45. ZLT: "Szachy" wg Jana Kochanowskiego na Rynku Wielkim

"Szachy" według Jana Kochanowskiego, zaprezentowane przez Balet Cracovia Danza, zainaugurowały 45. sezon Zamojskiego Lata Teatralnego. Patronami honorowymi wydarzenia są: Beata Ścibakówna i Jan Englert oraz prezydent miasta Zamość Andrzej Wnuk (15.07).

Wybór spektaklu "Szachy" na inaugurację 45. Zamojskiego Lata Teatralnego nie był przypadkowy. Po pierwsze, był to ukłon w stronę jubileuszu 440-lecia lokacji miasta Zamość, a po drugie, przypomnieniem widowiska, które gościło już w naszym mieście w roku 2007, czym organizatorzy nawiązali do 45. edycji Zamojskiego Lata Teatralnego.

Bezpośrednią inspiracją do spektaklu stał się poemat "Szachy" wielkiego polskiego poety epoki renesansu - Jana Kochanowskiego. Należy podkreślić, iż Jan Kochanowski był przyjacielem Jana Zamoyskiego, kanclerza i hetmana, fundatora Zamościa, określanego "Perłą Renesansu". Poemat powstał najprawdopodobniej podczas pobytu poety w Padwie.

Ten spektakl, pełen jest inklinacji renesansowych: baśniowa sceneria Rynku Wielkiego, tekst renesansowego mistrza Jana Kochanowskiego, który wybrzmiewa w spektaklu, renesansowa muzyka, XVI-wieczne choreografie, a także pełne elegancji i wdzięku oryginalne stroje dworskie z epoki renesansu, które są rekonstrukcją kostiumów z renesansowych obrazów.

Fragmentami dzieła Jana Kochanowskiego, recytowanymi przez aktora pełniącego rolę narratora (poety) i zarazem ojca królewny Anny, którego zagrał reżyser spektaklu Paweł Winszczyk, rozpoczyna się niezwykle przepiękne, renesansowe widowisko, zrealizowane przez Balet Cracovia Danza z ogromnym wdziękiem i czarem. Po prostu - magia!

Wojnę powiedzieć myśli serce moje,
Do której miecza nie trzeba, ni zbroje,
Ani pancerzów, ani arkabuzów;
Ta walka czyście może być bez guzów.
K temu wyjeżdżać nie potrzeba w pole,
Wszystka się sprawa ogląda na stole

(...)

Drewniane wojska przed tobą szykuję.
A ty się nie wstydź, masz li czas spokojny,
Przesłuchać tej to krotochwilnej wojny.

(Jan Kochanowski, "Szachy", Jego Miłości Panu Janowi Krzysztofowi, hrabi z Tarnowa, kasztelanowi wojnickiemu, przypisane)

Tancerze poprzez pantomimę i taniec, w którym ożywione zostały autentyczne XVI-wieczne włoskie i francuskie choreografie, odtwarzają grę mistrzowsko opisaną przez poetę z Czarnolasu. Gra oczywiście idzie o rękę zacnej królewny, której serce skłania się do jednego z konkurentów do jej ręki. Tylko jej podpowiedź swojemu wybrańcowi, aby poświęcił wieżę, a grał pionkami zachowując skoczka i gońca pozwoliła mu na wygraną.

W spektaklu "Szachy" z repertuaru Baletu Cracovia Danza, scena teatralna staje się wielką szachownicą. Emocjonująca rozgrywka pomiędzy konkurentami do ręki duńskiej księżniczki przenosi się ze stołu szachowego na scenę, a figury szachowe ożywają by wprowadzić widza w świat baśni i wyobraźni. Pełen wyobraźni i humoru tekst, przedstawiający postacie nie pozbawione uczuć i emocji, żywa i dynamiczna akcja, sprawiają, że dzieło to staje się wspaniałym materiałem do stworzenia spektaklu opartego na tańcu renesansowym i ruchu pantomimicznym. Spektakl zachwycił i oczarował zamojską publiczność renesansowy bogactwem i harmonią.

* * *

Jak powiedział Paweł Winszczyk, przedstawienie miało swoją premierę w 200 roku. Pomysł wynikał z takiej potrzeby połączenia tańca, słowa, obrazu i całej teatralnej machiny w jedno. Wydawało się nam, że "Szachy" są do tego znakomitym materiałem. Sam poemat Kochanowskiego brzmi bardzo pięknie, chociaż też egzotycznie i niecodziennie, bo to język trudny do odczytania, do zrozumienia.

