Muzeum Ikony Wołyńskiej to unikatowa kolekcja cennych zabytków malarstwa cerkiewnego. Wśród setek ikon z okresu od XVI do XVIII w. znajduje się najstarsza, zachowana na Ukrainie, cudowna Ikona Matki Bożej Chełmskiej z XI-XII w., jedna z najbardziej czczonych ikon. Muzeum funkcjonuje w Łucku od 1993 r. To jedyne muzeum, które prezentuje oryginały regionalnych wołyńskich ikon. W latach 1975-80-tych. zebrano je ze świątyń zamykanych w okresie sowieckiego reżimu. Jedyną kopią jest ikona Matki Boskiej Wołyńskiej z przełomu XIII/XIV, która do 1961 r. znajdowała się w jednej ze świątyń Łucka. Oryginał znajduje się z Muzeum Sztuki w Kijowie. W chrześcijańskim świecie ikona zawsze była pisana według kanonu obejmującego: kolor, postawę postaci, atrybuty i treść. Wszystko miało symboliczne znaczenie. Z ikony można odczytać cały życiorys świętego. Ikona podzielona jest na dwie części: ziemską - ludzką i boską - niebiańską. Piszący ikony nie uważali tego faktu za własną zasługę, a zasługę Pana Boga, kierującego ich ręką. Z tego powodu ikon nie podpisywali pozostawiając je anonimowymi. Wyjątkiem są ikony ur. w 1667 r. w Żółkwi Jofa Koncelewicza. Wśród prezentowanych ikon: Chrystus Pantokrator w czerwonych szatach Króla Świata, co oznacza przelaną przez Niego krew na krzyżu. Inna ikona - to Chrystus w szatach arcybiskupa - głównego zwierzchnika cerkwi, w mitrze na głowie (wieniec cierniowy), przed nim Matka Boża i Jan Chrzciciel. Ikona z Chrystusem w oliwkowej szacie na tronie, w tle mandorla - aureola, wypełnioną siłami niebieskimi - "niewidzialnymi" aniołami, uosabia mieszkańców nieba - świętych. Symbolami czterech Ewangelistów są: anioł, orzeł, lew i byk. Ikona Zaśnięcie Najświętszej Matki Bożej pokazuje Jezusa stojącego nad śpiącą Maryją. Jezus trzyma odzianą w biel postać (blask i chwała) - duszę Maryi. Perłą kolekcji jest cudowna ikona Matki Boskiej Chełmskiej, datowana na XI-XII w., dzieło sztuki bizantyjskiej. Jest najstarszym zachowanym obecnie wizerunkiem przedstawienia Marii z Dzieciątkiem opartym na prawym ramieniu. W XIII w. ikona została przywieziona przez księcia Daniłę do Chełma, stolicy jego księstwa halicko-włodzimierskiego. Za sprawą tej ikony odnotowano 704 cuda. Jako cudowną koronowano ją w 1765 r. W 1915 r. wywieziono ją z Chełma do Moskwy, potem do Kijowa, gdzie została rozdzielona na 3 części. W IX. 1944 r., scalona i ponownie przywieziona do Chełma za sprawą urzędującego tutaj metropolity Iłariona (prof. Iwana Ohijenko). Wywieziona przez metropolitę, jakiś czasu uznawana była za zaginioną. Wkrótce powróciła do Chełma, oddana w ręce duchownego, który przechowywał ją w domu. Po jego wyjeździe do Łucka, nadal była przechowywana w domu z obawy przed Sowietami. W 1978 r. została podmalowana. W 2000 r. rozpoczęto trwającą 4 lata restaurację ikony. Następnie przekazana została do Muzeum Ikon w Łucku. Cudowna ikona Matki Boskiej Chełmskiej było poważana w dawnej Rzeczypospolitej. Jako Palladium Rzeczypospolitej ikona chełmska, była równie popularna w epoce nowożytnej jak obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, którego kult rozwinął się intensywne po potopie szwedzkim, czy też Matki Boskiej Ostrobramskiej, czczonej zwłaszcza XIX i XX wieku. Matka Boska Chełmska jako Regina Poloniae - sprawczyni zwycięstw, była wyobrażeniem Matki Boskiej Wojennej.