W dniu 5 lutego br. w Zamościu po raz kolejny obchodzony był Światowy Dzień Wyborów. Uroczysta Konferencja odbyła się z inicjatywy Komisarza Wyborczego w Zamościu oraz Dyrektora Delegatury Krajowego Biura Wyborczego w Zamościu. Konferencja skierowana została do wybranych w wyborach samorządowych jesienią ubiegłego roku starostów, prezydenta miasta Zamościa, burmistrzów, wójtów a także do urzędników wyborczych z miasta Zamość oraz powiatów: biłgorajskiego, hrubieszowskiego, janowskiego, tomaszowskiego i zamojskiego a nadto do sędziów, prokuratorów, funkcjonariuszy policji, pracowników naukowych wyższych uczelni Zamościa oraz lokalnych mediów. Uczestnikami uroczystości były więc wszystkie osoby i instytucje z terenu działania Komisarza Wyborczego w Zamościu, które uczestniczą w procesie wyborczym i mają do spełnienia, w tym procesie istotne funkcje. Dziesiąty Światowy Dzień Wyborów był okazją do podziękowania za dobrą współpracę z organami wyborczymi i pracę na rzecz wyborów.

Adresatem konferencji była także młodzież szkół ponadgimnazjalnych, do której skierowane zostało zaproszenie do udziału w Konkursie na plakat wyborczy Roku 2015 stanowiący rodzaj edukacji przez sztukę.

Obchody X Światowego Dnia Wyborów miały przede wszystkim charakter edukacyjny. Referat okolicznościowy wygłosił Pan Wiesław Kozielewicz Sędzia Sądu Najwyższego, Zastępca Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej. Referat pt. "Udział Sądu Najwyższego w kontroli procesu wyborczego w Polsce" z bogatym rysem historycznym spotkał się z dużym zainteresowaniem słuchaczy zaś spotkanie przy kawie kończące Konferencję było okazją do dyskusji na temat obowiązującego w Polsce prawa wyborczego jego zalet i niedoskonałości wymagających zmian.

Państwowa Komisja Wyborcza przyznała Medal okolicznościowy PKW osobom wyróżniającym się swoją wieloletnią pracą na rzecz wyborów w zakresie stosowania prawa wyborczego i jego popularyzacji. Medalem Państwowej Komisji Wyborczej uhonorowani zostali: Pani Żaneta Sowa i Pan Jerzy Karwowski pracownicy Delegatury Krajowego Biura Wyborczego w Zamościu, Pan Bogdan Kowalik Sekretarz Miasta Biłgoraja i Pan Andrzej Pawluk vel Kiryczuk pracownik Urzędu Miasta Hrubieszowa pełniący funkcję inspektora do spraw obsługi Rady Miasta Hrubieszów. Medale przyznane wyróżnionym pracownikom wręczył, podczas Konferencji, w imieniu Państwowej Komisji Wyborczej Zastępca Przewodniczącego Komisji Pan Wiesław Kozielewicz.

Podczas Konferencji nastąpiło także rozstrzygnięcie Konkursu Komisarza Wyborczego w Zamościu na plakat wyborczy Roku 2015 pt. "W 2015 roku Polacy wybiorą Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz posłów i senatorów".

Do Konkursu przystąpiła młodzież Liceum Ogólnokształcącego im. ONZ w Biłgoraju, Centrum Szkół Mundurowych w Zamościu oraz Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 w Zamościu. Komisja Konkursowa składająca się z zamojskich artystów malarzy Pani Zofii Kosiorek- Poździk, Pana Bogusława Bodesa pod przewodnictwem Pani Elżbiety Gnyp wyróżniła dwa plakaty spośród nadesłanych prac plastycznych przyznając pierwsze miejsce Natalii Tutce uczennicy Liceum Ogólnokształcącego im. ONZ w Biłgoraju i drugie miejsce Agacie Paluch także uczennicy Liceum Ogólnokształcącego im. ONZ w Biłgoraju. Wręczenie nagród dla młodzieży uczestniczącej w Konkursie i prezentacja nagrodzonych plakatów miało miejsce podczas Konferencji i stanowiło ważny element popularyzacji wiedzy wyborczej wśród młodzieży i jej aktywizacji wyborczej.

Obchody X Światowego Dnia Wyborów w Zamościu uświetnił koncert zamojskich muzyków Panów Krzysztofa Stopy, Piotra Stopy oraz Piotra Trojanowskiego.

