Z roku na rok jest nas coraz mniej. Dane Głównego Urzędu Statystycznego są pod tym względem nieubłagane. Jeszcze niedawno za główną przyczynę tego stanu rzeczy uznawano niechęć młodych osób do zawierania małżeństw i płodzenia dzieci. Tak w istocie było, choć za tymi faktami nie poszły żadne konkretne działania mające na celu pohamowanie wspomnianego procederu. Od niedawna zaś mamy do czynienia z czynnikiem chyba jeszcze groźniejszym dla naszej krajowej populacji - emigracją, co groźne jest zwłaszcza w przypadku osób w wieku rozrodczym.

Trend jest to ogólnokrajowy, ale skupmy się może na problemie w jego wymiarze lokalnym. Przyczyna jest ta co wszędzie - szeroko rozumiany brak perspektyw. Nawet to chyba dobrze świadczy o naszych krajanach, że mają świadomość istnienia gdzieś tam świata lepiej zorganizowanego, który bardziej szanuje człowieka, co się przekłada na wyższe zarobki i możliwość lepszego ułożenia sobie życia. Od tego momentu jednak drogi zaczynają się rozwidlać na takie cztery rodzaje: wyjazd absolutnie na stałe do pracy i zamieszkania, wyjazd na bliżej nieokreślony czas dłuższy do pracy i mieszkania z deklarowaną chęcią powrotu do kraju po "dorobieniu się", seria okresowych wyjazdów, zwykle letnich, na dość krótki czas w celach zarobkowych i coraz popularniejszy, choć jeszcze śladowy - wyjazd na studia zagraniczne, podczas którego najpierw konieczne jest podjęcie pracy w celu utrzymania się w miejscu pobytu, a po ukończeniu studiów przebywanie za granicą (najczęściej w kraju studiowania) na zasadach określonym przeze mnie w pierwszym i drugim (bardzo rzadko w trzecim) rodzaju emigracji zarobkowej. Z każdego z przedstawionych punktów można wyodrębnić wyjątki, bo jest rzeczą jasną, iż na przykład może się zdarzyć przypadek chęci (i jej realizacji) powrotu do kraju od razu po studiach na uczelni zagranicznej. Generalnie jednak obracamy się wśród tych czterech dróg.

Najpopularniejsza jest u nas chyba jeszcze mimo wszystko ta trzecia droga, bo przechodzi przez nią gros wszystkich emigrantów. Częstokroć takie okresowe wyjazdy mają charakter zapoznawczy i służą również przygotowaniu miejsca dla siebie i rodziny w przyszłości. Celują w to zwłaszcza osoby młode, które są wykształcone lub przynajmniej przedsiębiorcze. Jako, że nasz region należy do tych dopiero intensywnie rozwijających się pod względem wykształcenia, ilościowy szczyt tej fali będziemy mieć dopiero za kilka lat.

Nie jest mi znana aktualna skala tego zjawiska. Z tego co mi wiadomo, to nikt w regionie nie prowadzi statystyk odnośnie emigracji zarobkowej ludzi młodych, niezależnie od tego co rozumiemy przez pojęcie osoby młodej. GUS ma na ten temat mocno szczątkowe i zbyt ogólne dane. Na pewno jednak coraz większa liczba ludzi o tym myśli, co wnioskuję z przeprowadzanych rozmów na ten temat. Często słyszę, że znajomi słyszą od innych znajomych jak fajnie jest żyć za granicą (nawet jeśli polega to na ciężkiej pracy na plantacjach truskawek w Szwecji lub myciu podłogi w pubie w Dublinie) i jakim Polska jest syfem. Za smutną ciekawostkę można chyba uznać to, iż argumentem ostatecznie przekonującym o wyjeździe jest nie tyle polska sytuacja ekonomiczna, ile polityczna. Nie twierdzę, że jest to słuszna przesłanka, ale na pewno warto na nią zwrócić uwagę.

Konsekwencje na pewno nie będą dla nas wesołe. Nawet bowiem biorąc za mające się spełnić faktycznie zapowiedzi powrotu do kraju "za jakiś czas", bilans zanotujemy ujemny. Za jakiś czas tu naprawdę nie będzie komu rozwijać regionu. W roku 2030 liczba mieszkańców Zamościa ma wynosić niewiele ponad 58 tysięcy. Już teraz miasto usilnie poszukuje osoby z bardzo dobrą znajomością angielskiego do wdrażania w życie projektu rewitalizacji Starówki z pieniędzy norweskich i nie może jej znaleźć, a nie wierzę, że ktoś odpowiedni się na naszej ziemi nie urodził. Zatem należy chyba przyjąć, że osoby inteligentne, wykształcone i zaradne nasze tereny po prostu opuszczają. Z takimi perspektywami nie powinniśmy też liczyć u nas na żadną większą inwestycję, która wedle marzeń niektórych jest niezbędnym kołem zamachowym dla tego obszaru. Krótko mówiąc: ze względnie dobrego stanu obecnego, przejdziemy do marazmu.

Kolejny list z daleka od znajomego i kolejna porcja zachwalania zagranicy, w tym wypadku Szkocji, połączona z pytaniem "Co Cię tu jeszcze trzyma?". Tym razem odpowiedziałem tekstem Marcina Dańca "Co mnie tu cyma? Ino klimat i święta, ino święta i klimat"?