Stanisław Bareja za życia miał dwóch poważnych krytyków. Pierwszym był Kazimierz Kutz (obecnie senator i aktywny działacz antyklerykalny), drugim Bohdan Poręba (do ostatniej chwili obrońca istnienia PZPR, później reżyser dramatu "Zmartwychwstanie", autorstwa poetki, która Niemcom nie przebacza). Ich zdaniem twórczość Barei opierała się na przejaskrawianiu rzeczywistości, co obrzydzało ludziom PRL, który rzekomo wcale nie był taki zły. Do obu panów zresztą reżyser odnosił się w swoich filmach. Nie wiem na ile mieli rację. Im dłużej jednak obserwuję współczesną rzeczywistość, tym częściej dochodzę do wniosku, że jeśli faktycznie Bareja przejaskrawiał absurdy życia w minionym ustroju, to chyba Pan Bóg musiał się inspirować jego twórczością kreując kolejne lata. Obecnie można dostrzec obrazki bardzo podobne do tych rodem z dzieł twórcy "Misia" i "Alternatywy 4".

Dziś chciałbym nawiązać właśnie do tego serialu, a konkretnie do odcinka zatytułowanego "20. stopień zasilania". Streszczając: któregoś bardzo mroźnego dnia elektrociepłownia, na skutek "przejściowych trudności" w dostawach węgla, wyłączyła ogrzewanie w bloku. Mieszkańcy więc skrzyknęli się i postanowili działać. Jeden z nich wpadł na pomysł skąd wziąć paliwo, drugi zaproponował ściągnięcie wyrzuconej na śmietnik lokomotywy wąskotorowej, a wszyscy razem postanowili to wykorzystać i zbudować rurociąg doprowadzający ciepło od kotła w lokomotywie do mieszkań. Inicjatywę, pod którą podpisał się wszechwładny, acz nie mający faktycznie żadnych zasług, gospodarz domu Stanisław Anioł, opisała prasa, a dyrektor elektrociepłowni widząc artykuł powiedział: "Gdyby więcej było takich Aniołów, moglibyśmy całkiem przestać grzać".

I tak sobie żyłem w przekonaniu, że powyższa historia jest zwyczajnie przejaskrawioną opowiastką artysty. Do 19 marca, kiedy to w lokalnych mediach pojawiła się informacja utworzona na podstawie wiadomości przesłanej przez mieszkańców jednej z wsi z terenu powiatu zamojskiego. Pozwolą Państwo, że zacytuję w całości tekst z jednego z portali (medium jako takie jest zresztą bez znaczenia):

"Ludzie z małych miejscowości potrafią się jednoczyć. Udowodnili to mieszkańcy Siedliska w gminie Grabowiec, którzy przez dwa dni wspólnie odśnieżali dojazd do swojej wsi. Miejscowość oddalona jest od drogi głównej o 2 km. Po nagłym ataku zimy sołtys tej odciętej od świata wioski rozumiejąc sytuację, że na ciężki sprzęt do odśnieżania trzeba będzie czekać parę dni zwołał wszystkich mieszkańców do czynu. - W pocie czoła pracowali prawie 2 dni, wszyscy młodzi i starzy. Po odśnieżeniu 2 km każdy odetchnął z ulgą, że w końcu będzie można przejść i przejechać do drogi powiatowej. Każdy z nas pamięta czyn społeczny z czasów PRL. Dzisiaj każdy ogląda się, żeby ktoś za niego coś zrobił - tłumaczy sołtys Siedliska Janusz Tryniecki. Mieszkańcy Siedliska udowodnili, że czyn społeczny rodem z czasów, w których panie nosiły trwałą, a panowie "męski zwis", może się sprawdzić w dzisiejszych czasach. Postawa godna podziwu".

Celem wiadomości było zapewne docenienie tytanicznej pracy mieszkańców wsi, co jednak skutkuje dość istotnymi konsekwencjami.

W państwie poważnym istnieje wyraźny podział obowiązków służb publicznych wynikający z faktu, że utrzymują się one z pieniędzy pobranych od obywateli. Co za tym idzie, obywatele mają pełne prawo oczekiwać, że ich potrzeby zostaną spełnione, a wszelkie odstępstwa od tej reguły muszą być traktowane albo jako nieprawidłowość, za wystąpienie której osoby odpowiedzialne powinny ponieść konsekwencje, albo wyjątek, za który też należy ludności jakoś zadośćuczynić. Tę drugą możliwość trzeba jednak wyraźnie zaznaczyć.

Co zaś mamy w informacji? Podkreślenie radosnej inicjatywy mieszkańców wsi, którzy bez szemrania odpowiedzieli na wezwanie sołtysa, chwycili za własne łopaty i przez dwa dni odśnieżali 2 km drogi, czym udowodnili, że w zasadzie służby drogowe nie są potrzebne. A sam sołtys bez żenady mówi o nawiązaniu do dawnych "czynów społecznych" i nie wspomina o tym, że powinno być inaczej.

Przyzwyczailiśmy się do nienormalności i dajemy sobie wmówić, że jest ona normalna. Od lat przecież taka sytuacja występuje choćby w służbie zdrowia, na którą niby wszyscy odprowadzamy składki, ale gdy zachodzi konieczność poważnego leczenia, to jak najprędzej szukamy prywatnych gabinetów. Innym przykładem jest infrastruktura. Mieszkańcy naszego regionu płacą na nią podatki, a nie widać u nas ani inwestycji w tym segmencie, ani dobrze zorganizowanej komunikacji publicznej. Wciąż jej podstawą są prywatne busy.

Uprzedzając pytania - na miejscu mieszkańców Siedliska też poszedłbym na drogę z własną łopatą. Tylko nie obwieszczałbym potem sukcesu, czym zachęciłbym władzę do skreślenia szosy z listy do odśnieżenia na zasadzie "I tak sobie poradzą", lecz siedziałbym cicho lub jasno powiedział dlaczego musieliśmy tak postąpić. Od 19 marca mieszkańcy tej wsi mogą być pewni, że przy każdej następnej okazji, nawet mniejszego, znów będą musieli razem odśnieżać drogę.

A sołtysowi tej miejscowości dałbym w prezencie kamień z Jeleniej Góry. On już wie, kto po nim stąpał.