Przypominam czytelnikom, Światowy Dzień Wyborów ustanowiony został podczas wrześniowej Konferencji Światowych Organizacji Wyborczych (Global Elections Officials) w 2005 roku w Siofok na terenie Węgier. Celem pomysłodawców i twórców tego Święta było zwrócenie uwagi obywatelom świata na zmiany jakie nastąpiły w XX wieku w ustawodawstwach krajowych państw członków konferencji w zakresie szerokich swobód obywatelskich, w tym w tworzeniu demokratycznych zasad prawa wyborczego.

Światowy Dzień Wyborów to Święto Demokracji, symbol powszechnego, bezpośredniego i równego prawa obywateli do udziału w wyborach i współdecydowania o kształcie organów władzy ustawodawczej i wykonawczej w państwie na wszystkich jej szczeblach a także wyboru reprezentantów państw członkowskich Unii Europejskiej do Parlamentu Europejskiego. Świętowanie Dnia Wyborów jest też jedną z form kształtowania demokratycznych praw i wolności obywateli. To Dzień,który winien służyć umacnianiu demokracji wyborczej na świecie, poszerzaniu wiedzy wyborczej wśród obywateli a przede wszystkich wśród ludzi młodych. To także okazja do debaty na temat ulepszania procedur wyborczych i przybliżania ich wyborcom.

Światowy Dzień Wyborów ustanowiony został jako święto ruchome przypadające raz w roku w każdy pierwszy czwartek lutego. W bieżącym roku obchodzimy po raz dziesiąty Światowy Dzień Wyborów a uroczystość ta przypada w dniu 5 lutego.

Polska należy do tej grupy państw, w których obywatele mają zagwarantowane powszechne, bezpośrednie i równe prawo uczestniczenia w wyborach. Polski ustawodawca stworzył jasne i czytelne instrumenty prawne dające wszystkim osobom pełnoletnim prawo do uczestnictwa w wyborach oraz w referendach. Nasze krajowe regulacje prawne gwarantują także pełną kontrolę wszystkich czynności wyborczych. Kontrola nadzorcza, poszczególnych czynności wyborczych, przyznana została stałym organom wyborczym, do których należy Państwowa Komisja Wyborcza jako naczelny organ wyborczy oraz komisarze wyborczy wypełniający funkcje nadzorcze w terenie. Drugi rodzaj kontroli to kontrola sądowa powierzona Sądowi Najwyższemu i sądom powszechnym. To Sąd Najwyższy władny jest wiążąco i ostatecznie wypowiedzieć się w przedmiocie ważności wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, posłów i senatorów oraz posłów do Parlamentu Europejskiego. Sądy powszechne właściwe są do kontroli postępowań wyborczych w zakresie ważności wyborów samorządowych w drodze rozpatrywanych protestów wyborczych.

Aktami prawnymi regulującymi w Polsce problematykę wyborczą jest ustawa zasadnicza z dnia 2 kwietnia 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polski oraz ustawa z dnia 5 stycznia 2011 roku Kodeks Wyborczy.

W artykule 62 Konstytucji czytamy: "[...] obywatel Polski ma prawo do udziału w referendum oraz prawo wybierania Prezydenta Rzeczypospolitej, posłów i senatorów oraz przedstawicieli do organów samorządowych. [...]."

Po raz pierwszy Polacy skorzystali z prawa do udziału w demokratycznym referendum ogólnopolskim w dniu 8 czerwca 2003 r. wypowiadając się w drodze głosowania w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację Traktatu dotyczącego przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej. Z uprawnień do głosowania w referendum skorzystało 58,85 % wyborców uprawnionych do głosowania i niemal 77,50 % Polaków biorących udział w referendum opowiedziało się za przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej.

Akcesja Polski do Unii Europejskiej sprawiła, iż obok prawa krajowego polski porządek prawny został poszerzony o uregulowania wspólnotowe obejmujące między innymi problematykę prawa wyborczego. Polska uczestniczy od 2004 roku w procesie integracji nowej Europy, zapoczątkowanym w dniu 7 lutego 1992 roku podpisaniem Traktatu o Unii Europejskiej.

