37. ZLT: Fortepianom śmierć

Mocnym i mrocznym akordem zainaugurowano 37. sezon Zamojskiego Lata Teatralnego. Nagrodzony "Buławą Hetmańską" Teatr Strefa Ciszy z Poznania za ubiegłoroczny spektakl "Last Minute" wystawił "Salto Mortale" na Rynku Wielkim w Zamościu (17.08.). Groteska. To pierwsze skojarzenia widza oglądającego, czy raczej uczestniczącego w wersji 2 "Salto Mortale" - dziele teatralnym zaprezentowanym przez aktorów Teatru Strefa Ciszy i tancerzy. Aktorzy, koszmarni cyrkowcy zatracają się w destrukcji tych wszystkich wartości, które symbolizują fortepiany.

- To 45 spektakl - mówią aktorzy tuż po jego zakończeniu. Byliśmy z nim w Hiszpanii, Rumunii. Pokazywany był też w Izraelu, w pierwotnej wersji, z udziałem aktorów i tancerzy z Izraela. To trzeci sezon, który gramy, z roczną przerwą. Powstał w 2008 r. - mówił Grzegorz Ciemnoczołowski z pierwszej ekipy teatralnej. - W Izraelu spektakl był bardzo ciepło przyjmowany. Ta historia o fortepianach z II wojny światowej, na której oparto sztukę, dla mieszkańców Izraela to była mocną historią. Oni bardzo ją przeżywali. Na spektakl przyszło dużo polskich Żydów i dziękowało nam za tę sztukę, która bardzo im się podobała. - Nawet jeśli ktoś nie czytał zapowiedzi mówiącej o historii, która nas zainspirowała, znajdzie coś dla siebie, bo treść spektaklu jest uniwersalna. Czasami taka wiedza może przeszkadzać w swobodnej interpretacji - dodał Grzegorz Ciemnoczołowski.

- Spektakl "Salto Mortale" adresowany jest do każdego widza, obojętnie w jakim jest wieku. Wielu widzów odczytywało ten spektakl bardzo konkretnie, ponieważ znali tę historię ze Szczecina. My prowokujemy i odczuwamy jak widzowie reagują - powiedziała Ewa Sobiak, odtwarzająca jedną z uczestniczek cyrkowego konduktu.

Fabuła spektaklu bazuje na dramatycznych wydarzeniach rozgrywających się w niemieckim wówczas Szczecinie podczas wkraczania tam armii radzieckiej. Armia złupiła miasto. Mieszkańcy uciekli zostawiając dorobek życia. Wśród pozostawionych czy zrabowanych przedmiotów były także fortepiany. Za każdym stała indywidualna ludzka tragedia. Nie wywieziono ich. Ze stacji kolejowej trafiły na okoliczne pola i łąki. Leżały tam i niszczały jeszcze przez wiele lat.

Na wejściu aktorzy, ukryci za umalowaną twarzą, serwują nam bardzo sugestywnie groteskową rozrywkę. Potem już widowisko staje się totalnie przerażające. Mamy coś w rodzaju postapokaliptycznego świata. Totalna profanacja kultury, którą symbolizuje sześć czarnych fortepianów. Na "resztkach" kultury, rzuconych na śmietnik historii, widz obserwuje demoniczny dance macabre wykolejonych cyrkowców: widm i demonów - siły zła. W finale, dość nieoczekiwanie, dokonuje się przeskok do prozy życia - przygnębiającej rzeczywistości ludzi żyjących na "szczątkach fortepianów", symbolu kultury sprofanowanej przez nieokrzesane istoty "społeczeństwa rozkładu".

Spektakl Strefy Ciszy, pokazując tę historię, zastosował metaforę, którą jest dziwaczny, żałobny kondukt fortepianów, prowadzonych "na śmierć" przez cyrkowych artystów. Nie pozostawia widzowi złudzeń, nie ma tu nawet promyka nadziei. Epatuje widza totalną destrukcją i uderza ogromnym ładunkiem emocjonalnym. Widowisko wciąga bez reszty, ubezwłasnowolnia widza: gestem, ruchem, krzykiem, świstem pejcza i muzyką. Wrabia widza w tę okrutną historię. Złapany w sieci widz klaszcze na komendę lidera i nawet bez jego komendy.

Bierze udział w tej szkaradnej ceremonii zamienionej w szaleństwo niszczenia - tradycji, historii, dobra, wartości i kultury. Totalny rozkład, po którym nie ma już nic, albo niewiele. Przesłanie sztuki i gra znakomitych, uzdolnionych aktorów porusza do głębi. Rewelacyjny spektakl plenerowy momentami nie pozwolił widzowi nawet na oddech, wstrząsa widzem mówiąc o wydarzeniu bolesnym i zapominanym, ale przecież stanowiącym cześć naszej traumatycznej historii.

A teatr, ten spektakl jest także po to, aby widz mógł zaprotestować przeciw niszczeniu kultury, ponieważ neobarbarzyństwo "cyrkowców" może doprowadzić do jej upadku. W mojej opinii, to jeszcze jedna interpretacji tego spektakularnego widowiska.

Portal Zamość onLine jest patronem medialnym 37. Zamojskiego Lata Teatralnego

Zobacz podobne:
     37. ZLT: Marzenia "Pomiędzy Niebem a Ziemią" / 2012-07-15
     37. ZLT: Tajemnica "Żółtej strzały" / 2012-07-13
     Lato Teatralne Młodych na 37. ZLT / 2012-07-12
     Misteryjna przygoda - rozmowa ze Zdzisławem Wardejnem / 2012-07-11
     37. ZLT: "Requiem" nie tylko dla Gospodyni / 2012-07-11
     37. ZLT: Interaktywne Lalki Pana Pejo z Rosji / 2012-07-09
     Głosuj na najlepszy spektakl 37. Zamojskiego Lata Teatralnego / 2012-07-08
     10 lat Szkoły Machulskich z ZLT / 2012-07-05
     37. ZLT: Litania do sumienia / 2012-06-29
     37. ZLT: "A koziołek wziął tobołek..." / 2012-06-26
     37. ZLT: "Przygody Koziołka Matołka" - zmiany w programie / 2012-06-25
     37. ZLT: "Przygoda" w imię miłości / 2012-06-24
     37. ZLT: Skazany na teatr - rozmowa z prof. Janem Englertem / 2012-06-23
     Trzy tygodnie z teatrem w Zamościu - rozmowa z Januszem Nowosadem / 2012-06-16
     Przegląd "Wokół teatru" / 2012-06-14
     VII Letnie Spotkania Muzyczno-Poetyckie / 2012-06-14
     Spektakle 37. ZLT - "PRZYGODA" / 2012-06-11
     Spektakle 37. ZLT - "SALTO MORTALE" / 2012-06-11
     37. ZAMOJSKIE LATO TEATRALNE - program / 2012-06-03
     Gwiazdorskie 37. Zamojskie Lato Teatralne / 2012-05-15

Warto przeczytać:

[do góry]