była badaczem dziejów Zamościa, autorką m.in. wielu studiów historyczno-architektonicznych oraz wyjątkowo życzliwą osobą i szczerze oddaną ukochanemu miastu Zamościowi. (27.05.)

Bogumiła Sawa urodziła się w 1940 r. w Kamionce koło Kozłówki. W Zamościu mieszkała od 1951 r. Liceum Ogólnokształcące im Jana Zamoyskiego ukończyła w 1957 r. Ukończyła studia historyczne, początkowo na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej (1957-1959), a następnie na Uniwersytecie Warszawskim (1959-1962).

Od 1962 r. pracowała jako bibliotekarka i nauczycielka historii i języka francuskiego w I LO w Zamościu. W 1978 r. na UMCS obroniła pracę doktorską "Przemiany miasta Zamościa w latach 1772-1866". Przez 12 lat pracowała jako dokumentalistka w Zamojskim Oddziale Państwowego Przedsiębiorstwa Pracowni Konserwacji Zabytków.

Bogumiła Sawa jest autorką wielu cennych studiów historyczno-architektonicznych dotyczących miasta Zamościa i jego przedmieść. Przez wiele lat prowadziła wnikliwe kwerendy biblioteczne i archiwalne dotyczące staropolskiego i XIX-wiecznego Zamościa, dokonując ciekawych odkryć.

Na początku lat 80-tych 20 w. Bogumiła Sawa rozpoczęła, wraz z innymi osobami prywatnymi i instytucjami miasta Zamościa, zbiórkę pieniędzy na budowę pomnika założyciela miasta Jana Zamoyskiego. W 1988 r. ofiarowała kwotę 150 tys. zł, tj. dziesięciokrotne swoje pobory na ten cel, w 2005 r. wzięła udział odsłonięciu pomnika. Pani Bogumiła odnalazła też rysunki attyki na kamienicy przy Rynku Wielkim nr 5a, sfinansowała z własnych oszczędności projekt budowalny w kwocie 4,5 tysięcy zł i w 2006 r. udało się doprowadzić do końca jej rekonstrukcję.

Opublikowała sześć książek oraz setek artykułów m.in. na łamach "Tygodnika Zamojskiego", "Kroniki Tygodnia" oraz "Zamojskiego Kwartalnika Kulturalnego" - "Diamenty z archiwum". W latach dziewięćdziesiątych 20 w. zajmowała się własną działalnością wydawniczą. Jej autorstwa jest "Zamojska Teka Konserwatorska" - 1986 r. Jest autorką wydawnictw książkowych, publikacji naukowych, popularnonaukowych: "Akademia Zamojska 1594-1994" (1998), "Nauczyciele i wychowankowie Liceum Ogólnokształcącego im. J. Zamoyskiego w Zamościu 1916-1998" (1998) i "Dziewczęta w fartuszkach, czyli Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące im. M. Konopnickiej 1916-1970" (2000).

W różnym okresie życia podpisywała swoje publikacje jako Bogumiła Sawa, Bogumiła Sroczyńska, Bogumiła Sawa-Sroczyńska Działała w różnych organizacjach, m.in. była prezesem Towarzystwa Przyjaciół Zamościa i sekretarzem Zamojskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Ostatnio wydała imponujące, dwutomowe dzieło pt. "Zamość 1772-1866". Każdy miłośnik historii Zamościa powinien je mieć. Do ostatnich dni intensywnie pracowała nad 4-tomowym wydaniem dzieła "Noce i dnie Zamościa XVI-XX w." Ponad wszystko kochała Zamość.

Była wielce pracowitą i bardzo skromną osobą. W 2007 r. autorce tekstu udało się namówić dr Bogumiłę Sawę na krótką rozmowę, którą Państwu polecamy - "Miłośniczka Zamościa - rozmowa z Bogumiłą Sawą", w której dopytuję Panią Bogumiłę o jej życie, o jej dorobek.

To tego czego dokonała na niwie naukowej i wydawniczej starczyłoby na kilka biografii - wiecznie w biegu, ciągle zajęta - archiwa, badania, pisanie. Czasem pojawi się na Rynku Wielkim i z ciekawości spojrzy czy pięknieje attyka.

Należy podkreślić, iż dr Bogumiła Sawa w Zamościu spełniła swoje dwa wielkie marzenia: realizację pomnika hetmana Jana Zamoyskiego oraz rekonstrukcję attyki na kamienicy przy ul. Grodzkiej 5a. Nie udało się jednak spełnić kolejnego marzenia - realizacji malowniczej, zabytkowej studni, której wizerunek z 1825 r. przetrwał na akwareli Jana Pawła Lelewela na Rynku Wielkim.

Powyższy artykuł z 2007 r. kończą słowa: "Trudno dzisiaj spotkać osobę tak bardzo rozmiłowaną w Zamościu. Można już tylko dodać, że szczęśliwe takie miasto, które ma wśród swoich obywateli tak wspaniałego naukowca i filantropa."

Tak, Zamość miał wyjątkowe szczęście, że wśród grona jego mieszkańców przez prawie siedem dekad mieszkała, pracowała i tworzyła nieoceniona dr Bogumiła Sawa. Wielki to dla naszego miasta zaszczyt, wielka to dla naszego miasta sława!


Uroczystości pogrzebowe odbędą się 30 maja w Katedrze Zamojskiej.