Polacy, jako obywatele Unii Europejskiej uprawnieni są do wypowiadania się w drodze głosowania nie tylko o organach władzy krajowej lecz także do głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Parlament jest jednym z najważniejszych organów Wspólnoty, którego naczelnym zadaniem jest współtworzenie prawa wspólnotowego. Swoich przedstawicieli do europarlamentu na pięcioletnią kadencję po raz pierwszy wybieraliśmy w dniu 13 czerwca 2004 r. W ubiegłorocznych wyborach 25 maja 2014 r. uczestniczyliśmy w głosowaniu i wyborze reprezentantów Polski do Parlamentu Europejskiego już na trzecią kadencję na lata 2014 - 2019 udzielając mandatu 51 obywatelom naszego kraju. Taką bowiem liczebnie reprezentację ma obecnie Polska w Parlamencie Europejskim.

Prawo wyborcze, tak w wyborach do organów krajowych jak i wspólnotowych, podlega temu samemu reżimowi prawnemu. Bierne, jak i czynne prawo wyborcze, a więc prawo do wybierania i bycia wybieranym posiadają w Polsce wszyscy obywatele bez względu na płeć, status materialny, przynależność partyjną, wyznanie, niepełnosprawność czy orientację seksualną. Prawo głosowania w wyborach przysługuje każdemu obywatelowi, który w dniu wyborów ukończył 18 rok życia oraz posiada pełną zdolność do czynności prawnych a nadto nie został pozbawiony praw publicznych orzeczeniem sądowym.

Procedury związane z przeprowadzeniem każdych wyborów i referendów są złożone, długofalowe i wymagają zaangażowania - obok organów wyborczych - wielu innych osób i instytucji. To właściwe rady miast i gmin dokonuję podziału kraju na okręgi wyborcze oraz obwody głosowania. Wójtowie, burmistrzowie, prezydenci i starostowie zapewniają właściwe przygotowanie lokali wyborczych na dzień głosowania z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych, ponoszą odpowiedzialność za pełną informację publiczną o mapie wyborczej nadzorowanego terenu. Także na szczeblu miast i gmin to wójtowie, prezydenci i burmistrzowie prowadzą rejestry wyborców pozwalające ustalić uprawnienia wyborcze obywateli, stosując przepisy prawa wyborczego sporządzają pełnomocnictwa wyborcze, wydają zaświadczenia uprawniające do głosowania oraz deponują materiały wyborcze zapewniając ich pełną tajność i ochronę. Nie sposób pominąć urzędników wyborczych wszystkich miast i gmin pracujących permanentnie na rzecz wyborów. W procesie wyborczym obok sędziów pracujących w stałych organach wyborczych, sędziowie zaangażowani są także w wybory współuczestnicząc w pracach właściwych komisji wyborczych powoływanych do przeprowadzania poszczególnych wyborów. To sędziowie zapewniają profesjonalizm prawniczy, apolityczność i pełen obiektywizm we wszystkich czynnościach wyborczych. Istotnym elementem wyborów jest porządek i bezpieczeństwo podczas głosowania oraz na wszystkich pozostałych etapach procesu wyborczego. To prokuratorzy i funkcjonariusze Policji zapewniają porządek i bezpieczeństwo w dniu wyborów, jak również podczas całego procesu wyborczego. Dzięki zaangażowaniu Policji możliwym jest zapewnienie pełnej ochrony materiałów wyborczych oraz wykonania poszczególnych czynności wyborczych w terminie zakreślonym w kalendarzu wyborczym. Współpraca z mediami umożliwiła przekaz informacji wyborczych oraz edukację wyborczą obywateli. Należy z całą mocą podkreślić, że jakość pracy wszystkich podmiotów uczestniczących w procesie wyborczym, na poszczególnych jego etapach, składa się na ogólną ocenę każdych wyborów i referendów.

Właściwy nadzór wyborczy Komisarza Wyborczego w Zamościu nad wyborami obejmującymi swym zasięgiem miasto Zamość oraz powiaty: biłgorajski, hrubieszowski, janowski, tomaszowski, zamojski oraz praca całego zespołu pracowników Delegatury Krajowego Biura Wyborczego w Zamościu bez należytej współpracy z osobami reprezentującymi poszczególne instytucje i urzędy przywołane wyżej - byłby niemożliwy. Same organy wyborcze i szczupłe a w obsadzie kadrowej delegatura Krajowego Biura Wyborczego nie zapewniłyby przeprowadzenia żadnych wyborów ani też referendów z zachowaniem pełnych wymogów prawnych gwarantujących wyborcom udział w głosowaniu.