Ulica Poetycka. Architekci naszej Rzeczywistości - Stefan Miler

STEFAN MILER - absolwent studiów przyrodniczych we Fryburgu, poeta, zdobywca Mont Blanc, legionista - został skierowany do pracy w Zamościu.

W 1916 r. objął posadę nauczyciela przyrody w Realnym Gimnazjum Męskim ( późniejszym Gimnazjum Męskim a następnie Gimnazjum i  I Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Zamoyskiego).

W blogu prowadzonym przez uczniów I LO przeczytamy:

Profesor Stefan Miler wykładał biologię. Patriota, legionista Piłsudskiego był przed wojną przewodniczącym koła legionistów w Zamościu. Z tego tytułu był szeroko znany, gdyż podczas wielu uroczystości państwowych, pochodów i defilad prowadził zawsze grupę byłych legionistów.

Ogromną jego zasługą było utworzenie i utrzymywanie ogrodu zoologicznego. Był to chyba jedyny w Polsce ogród zoologiczny w powiatowym mieście. Profesor Stefan Miler stosował niekonwencjonalne metody pedagogiczne. W związku z ważnymi narodzinami w ZOO ogłaszał amnestie dla dwójarzy, dając im szanse na poprawianie ocen. Za złe wyniki w nauce zobowiązywał uczniów, aby dostarczali pożywienie dla zwierząt, np. żaby dla bocianów. Był nauczycielem niezwykle lubianym i szanowanym przez uczniów.

Początki ogrodu sięgają 1918 roku. Pierwszymi mieszkańcami zoo były żółwie i zaskrońce, które mieszkały w centralnej części "stawu" zrobionego z niewielkiego wózka, jakiego używa się w cukrowniach do przewożenia buraków. Klatka dla wiewiórek powstała z austriackiej budki wartowniczej. Uczniowie zbudowali altankę brzozową, posadzili kwiaty oraz drzewa. W 1929 r. Szkolny Ogród Przyrodniczy przemianowano na ogród zoologiczny, zarządzany przez profesora aż po lata sześćdziesiąte. Dziś Ogród Zoologiczny w Zamościu nosi imię Stefana Milera.

 Zamiłowaniem profesora było też pisanie wierszy. Patriotyczne - opublikował w tomiku pt. "Rotunda"  (Zamość 1944), by dać wyraz uczuć Polaka z czasów strasznej Golgoty narodu.

 Gdyby mi burzą rozszaleć o skały
i błyskawicą przecinać przestworza -
i wrzeszczeć i niszczeć jako fala morza
cały wasz świat - bym zburzył strupieszały.  

Och! być mi mocą, przepotężną siłą,
co trwa w materii jako ruch bez końca -
w jednej sekundzie starłbym mafię zgniłą
i zmiażdżył świat wasz, nowe stworzył słońca
i za tych piekieł poburzonych progiem
zbudował nowy z naszym, lepszym Bogiem.
Pisane w gestapo 1940  

Stefan Miler mieszkał przy ulicy Peowiaków 5. Przed jego domem, w latach 1934-51, stało popiersie marszałka Józefa Piłsudskiego. Wówczas podawał swój oficjalny adres: Zamość - Willa Belweder.

Program 20 - 21. 09. 2015 r.

  Niedziela  

godz. 10.00 Targ Śniadaniowy. Zielony Ryneczek, ul. Bazyliańska
Partia krykieta - literaci kontra dziennikarze.
Rozegrana dla przypomnienia towarzyskiej rozrywki zamościan przed niemal stu laty.  
Myśl stworzenia szkolnego ogrodu przyrodniczego opanowała mnie jeszcze przed I wojną światową, kiedy to w czasie studiów w Szwajcarii /.../Widziałem tam m.in. ogródki szkolne oraz przyszkolne hodowle roślin, a nawet drobnych zwierząt i marzeniem moim stało się móc zastosować podobne żywe i poglądowe metody po przystąpieniu do pracy w Ojczyźnie. Z czasem Ogród Milera stał się atrakcyjnym miejscem do spotkań - była tam niewielka plaża, ławki w cieniu, kiosk, można było grać w krykieta.

godz. 12.00 Księgarnia /Kawiarnia Szkoła Życia, ul. Bazyliańska 3
Rozstrzygnięcie Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego na zestaw dwóch wierszy:
jeden o tematyce dowolnej i drugi inspirowany tematem przyrody.
Dział konkursu na wiersz o tematyce przyrodniczej nawiązuje do zainteresowań Stefana Milera, przyrodnika - poety.
Słowo o Stefanie Milerze wraz z pokazem multimedialnym - opowieść zamojskiej przewodnik Bożeny Kamaszyn.  

 godz. 16.00 Galeria Stalowa, ul. Grodzka 15
Turniej Literacki.
Zapraszamy autorów do udziału w Turnieju Literackim, na który należy złożyć dowolny wiersz lub prozę - podyktowane  wyobraźnią.
Prosimy o złożenie tekstów do godz.12, w niedzielę 20 września,  do pudełek znajdujących się w Księgarni/Kawiarni Szkoła Życia oraz w Galerii Stalowa, a następnie o ich odczytanie podczas popołudniowego spotkania w Galerii.

