Sacrofilm 2009: Powrót do Raju czy "Wygnanie"?

"Wyspa" Pawła Łungina i "Wygnanie" Andrieja Zwiagincewa, to dwie rosyjskie produkcje w ofercie programowej XIV Sacrofilmu. Te obrazy to prezentacja możliwości kina, poszukującego języka, by mówić o pełni człowieczeństwa. To co niewidzialne, pojawia się na ekranie. To kino najwyższego lotu.

Kolejna edycja Sakrofilmu, kolejna oferta programowa, kolejna gratka dla miłośników ambitnego kina. Organizatorzy po raz kolejny nie zawiedli widza. Wręcz przeciwnie, warto było czekać cały rok, by podobne perełki zobaczyć w Zamościu.

Czymś takim okazały się niewątpliwie projekcje filmów kina rosyjskiego, kina do którego dość trudno dotrzeć i trudno zobaczyć je w ofercie kin komercyjnych.

"Wygnanie" Andrieja Zwiagincewa zdominowało poniedziałkowy wieczór w kinie, można nawet powiedzieć, że pół nocy, choć długość filmu (150 min.) ma tu też swoją rolę. Opowieść piękna, choć trudna, nikogo chyba nie pozostawiła obojętnym wobec przedstawianego obrazu. Może przytłoczyć, zniechęcić, ale i zachwycić... Trudno jest o jednoznaczną ocenę. W kinie jednak nie o ocenę chodzi, istotą jest to, co obraz daje widzowi. Każdy widz z filmu bierze co innego, mimo, iż patrzy na to samo.

Przed projekcją słowo wstępu wygłosił dr Seweryn Kuśmierczyk. Przedstawił swoje widzenie obrazu Zwiagincewa, zwrócił uwagę na elementy, których często zwykły widz nie dostrzega. Film jest symboliczną opowieścią historii, która mogła wydarzyć się wszędzie. Nie ma konkretnego miejsca, czasu, jest za to ogrom natury, przestrzeń i bohaterowie. Film bardzo oszczędny w dialogi, gra aktorska powściągliwa, bohaterowie po prostu są na ekranie, a swoje emocje tłumią w środku.

I tu widzimy cały dramat przedstawionej sytuacji. Jest rodzina, mąż, żona, dwójka dzieci. Wszyscy wyjeżdżają z miasta do rodzinnej miejscowości męża, by zamieszkać w jego rodzinnym domu. Coś na kształt powrotu do Raju, z brudnego miasta, do krainy piękna. Z pozoru szczęśliwa rodzina, a jednak niepokój budzi ciągłe milczenie panujące na ekranie. Niepokój, jak się wkrótce okazuje, nie jest nieuzasadniony. Kraina piękna okazuje się Rajem, w którym nie ma szczęścia, jakby brakowało Boga, w którym idealny obraz rodziny pęka na oczach widza z każdą kolejna minutą tej dramatycznej historii.

Ci dwoje, wydawałoby się najbliżsi sobie ludzie, mąż i żona, to zupełnie dwa różne światy. Ludzie, zamknięci w swojej samotności, nie rozmawiają na ekranie dlatego, że nie mają o czym rozmawiać. I przez cały film, tak naprawdę, nie było między nimi prawdziwej rozmowy, a w obliczu rysy na ich małżeństwie - zdrady, nie są w stanie sobie z tym poradzić. Sytuacja trudna dla każdego, ale tu pokazuje jak dwoje ludzi się od siebie oddaliło, i jak samotnie żyje każde z nich.

Wiera, główna bohaterka, jest przerażona tym, co stało się z jej małżeństwem. W tej niemożności dotarcia do męża, napotykając ciągle na mur obojętności, ta słaba i podporządkowana mężczyźnie kobieta, wystawia go na próbę. Próbę zbyt trudną do pokonania, a jednak mogącą coś zmienić. Zmiana nie idzie jednak w pożądanym kierunku, pogłębia tylko dramat męża, samotność żony, prowadząc do tragedii. Pozorna akceptacja przejawia się u niej buntem w zupełnie innym wymiarze. Smutek, samotność, bezradność, koniec.

To nie jest film dla przypadkowego widza, ale myślę też, że nikt przypadkowo się na tym filmie nie znalazł. Tu widz też dostaje swoją rolę, dostaje czas na przemyślenie, a nawet dużo czasu. Film ma wiele momentów, w których z pozoru nic się nie dzieje, są tylko przejmujące obrazy, cisza. I wtedy jest właśnie czas na to, by zastanowić się nad tą niesamowitą historią o braku miłości, zrozumienia, samotności w małżeństwie, by wsłuchać się w tą opowieść o duchowym świecie człowieka.

Film przepełniony jest symboliką, można powiedzieć obraz metafizyczny, w co szczegółowo wprowadził przed projekcją dr Kuśmierczyk. Dokładnie przeanalizował warsztat Zwiagincewa, zwrócił uwagę na wystudiowane wręcz piękno. Każdy kadr jest dokładnie przemyślany, nie ma tu przypadkowych elementów, wszystko czemuś służy, a całość nikogo nie pozostawia obojętnym. Można pewnych metafor nie rozumieć, można być przytłoczonym symboliką, ale nie jest to obraz oderwany od rzeczywistości. Pokazana sytuacja może się stać udziałem każdego z nas.

Film idealnie wkomponował się w przesłanie jakie niosą ze sobą Międzynarodowe Dni Filmu Religijnego. Porusza kwestie wyborów moralnych, trudnych decyzji, zachowań i nieodwracalnych przemian, które rzutują na całe życie. Nie każdy jest na tyle silny, by sobie z tym dobrze poradzić, ale każdy, poprzez tak wartościowe produkcje, może wzbogacać swoje życiowe doświadczenia.

Zobacz podobne:
     Zdarzyło się na "Sacrofilmie" / 2012-03-06
     Krzysztof Zanussi "O życiu i śmierci" / 2012-03-05
     "Rozstanie" - irańska opowieść o prawdach uniwersalnych / 2012-03-04
     Sacrofilm: Człowiek w obiektywie Lembryka / 2012-03-04
     "Wymyk" - współczesna przypowieść o Kainie i Ablu / 2012-03-01
     Feliks Falk: Prawda w roli głównej / 2012-03-01
     Widzowie o "Joannie", czyli egzamin z człowieczeństwa / 2012-02-29
     Zainaugurowano XVII edycję "Sacrofilmu" / 2012-02-27
     Ks. Mokrzycki o przesłaniu "Sacrofilmu" / 2012-02-26
     Wydarzenie specjalne Sacrofilmu: Francesca Melandrii z filmem VERA / 2012-02-25
     SACROFILM 2012: Spotkanie z Feliksem Falkiem / 2012-02-24
     Joszko Broda zainauguruje Sacrofilm / 2012-02-22
     Sacrofilm 2012 - program / 2012-02-13
     Dyskusyjny Klub Filmowy w lutym / 2012-01-30
     Inspirujący "Sacrofilm" - podsumowanie XVI edycji / 2011-03-23
     Sacrofilm 2011: Głód 33 / 2011-03-21
     Impresje Marka Stryszowskiego / 2011-03-18
     Sacrofilm 2011: Misteryjny koncert / 2011-03-17
     "Brama" dla Zanussiego / 2011-03-16
     Sacrofilm 2011: Intelektualny spór o rozum i wiarę / 2011-03-14

Warto przeczytać:

[do góry]