Zamojska Noc Muzeów do powtórki

To był prawdziwy najazd turystów na Muzeum Zamojskie i Twierdzę Zamojską - tak podsumował dyrektor Andrzej Urbański Zamojską Noc Muzeów organizowaną pod hasłem "Muzea i Pamięć" (14/15.05.).

Noc Muzeów jest jedyną w roku nocą, kiedy do muzeum może turysta wejść i na dodatek bez biletu wstępu. Pomysłodawcą Europejskiej Nocy Muzeów jest francuskie Ministerstwo Kultury i Komunikacji. Pierwsza Noc Muzeów miała miejsce w Berlinie w 1997.

Kiedy 5 lat temu rozmawiałam z dyrektorem Urbańskim z okazji 80-lecia Muzeum Zamojskiego i zapytałam czy przyłączy się do europejskiej akcji Noc Muzeów - odpowiedział, że dnia dosyć do zwiedzania, po próżnicy nie ma potrzeby nocą Muzeum otwierać.

Początki nie były zbyt obiecujące. A jednak! W weekendową noc ilość zwiedzających biła wszelkie rekordy. Oto bardzo budująca statystyka. Ogółem z możliwości uczestnictwa w Nocy Muzeów skorzystało 638 osób w różnym wieku. 130 osób zwiedziło Muzeum Zamojskie w godz. od 9.00 do 17.00. Na koncert zorganizowany w Sali koncertowej Muzeum przybyło 120 osób.

Dociekam powodów popularności Nocy Muzeów. Dyrektor szybko znajduje wytłumaczenie: Co Francuz wymyśli to Polak polubi. I być może jest coś na rzeczy. Są też i fakty. W ubiegłym roku (14-16.05.) uroczyście otwarto zrewitalizowane obiekty forteczne Twierdzy Zamość sfinansowane z Funduszy Norweskich. Ten rok przynosi kolejne prace związane z odtworzeniem warownego krajobrazu Twierdzy Zamość. Miasto z Listy UNESCO chwali się, media poświęcają temu sporo uwagi, a w konsekwencji sława o niezdobytej twierdzy robi swoje.

Na Noc Muzeów, która rozpoczęła się o godz. 17.00, przybyli indywidualnie i rodzinnie zamościanie oraz grupy zorganizowane, nawet z Wejherowa. Ogromnemu wyzwaniu stawili czoła kustosze Muzeum: Jerzy Kuśnierz, Henryk Szkutnik, Jacek Feduszka, Mirosław Bańkowski, Maria Rzeźniak, Dorota Łysiak, Jolanta Puźniak-Głąb, Jadwiga Kozłowska, Krystyna Wybranowska i z-ca dyrektora Piotr Kondraciuk, którzy jako przewodnicy muzealni, w kostiumach historycznych, zaprezentowali turystom ekspozycje stałe: "Zamojszczyzna w pradziejach i wczesnym średniowieczu", "Zamość, Zamoyscy i Ordynacja Zamojska 1580 - 1939" oraz "Sztuka ludowa Zamojszczyzny".

Turyści mieli okazję zwiedzić także najnowsze, czasowe wystawy "Skarb z Głogowa" i "Ruś znana i nieznana". Hitem okazała się wystawa prezentująca dukaty średniowieczne. Atrakcją zwiedzania stała się pamiątka z wystawy, czyli wybita specjalnie "srebrna moneta", którą obdarowano zwiedzających.

Mało tego - w tę wyjątkową noc w Sali koncertowej Muzeum odbył się Koncert Chóru Ziemi Zamojskiej "Contra" pod dyrygenturą Anny Cios. Można było także posłuchać impresji muzycznych w wykonaniu: Kamili Kondraciuk, Magdaleny Głąb, Karoliny Kondraciuk i Aleksandry Łysiak - utalentowane dzieci muzealników.

A tuż przed północą Twierdza Zamość została "wzięta" przez miłośników historii. Na trasę turystyczną Bastionu VII, w asyście zbrojnych z pochodniami z Zamojskiego Bractwa Rycerskiego, ruszyło kilka setek ciekawskich. Nocne zwiedzanie "Tajemniczej Twierdzy Zamojskiej" z przewodnikami z Koła Przewodników Terenowych PTTK w Zamościu to było to.

Władzę na kazamatami, galerią strzelniczą, poternami dzierżyły nieustraszone panie przewodniczki, a wśród nich: Ewa Strumidło, Helena Kasprzyk, Maria Puźniak, Wiesława Poździk, Grażyna Rusin i Bożena Smutniak.

Jak relacjonuje Ewa Strumidło, nestorka zamojskich przewodników - dawno nie spotkała tak bardzo zainteresowanych turystów swoją opowieścią o historii Twierdzy Zamość, zapisanej złotymi zgłoskami na kartach historii Rzeczpospolitej.

- Nasze grupy liczyły od 50 do 80 osób. Gdybyśmy przewidziały, że tak dużo będzie chętnych do zwiedzania to przewodników było by co najmniej dwa, trzy razy więcej - powiedziała przewodnik Ewa Strumidło.