Wystawa malarstwa Pawła Słoty, absolwenta Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

godz. 17.15 ulica Grodzka
Ofensywa Brunetów - koncert
 Kinga Popytak, Maciej Dziewulski , Bogdan Nowak , Piotr Orzechowski.
Zespół istnieje od  2010 roku. Wykonuje autorskie piosenki do tekstów własnych oraz m.in. Doroty Chróścielewskiej i Bolesława Leśmiana. Ma na koncie płytę  "Czarna złota jesień".  

Zaczęliśmy grać te nasze piosenki, a to było bardzo dawno temu. Graliśmy głównie w górach, w Bieszczadach, bo trudno ten rodzaj muzyki "oderwać" od gór. Myśmy te Bieszczady złazili wzdłuż i wszerz. Niejedne trampki tam zniszczyliśmy. Przerwa - 10 lat, może więcej, dwanaście. Trochę szkoda tej przerwy, a może i nie. Dorośliśmy do tej muzyki. To nie jest tak, że ta muzyka nie ma odbiorców. To, że bardów nie grają w radiu, w Esce, to nie znaczy, że ludzie nie chcą słuchać poezji... Jesteśmy zwykłymi facetami, mieszkamy tutaj, to jest nasze miasto, tu się urodziliśmy, tu są nasze inspiracje, tu są nasze przyjaźnie. Skoro jesteśmy stąd - to chcemy opowiadać historie z Zamościa. Nawet jeżeli się nie przebijemy. Marek Grechuta wyjechał, a mieszkał ode mnie 3 kamienice. Leśmian - mieszkał też niedaleko. Był stąd. On potrafił tworzyć tutaj literaturę/poezję na światowym poziomie

Imprezie towarzyszą:

  - Instalacja literacka na schodach Ratusza
Nawiązuje do tradycji literackich Zamościa i składa się z cytatów wybranych z twórczości pisarzy związanych z naszym miastem: Szymona Szymonowica, Bazylego Rudomicza, Sebastiana Klonowica, Icchocka Pereca, Hugo Kołłątaja, Stanisława Staszica, Bolesława Lesmiana, Stefana Milera, Zygmunta Klukowskiego, Zdzisława Stroińskiego, Michała Bojarczuka, Haliny Roginskiej, Marka Grechuty.
Inspiracją dla projektu jest fragment z powieści Piotra Szewca pt. Zmierzchy i poranki. 

Pudełko zwane wyobraźnią
W Galerii Stalowa oraz Ksiegarni/Kawiarni Szkoła Życia znajda się pudełka z napisem: pudełko zwane wyobraźnią - do których należy złożyć wiersz lub prozę na Turniej Literacki.

Inspiracją projektu jest wiersz Zbigniewa Herberta pt. Pudełko zwane wyobraźnią.  

Poniedziałek

  godz. 17,15 Starówka Zamojska, Galeria Starej Fotografii.
Nostalgiczny spacer dedykowane pisarzom, miłośnikom książki, wydawcom i księgarzom Zamościa lat trzydziestych: Stefanowi Milerowi, Stanisławowi Młodożeńcowi, Adamowi Szczerbowskiemu, Michałowi Pieszce, Józefowi, Stefanowi i Zygmuntowi Pomarańskim, Zygmuntowi Klukowskiemu i Klubowi Miłośników Książki.

  Projekt dofinansowany w ramach Konkursu Fundacji Banku Zachodniego WBK "Architekci naszej rzeczywistości", ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.

  Organizator: Stowarzyszenie Kultura dla Zamościa wraz z Zamojskim Domem Kultury
Partnerzy: Urząd Miasta Zamość, Księgarnia/Kawiarnia Szkoła Życia, Galeria Stalowa, BWA Galeria Zamojska, Muzeum Starej Fotografii.

Zobacz podobne:
     Ulica Literacka - program / 2020-09-09
     Festiwal Ulica Poetycka cz.II / 2019-08-26
     Ulica Poetycka 2019 - program / 2019-05-16
     "Urodziny Przyjaciół" - Bolesława Leśmiana i Stefana Milera w CKF "Stylowy" / 2019-01-16
     11. Ulica Poetycka - nie tylko dla miłośników poezji, literatury, muzyki... / 2018-09-03
     Ulica Poetycka 2018: Wieczór Autorów Zamościa / 2018-05-31
     Ulica Poetycka 2018: Zamość niezwykły w powieściach i poezji Piotra Szewca / 2018-05-29
     Zamościowi przybył Leśmianowy Srebroń / 2018-05-28
     Ulica Poetycka - Literacki Zamość / 2018-05-24
     Bajdała i Bedeker, czyli śladami poety Leśmiana / 2017-06-03
     Atrakcje Ulicy Poetyckiej / 2017-05-17
     Leśmianowska Ulica Poetycka - program / 2017-05-15
     Bajdała otworzy Leśmianowską Ulicę Poetycką / 2017-04-30
     Zwycięskie wiersze Turnieju Literackiego Ulicy Poetyckiej / 2015-09-26
     O Stefanie Milerze na Ulicy Poetyckiej / 2015-09-23
     Bruneci ze Stefanem Milerem / 2015-09-17
     Turniej Literacki im. Bolesława Leśmiana / 2014-08-20
     Ulica poetycka - podróż z bagażem słów - program / 2014-08-20
     Ulica poetycka - podróż z bagażem słów / 2014-07-31
     Ulica Poetycka - Nowe Miasto / 2013-06-20

Warto przeczytać:

[do góry]