W mediach każdego roku na przełomie lipca i sierpnia pojawia się temat Powstania Warszawskiego. Często relacje z uroczystości, komentarze prasowe, serwisy informacyjne zawierają sformułowanie "wybuchło Powstanie Warszawskie". Nawet pobieżna analiza wskazuje, że jest to sformułowanie nieprecyzyjne. Nie zarzucam nikomu złej woli, raczej wynika to z bezmyślnego powtarzania słów funkcjonujących w języku potocznym, lenistwa umysłowego i niewiedzy. Można by nie zwracać uwagi na jeden wyraz, gdyby nie to, że mówiąc "wybuchło Powstanie" dajemy się oszukać propagandzie komunistów wtłaczanej w umysły Polaków od 1944 r.

Słowo wybuch kojarzy się z czymś nagłym, niespodziewanym, ale też niekontrolowanym i niekierowanym. Odpowiada propagandzie komunistów, która, skoro już nie mogła przemilczeć Powstania Warszawskiego starała się je ukazać, jako bohaterską walkę ludu stolicy ze znienawidzonym okupantem niemieckim lub faszystowskim. Dlatego w filmach powstałych w okresie istnienia PRL pokazywano kilkunastoletnich powstańców, młode sanitariuszki, a w czytance w podręczniku do szkoły podstawowej pisano o dziewuszce służącej w poczcie powstańczej. Unikano natomiast informowania o celu Powstania, dowództwie, planach czy przeprowadzonych akcjach.

Tymczasem Powstanie Warszawskie, jak i cała operacja "Burza" było działaniem zaplanowanym i kierowanym. Służyło konkretnemu celowi politycznemu: opanowaniu Warszawy polskim czynem zbrojnym, ujawnieniu w stolicy władz polskich, a w szerszej perspektywie uniemożliwieniu, a przynajmniej maksymalnemu utrudnieniu ZSRS przejęciu władzy nad Polską. Określenie "wybuchło" ułatwiało przemilczenie faktu istnienia Państwa Podziemnego, rządu polskiego na emigracji, działającego legalnie, zgodnie z obowiązującą konstytucją, który nie tylko nie porzucił, jak przedstawiali to komuniści, społeczeństwa po wrześniu 1939 r., ale miał realny wpływ na sytuację w okupowanym kraju i działał na rzeczy odzyskania przez Polskę niepodległości. Powszechnie znany jest proces podejmowania decyzji o Powstaniu: można wymienić z imienia i nazwiska osoby, które wyznaczyły termin rozpoczęcia walk oraz wskazać czas i miejsce gdzie się to odbyło. Wojna polsko-niemiecka w 1939 r. nie wybuchła, lecz została rozpoczęta atakiem wojsk niemieckich na Polskę. Ale mówiąc o II wojnie światowej można powiedzieć, że wybuchła, choćby dlatego, że doszło do niej w wyniku splotu wydarzeń, wbrew intencjom władz III Rzeszy, które inicjowały działania militarne.

Ktoś mógłby powiedzieć, że czepiam się, że istnieje wolność słowa, że każdy ma prawo do własnej interpretacji, że istnieją różne poglądy. Nic mnie to jednak nie obchodzi. Celem historyka jest dotarcie do prawdy. A prawda zawsze jest jakaś.