W nieco mrocznych wnętrzach Bastionu VII można było posłuchać opowieści o budowie strategicznej twierdzy, na wzór twierdz włoskich przez Bernardo Morando, o chrzcie bojowym w 1648 r. i pięknej obronie przed Szwedami w 1656 r., co skutkowało pojawieniem się Zamościa na stronach "Potopu" Henryka Sienkiewicza. Słuchacze poznali również historię rozbudowy/modernizacji twierdzy w XIX w.

Było także o heroicznej obronie twierdzy pod dowództwem gen. Maurycego Hauke w 1813 r. i udziale twierdzy w Powstaniu Listopadowym w 1831 r. Panów zaskoczyła informacja o sławnych czynach bohaterskiej Joanny Żubrowej i odnotowanym sukcesie - także przez Wacława Gąsiorowskiego w powieści "Huragan" (1902 r.), czyli zdobyciu Twierdzy Zamość z rąk Austriaków przez wojska księcia Józefa Poniatowskiego w 1809r. Żubrowa to pierwsza kobieta żołnierz w Polsce, która za szczególne męstwo i odwagę na polu bitwy, odznaczona została orderem Virtuti Militari.

- Dzieci zwiedzające małą kazamatę (północną) Twierdzy miały nie lada gratkę oglądając wystawione tam repliki armat, a gdyby był proch i kule to chętnie by postrzelały. Pytały o wszystko - mówi Pani Ewa. A najbardziej interesowało ich ile razy na godzinę można było wystrzelić z armaty. Dobrze, że to zapamiętałam z wykładu i mogłam zaspokoić ich ciekawość - dwa, maksymalnie trzy razy - takie były możliwości armaty. Dorośli uczestnicy nocnego zwiedzania twierdzy Zamość pytali o koszt budowy twierdzy w XVII w., a także czy Twierdza będzie zrekonstruowana w całości. To naprawdę zadziwiająca frekwencja - podsumowała wydarzenie Ewa Strumidło.

Zwiedzającym nocą twierdzę nie udostępniono jednak Nadszańca i ekspozycji prezentującej żołnierzy (w mundurach z epoki) wszystkich formacji, które na przestrzeni wieków stacjonowały lub broniły Zamościa. I niestety, tej nocy odnotowano jeszcze jeden deficyt - nie pojawił się żaden duch - ani bohaterskiego obrońcy, ani więzionego tutaj Arvida Wittenberga (szwedzki hrabia i feldmarszałek, wzięty do niewoli w 1656 r. - zmarł śmiercią naturalną w 1657 r. w Zamościu), także ducha budowniczych i nawet nieszczęsnej Katarzyny nie było, która według legendy Katarzyny Zdeb, wypromowanej przez nasz portal, odegrała znaczącą rolę w obronie Twierdzy Zamość w XVII w., co potwierdza sam Bazyli Rudomicz, siedemnastowieczny kronikarz Zamościa.

Jeśli chodzi o ducha niesłusznie skazanej i ściętej za czary Katarzyny Bielenkowiczowej, żony wójta, to jest wytłumaczenie jego nieobecności - pojawia się jedynie 16 maja, w rocznicę jej ścięcia przez kata na zamojskim ratuszu. Natomiast jeśli chodzi o brak możliwości zwiedzania ekspozycji historycznej w Nadszańcu - to wytłumaczenia nie znajduję. Czyżby zarządcy nie lubili turystów i rycerzy?

I dlatego - Zamojską Noc Muzeów należy powtórzyć, jak najszybciej, nie czekając kolejnej daty Nocy Muzeów, bo jej niezwykłość i tajemnica szalenie podoba się turystom.

Zobacz podobne:
     Przeżyli noc z radosnymi duchami książek czytanych / 2012-05-22
     O czym opowiada Zamość nocą? / 2012-05-14
     Zamojska Noc Muzeów 2012 / 2012-04-26
     "Kolekcje i dary" w Muzeum Zamojskim. Wystawa jubileuszowa / 2011-10-20
     "O czym opowiada Zamość nocą" sprawdzili uczniowie "trójki" / 2011-05-22
     Muzeum przeżyło oblężenie. Zamojska Noc Muzeów / 2011-05-20
     "Muzea i Pamięć" Zamojska Noc Muzeów / 2011-05-10
     Skarb z Głogowa w Muzeum Zamojskim / 2011-04-23
     Nie ma mocnych / 2011-04-18
     "Ósemka" bezkonkurencyjna z wiedzy o Zamościu / 2011-04-15
     O czym opowiada Zamość nocą / 2010-05-22
     Muzealne skarby / 2010-02-01
     "Świat karpackich świątyń" w Muzeum Zamojskim / 2009-12-03
     "Wojenne ślady" w Muzeum Zamojskim / 2009-10-22
     Znaki i miary. Urządzanie lasu / 2009-10-19
     Lato w Mieście / 2009-08-07
     Dzień Dziecka z Zabawną Historią / 2009-05-23
     "Muzealia", Międzynarodowy Dzień Muzeów / 2009-05-12
     Wystawa "Zamość - Rok 1809" w "Arsenale" / 2009-04-28
     Zamojskie konkursowe palmy i pisanki / 2009-04-06

Warto przeczytać:

[do góry]