Zamojskie Towarzystwo Fotograficzne serdecznie zaprasza na otwarcie wystawy fotografii współzałożycielki kolektywu Sputnik, laureatki i finalistki znaczących konkursów fotograficznych oraz uczestniczki wielu wystaw fotograficznych w kraju i zagranicą.

Wernisaż wystawy pt. American Dream Agnieszki Rayss odbędzie się w najbliższy piątek - 4 września o godzinie 16:00 w Galerii Fotografii "Ratusz".

* * *

Mój amerykański sen

Kilka lat temu zaczęłam fotografować nowe zjawiska w polskiej pop kulturze - masowe castingi do programów telewizyjnych, występy cheerleaderek na stadionach sportowych, publiczne i masowe poszukiwania top-modelek. Coś się zmieniało. Rzeczywistość, która za moich czasów szkolnych i studenckich prawie nie istniała, rosła, wciągała (także mnie) i stawała się coraz bardziej dostępna. Aurę tajemnicy i nieokreślonego zachwytu wokół kilku pięknych dziewcząt w szkole ("wiesz, że ona jest modelką?") zastąpiło obcesowe stwierdzenie "Tak, jestem miss regionu, wybrano mnie modelką roku, występuję w tym programie telewizyjnym - to ja. Podziwiajcie mnie".

Coś się zmieniało na moich oczach. W telewizyjnych show zaczęli brać udział "przeciętni ludzie", którzy nagle wyskakiwali z grupy przeciętnych na pierwsze strony kolorowych magazynów. Wygląd zaczął się naprawdę liczyć. A jeszcze bardziej wartościowy stał się publiczny występ i obecność w mediach - przedmiot zazdrości i plotek tych, którym się to nie udało. Skromny świat naszych rodziców, pokoleń schowanych za żelazną kurtyną przestał wystarczać, perspektywy telewizji, mody i różnie rozumianej sławy stały się naprawdę kuszące.

Postanowiłam zrobić poważny cykl dokumentalny o tych zjawiskach, o masach dziewcząt odpowiadających na zew telewizji i kolorowych magazynów i dążących do kolorowej doskonałości w Europie Środkowo - Wschodniej, bo po latach siermiężnej rzeczywistości tęsknoty za życiem w blasku piękna i sławy były naprawdę silne - i fotogeniczne. Weszłam w uniwersalny świat dążenia do doskonałości i okazało, się, że bardzo mi on odpowiada.

Lubię chodzić na wybory miss. Lubię być za kulisami pokazu mody w małym mieście. Atmosfera oczekiwań, rozczarowania i dyskretnej konkurencji jest jedyna w swoim rodzaju. Zanurzając się w niej zapomniałam o zmianach w przestrzeni kulturowej w Europie Środkowo-Wschodniej, odkryłam tam - siebie.

Nie byłam i nie będę bohaterką wybiegu, ale mój świat nie różni się wiele od świata moich bohaterów. Oczekuję sukcesu, jestem rozczarowana przy przegranej. Biorę udział w niezliczonej ilości konkursów - czasem zastanawiam się, po co? Czy nagroda sprawi, że moja praca jest lepsza? Czy nagrodzona dziewczyna rzeczywiście jest najpiękniejsza? Obie przyznajemy, że ułatwi to nam życie, przyniesie lepsze zlecenia, znajomości z ważnymi osobami. To są różne osoby - ale mechanizm ten sam.

Słyszałam często od moich bohaterów, że chcą się sprawdzić. Zobaczyć, ile są warci, czy ktoś ich zauważy. Najlepiej, żeby tak się stało, bo to prestiż i lepszy start w życiu. Nagroda - korona, dyplom, tytuł - stają się miernikiem naszej wartości. Im więcej, tym lepiej, życiorys pełen tytułów dobrze się prezentuje.

W powietrzu wisi pytanie oskarżenie tak skonstruowanego świata, ale tak naprawdę nie wiem, czy to źle, że takie są prawidła gry. Dla mnie są trochę męczące, ale nie słyszałam, żeby któraś z dziewczyn stojących po lepszej stronie chciała z tego zrezygnować.

* * *

Agnieszka Rayss, fotograf, freelancer. Współzałożycielka stowarzyszenia Sputnik Photo, jednego z najbardziej znanych kolektywów fotograficznych w Europie (www.sputnikphotos.com). Studiowała historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Doktorantka na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu. Głównym polem jej zainteresowań jest fotografia dokumentalna, portret, pejzaż.

Dwukrotnie nagradzana w konkursie Pictures of the Year (w 2011 i 2012 roku), dwukrotna finalistka Hasselblad Masters Award, finalistka konkursów Lucie Foundation Award, Sony World Photo Awards, Lens Culture Exposure Award. Zdobyła także wiele krajowych nagród, m.in. w konkursach Grand Press Photo, BZWBK Press Photo, Newsreportaż. Stypendystka Ministra Kultury, Miasta Stołecznego Warszawy, Funduszu Wyszehradzkiego.

Opublikowała album fotograficzny "American Dream" - o transformacji kulturalnej i triumfie pop kultury w Europie Środkowo Wschodniej. Brała udział w wielu wystawach indywidualnych i grupowych, m.in. na Fotofestiwalu w Łodzi, Biennale w Pradzie, Festiwalu w Noorderlicht.