Koncepcję iluminacji obiektów zabytkowych na terenie miasta Zamościa, przygotowaną przez Firmę Zdzieniecki z Gliwic, zaprezentowano 24.03. przedstawicielom Urzędu Miasta Zamościa i mediów. W spotkaniu uczestniczył Marcin Zamoyski, prezydent Zamościa.

Projekt zakłada zrealizowanie iluminacji siedmiu obiektów na terenie Starego Miasta. Wśród nich znajdą się przede wszystkim obiekty, które jeszcze w XIX wieku wchodziły w skład umocnień twierdzy zamojskiej.

Dyrektor Roman Kozak poinformował, że wykonawca projektu został pozyskany w drodze przetargu, a iluminacja obiektów zabytkowych na terenie Zamościa zostanie sfinansowania ze funduszy norweskich.

Firma Zdzieniecki zaprezentowała swoją wizję spodziewanych efektów oświetlenia przy pomocy plansz oraz prezentacji multimedialnej obiektów, które zostały objęte projektem. Pod ocenę prezydenta Zamościa, Barbary Skórzyńskiej -Terleckiej - zastępcy dyrektora Wydziału Planowania Przestrzennego, Budownictwa i Ochrony Zabytków UM w Zamościu, Romana Kozaka - dyrektora Wydziału Gospodarki Mieszkaniowej, Ochrony Środowiska i Infrastruktury Komunalnej UM w Zamościu, konserwatorów z Zamojskiej Delegatury Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Zamościu, poddano następujące obiekty: Arsenał, Bastion VII z Nadszańcem i odcinkiem kurtyny, Bramę Lwowską Starą, Bramę Szczebrzeską i wartownię, Kojec w parku, Nową Bramę Lubelską i Starą Bramę Lubelską.

Dla każdego z wymienionych obiektów przygotowano wizualizację koncepcji oświetlenia wraz z legendą obejmującą:

- wizualizację spodziewanych efektów oświetlenia,
- rozmieszczenie punktów oświetleniowych,
- rozmieszczenie punktów oświetleniowych - opis,
- wykaz sprzętu oświetleniowego,
- kalkulację kosztu wykonania.

Zespół przygotowujący wizualizację przyjął następujące kryteria: rozmieszczenie lamp przy detalach najbardziej charakterystycznych dla danej budowli, np. tympanony, gzymsy, pilastry, boniowania narożników, otwory strzelnicze, okna. Uwzględniono także podświetlenie obiektu od dołu. Duża część iluminacji oparta jest na oprawach ledowych.

Koncepcja zakłada dwa rodzaje światła: żółte, które dobrze komponuje się z cegłą, i białe - najlepiej współgrające z kamieniem. Zakłada się zastosowanie produktów Firmy Philips, czołowego producenta sprzętu oświetleniowego. Będzie to światło ledowe, ciągłe. Nie przewiduje się słupów oświetleniowych, które są intruzem w "ogrodzie" obiektu. Oprawy lamp ledowych zostaną ukryte pod gzymsami, parapetami i w otworach okiennych, a oprawy dolne w ziemi. Okablowanie zostanie umiejętnie ukryte, ale tak, by nie uszkodzić obiektu.

Dla każdego iluminowanego obiektu obliczono moc zasilania i koszt sprzętu oświetleniowego, na podstawie przedstawionej wizualizacji. Największa moc - 11 kV została obliczona dla Bastionu VII wraz z Nadszańcem i kurtyną. Pozostałe są mniej więcej trzykrotnie niższe.

Realizatorzy koncepcji oświetlenia obiektów zakładają łączny czas iluminacji w roku na 4 tys. godzin. Zostaną zainstalowane liczniki elektryczne, zegar astronomiczny, który będzie załączał iluminacje w rytm zmierzchu i świtu. Przewiduje się wygaszanie lamp około północy.

Koszt netto sprzętu oświetleniowego na wszystkich siedmiu obiektach oblicza się na ok. 880 tys. zł. Do tego dojdzie koszt zużytej energii elektrycznej. Całkowity koszt będzie znany po zamknięciu kosztu inwestorskiego (projekt budowlano - wykonawczy).

Prezydent Marcin Zamoyski, jak na gospodarza miasta przystało, apelował o zachowanie rozsądku w finansach.

- Nie oszukujmy, że robimy dzień. Nie będziemy tam czytać. Nie musimy widzieć dokładnie obiektu, tylko pewne jego elementy. Jestem za zachowaniem pewnych proporcji i rozsądku, nie tylko w zakupie inwestycji, ale i w utrzymaniu tego na przyszłość.

Swoje uwagi do koncepcji wizualizacji zgłaszała także Barbara Skórzyńska - Terelcka. M. in. prosiła o uwzględnienie sugestii podświetlenia od spodu, rozproszonym światłem, mostu drewnianego przed Nową Brama Lubelską, uzupełnieniem podświetlenia nasypu na Nadszańcu, co pozwoli na jego wyeksponowanie oraz sugerowała, że ściana Arsenału powinny być delikatnie oświetlona.

Autorzy koncepcji zapowiedzieli uwzględnienie uwag i kolejną prezentację a także przeprowadzenie prób na obiekcie.

Konserwator Leszek Kuśnierz zdecydowanie podkreślił, że oczekuje się od wykonawców dostarczenia całego sprzętu oświetleniowego, całej aparatury dla obiektu i zaprezentowanie "na żywo" efektu iluminacji jednego z obiektów, by można było koncepcję zaakceptować. Tak postawionej propozycji przyświecała zasada: "nie kupujemy kota w worku".

Jak informuje dyrektor Roman Kozak - przygotowanie dokumentacji koncepcji oświetlenia zabytków zatwierdzonej przez konserwatorów planuje się na maj br. Prace wykonawcze rozpoczną się jesienią, po zakończeniu prac związanych z rekonstrukcją twierdzy Zamość. Dużo jednak zależy od sprzyjających warunków atmosferycznych.