W czternastą rocznicę ataku na World Trade Center w Nowym Jorku, w hołdzie ofiarom światowego terroryzmu, w kościele O. O. Franciszkanów, Orkiestra Symfoniczna im. Karola Namysłowskiego zagrała "September Symphony" Wojciecha Kilara i "Polonię" Edwarda Elgara (11.09.).

- Jest to świetny utwór. Gdy graliśmy w zeszłym sezonie w kościele "Krzesany" Wojciech Kilara z uczniami Szkoły Muzycznej, to automatycznie nasunęła mi się - wiedząc, że zaczynamy nowy sezon artystyczny 11 września - "September Symphony". Bo, po pierwsze Kilar, po drugie - znakomity utwór. Miał tu znaczenie także termin koncertu. I to, co powiedziałem podczas koncertu. To jest nie tylko pamięci ofiar ataku na WTC (World Trade Center), ale w ogóle ofiar światowego terroryzmu, łącznie z atakami na Ukrainie. To wszystko jest terroryzm - powiedział dyrektor i dyrygent Tadeusz Wicherek zapytany o inspirację dla zamojskiego premierowego wykonania zarówno utworu Wojciecha Kilara jak i Edwarda Elgara.

Sympatia Kilara dla Ameryki oraz tragedia z 11 września 2001 r. zainspirowały wybitnego kompozytora (była to jego inicjatywa) do napisania utworu ku "pokrzepieniu serc". Konsekwencją jest jego podniosły i majestatyczny charakter oraz amerykańska stylistyka poprzez nawiązanie do pieśni Samuela Warda, "America, the Beautiful". Tego dnia, jak opowiadał światowej sławy kompozytor, był na obiedzie z Romanem Polańskim w Paryżu. Kiedy wrócił do hotelu i wysłuchał wiadomości to przeżył szok. Jak sam powiedział - nie umiał się po tym znaleźć. W rok po ataku na WTC została wykonana "Missa pro pace", czyli "Msza pokoju" Kilara. Podczas tego koncertu wykonano również pieśń Samuela A. Warda "America the Beautiful". Ten koncert nasunął mu myśl, aby napisać właśnie taki utwór. Wymyślił formę symfonii i oparł materiał dźwiękowy na pieśni Warda.

Jak dodał Tadeusz Wicherek - "September Symphony" nie jest utworem ponurym. Symfonia jest patetyczna. Tam są wręcz "anielskie" akordy, które wprowadzają klimaty nieba i zbawienia. Bardzo pozytywne. Czwarta część utworu to miejscami muzyka westernowa. Co więcej, Kilarowi zarzucano, że może jej fragmenty ocierają się o kicz. Ale - jak stwierdzi dyrygent - taka jest kultura Ameryki. Wojciech Kilar napisał to, co jest właściwe, utwór, który podnosi na duchu, a nie utwór żałobny.

Podczas koncertu w koście p. w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny można było wysłuchać także utworu "Polonia" Edwarda Elgara. To utwór napisany przez Elgara na prośbę Emila Młynarskiego. W zamyśle miał nawiązywać do Polski cytatami z naszej muzyki. W rezultacie dzieło, które napisał Elgar, zawiera polskie melodie patriotyczne. Motywem przewodnim jest "Śmiało podnieśmy nasz sztandar w górę". Jest to "Warszawianka 1905 roku". Elgar napisał utwór w 1915r., kiedy ta "Warszawianka" była bardzo popularna nie tylko w Polsce, ale i na Zachodzie.

- Kolejny temat muzyczny zawiera nawiązanie do rzezi galicyjskiej (powstanie chłopskie na terenach zachodniej Galicji w drugiej połowie lutego i marcu 1846 roku - przyp. autora). Słynna historia z "Jakuba Szeli", który był - jak się później okazało - agentem austriackim. On podburzył chłopów i chłopi wymordowali szlachtę i spalili pięćset dworów. Wstrząśnięty tymi wydarzeniami młody kompozytor Józef Nikorowicz (1827-1890) stworzył sugestywny "Chorał - Z dymem pożarów". Tekst do muzyki napisał młody lwowski poeta, Kornel Ujejski (1823-1897). Podczas zaborów zakazano wykonywania tej pieśni, a zakaz najsurowiej respektowano w zaborze pruskim. Tam było najwięcej wyroków skazujących za granie lub śpiewanie tej pieśni - opowiadał Tadeusz Wicherek.

Szczególne znaczenie pieśń, która budziła uczucia patriotyczne i dążenia wolnościowe, osiągnęła w okresie Powstania Styczniowego. Później śpiewano ją jako hymn narodowy podczas manifestacji patriotycznych, a także w kościołach. Ciekawostką jest fakt, że ten "Chorał" nadawany był przez Radio Londyn jako umowny sygnał do wybuchu Powstania Warszawskiego w 1944 r.

Trzecim tematem zacytowanym przez Elgara był fragment Nokturnu g-moll Fryderyka Chopina. Taka solóweczka niepozorna w skrzypcach, ale jest ten cytat. Preludium symfoniczne oparte jest także na "Fantazji polskiej" Ignacego Paderewskiego. Finał tej "Polonii" stanowi "Mazurek Dąbrowskiego" zinstrumentowany przez Elgara bardzo pompatycznie i przepięknie. To jest genialny utwór. Ryszard Elgar utrzymywał dobry kontakt z pianistą i kompozytorem oraz późniejszym działaczem niepodległościowym i politykiem Ignacym Paderewskim i znakomitym dyrygentem polskim Emilem Młynarskim, ówczesnym dyrektorem Teatru Narodowego Opery Narodowej.

Dyrygent Wicherek objaśnił także, dlaczego Emil Młynarski poprosił Elgara o napisanie tak szczególnego utworu. Miało to związek z prowadzeniem przez Ignacego Paderewskiego i Henryka Sienkiewicza Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce - lat 1915-1916. Elgar zadedykował utwór Ignacemu Paderewskiemu. Pierwsze publiczne wykonanie "Polonii" miało miejsce 6 lipca 1915 roku w londyńskiej Queen's Hall. Dyrygował sam Edward Elgar. Każdy z gości otrzymał zaproszenie z programem, przewiązane biało-czerwoną wstążeczką. Wydarzenie muzyczne miało za cel zebranie funduszy na rzecz Komitetu założonego przez Henryka Sienkiewicza i Ignacego Paderewskiego.

- To tak się zbiegło. Ja przecież nie planowałem wykonania "Polonii" pod wpływem tych wydarzeń, których jesteśmy świadkami. Ja to zaplanowałem dużo wcześniej, nie było mowy o żadnych uchodźcach. Ten znakomity utwór w zasadzie nie jest znany w Polsce. Dla nas, w Orkiestrze był dużym zaskoczeniem. Natomiast ja wiedziałem co będzie, poznałem ten utwór - z wyraźnym zadowoleniem, świetny i niezwykle majestatyczny wymiar koncertu podkreślił Tadeusz Wicherek.

Pozostaje już tylko dodać, że dyrektor i dyrygent "Namysłowiaków" ma wybitny talent do proponowania zamojskiej publiczności utworów nieprzeciętnych i mistrzowskiego ich wykonywania wraz ze swoją orkiestrą, która wydobywa z muzyki bogactwo jej niuansów i brzmień.