-Wykorzystaliśmy fragmenty poematu, żeby wypowiedzieć tą historię, która jest zaczerpnięta z życia. Rzeczywiście, taka sytuacja miała miejsce w jednym z włoskich miast. Ojciec, co prawda nie był to król, ale jakiś bogaty mieszczanin, doża, zaproponował starającym się o rękę jego córki konkurentom, żeby zagrali w szachy. W ten sposób rozwiązał problem. Pierwowzorem utworu był włoski poemat Marca Girolamo Vidy Scacchia ludus (Gra szachowa, 1527). Vida umieścił akcję swojego poematu na górze Olimp, wśród bogów, gdzie partię szachów rozgrywali Apollo i Merkury (zwycięzca gry). Bardzo jest to napuszone. -Natomiast, Kochanowski przetłumaczył Vidę, otrzymał impuls i wykorzystał ówczesną nomenklaturę szachową, co dla nas jest zaskakujące. Mamy tam Rocha i popa, rycerza. Bardzo ciekawie to się odbiera podczas spektaklu. Romana Agnel, która jest choreografem i szefowa inscenizacji, wykorzystała całą swoją wiedzę dotyczącą ówczesnego tańca, co jest tutaj najważniejsze, czyli taniec renesansowy - włoski, francuski. Są tu choreografie oryginalne, ale też choreografie szachowe są stworzone przez Romanę Agnel. Natomiast muzyki są z epoki. Jest też wykorzystana muzyka polska. Tu spotkała się Europa. Chodziło nam też o to, że szachy są uniwersalne, w które gra cały świat. W XVI wieku były niezwykle modne, także w Rosji, stąd ci dwaj konkurenci mają imiona Fiedor i Borzuj, i kojarzą się nam ze Wschodem. Tak to Kochanowski, a my za nim próbowaliśmy odtworzyć. Bardzo lubimy go grać i bardzo podoba się publiczności - powiedział reżyser spektaklu Paweł Winszczyk.

Spektakl "Szachy" Baletu Cracovia Danza pokazywany był w wielu miejscach Europy - Francji, Czechach, we Włoszech, a także w Polsce. 30.09. br. spektakl zostanie pokazany w Rumunii, w ramach festiwalu teatralnego "The Caravan of Middle Stages Festival".  

Reżyseria: Paweł Winszczyk; inscenizacja i choreografia: Romana Agnel ruch pantomimiczny: Krzysztof Antkowiak; scenografia, kostiumy: Monika Polak-Luścińska maski i rekwizyty: Maciej Luściński; występują: tancerze Baletu Cracovia Danza, Paweł Winszczyk (aktor), Łukasz Banach (aktor-akrobata)

Portal Zamość online jest patronem medialnym 45. Zamojskiego Lata Teatralnego

Zobacz podobne:
     47. ZLT: "Bóg mordu" rządzi / 2022-07-14
     47. ZLT: Popisowi "Oszuści" / 2022-07-07
     47. ZLT: "Wstyd" po polsku / 2022-07-06
     47. ZLT: Widowiskowy "Przystanek Klaunada" / 2022-06-29
     47 ZLT: W Zamościu zainaugurowano Święto Teatru / 2022-06-28
     47 Zamojskie Lato Teatralne / 2022-06-19
     46. ZLT: Spełniona "Boska" Teatru Ludowego / 2021-08-04
     46. ZLT: "Wall Cracks", czyli ostatni wyścig ku wolności / 2021-07-21
     46. ZLT: Demoniczny "Faust" - rozmowa z reżyserem Marcinem Herichem / 2021-07-06
     46. ZLT: "Rok nieistnienia" - wystawa Teatru FOTOgrafii w ZDK / 2021-07-01
     46. ZLT: Za taborem, czyli "Drom - ścieżkami Romów" / 2021-06-25
     46. ZLT: Inauguracja z Teatrem Migro z Krakowa / 2021-06-22
     46. ZLT: Siła opowieści - rozmowa z Grażyną Kawalą / 2021-06-20
     Lato z 46 Zamojskim Latem Teatralnym / 2021-06-08
     45. ZLT: Skrzypek opętany i Inny Kwartet na podsumowanie święta teatru / 2020-10-22
     Ocalenie świata - "Zagłada" Piotra Szewca w sztuce Fundacji Banina / 2020-09-22
     45. ZLT: "Zagłada" w Zamościu - rozmowa z reżyserem Bartłomiejem Miernikiem / 2020-09-17
     Medal Województwa Lubelskiego dla Grażyny Kawali / 2020-09-15
     45. ZLT: Rozmowa z reżyserem "Komediantów" - Bartłomiejem Ostapczukiem / 2020-08-25
     45. ZLT: "Komedianci" Teatru Pantomimy Mimo na Rynku Wielkim / 2020-08-24

Warto przeczytać:

[do góry]