W dniu 10.02.2021 r., w wieku 64 lat, zmarła Maria Gmyz, postać znana zamościanom i całej Lubelszczyźnie. Od 2014 r. była radną Sejmiku Województwa Lubelskiego i zastępcą Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Zawsze robiła to, co lubiła. I ufała Panu Bogu.

W latach 2003-2005 sprawowała mandat radnej miejskiej w Zamościu, pełniąc w tym czasie funkcję przewodniczącej Rady Miasta. Odeszła nagle. Zmarła w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Wojewódzkim im. Papieża Jana Pawła II w Zamościu. 

Maria Gmyz była cenionym architektem. Ukończyła Politechnikę Krakowską. Dyplom wykonała pod kierunkiem prof. Wiktora Zina. Do Zamościa przyjechała w 1983 r. i podjęła pracę w Pracowniach Konserwacji Zabytków. Staż zawodowy odbyła w pracowni światowej sławy prof. Stefana du Chateau w Paryżu. Po powrocie z Paryża do Zamościa założyła Biuro Projektowe i wynajęła lokal na Starym Mieście. Kiedy osiągnęła sukces, nie chciała opuścić Zamościa, ponieważ zakochała się w zamojskiej Starówce. Za najlepszą realizację województwa lubelskiego otrzymała Kryształową Cegłę. Otrzymywała liczne nagrody i wyróżnienia. Działalność gospodarczą zawiesiła w 2016 r., kiedy została powołana na stanowisko zastępcy Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie.

Pełniła funkcję wiceprezesa Stowarzyszenia Architektów Polskich w Lublinie. Była autorką projektu ołtarza papieskiego z czasu wizyty Jana Pawła II w Zamościu w 1999 r. Ponadto zaprojektowała wiele świątyń i budynków kościelnych na terenie diecezji zamojsko- lubaczowskiej. W 2004 r. wykonała projekt pomnika Jana Pawła II przed kościołem Matki Bożej Królowej Polski w Zamościu i przy świątyni pw. św. Ojca Pio w Tomaszowie Lubelskim. Była także inicjatorką nadania imienia św. Jana Pawła II skwerowi przy zamojskiej katedrze.

Maria Gmyz była członkiem Diecezjalnej Komisji Artystyczno - Budowlanej budownictwa sakralnego, członkiem Rady Programowej Fundacji Dom Trzeciego Tysiąclecia im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego i Przewodniczącą Rady Ruchów i Stowarzyszeń Katolickich w Diecezji Zamojsko - Lubaczowskiej. Angażując się w wiele inicjatyw prowadzonych przez Radę Ruchów i Stowarzyszeń Katolickich stała na straży wartości chrześcijańskich. Wspierała m.in. organizowanie Marszu dla Życia i Rodziny.

Maria Gmyz jako prezes Katolickiego Stowarzyszenia Inteligencji w Zamościu przyczyniła się do powołania Katolickich Szkół Publicznych: podstawowej i gimnazjalnej im. Św. Ojca Pio. Była inicjatorką powołania Zamojskiego Towarzystwa Filozoficznego i Podyplomowych Studiów Filozoficzno-Humanistyczno-Etycznych dla inteligencji w Regionie. Organizowała bardzo popularny, integracyjny konkursu plastyczno - poetycki dla dzieci i młodzieży, w tym dla osób niepełnosprawnych. Od wielu lat w ramach Katolickiego Stowarzyszenia Inteligencji przygotowywała w Zamościu Tydzień Kultury Chrześcijańskiej. Działała również na rzecz Fundacji Centrum Wysiedlonych na Zamojszczyźnie oraz realizacji "Alei Sław" w Zamościu.

Jej marzeniem od wielu lat była rewitalizacja Akademii Zamojskiej połączona z reaktywacją uczelni. Wielki żal, że Pani Maria nie doczekała się tej ważnej dla niej chwili, tak jak nie doczekała się oficjalnego zakończenia prac restauracyjnych kościoła Ojców Franciszkanów. Jeszcze w ostatnich dniach stycznia br., zanim dopadła Ją podstępna choroba, brała udział w konsultacjach odbywających się w świątyni, zachwycona efektami tych prac. Jeszcze 26.01. br. oceniała wskazane do wycinki drzewa przy kościele św. Katarzyny. Ciągle w ruchu, ciągle na posterunku. Nikomu nie odmawiała wsparcia, pomocy i poparcia. Służyła naszemu Miastu, służyła całej Lubelszczyźnie jako dobry Duch wszelkich inicjatyw i projektów. Ciągle jej było mało, ciągle chciała więcej, ciągle była na służbie.

Mówiła o sobie, że jest indywidualistką i ma do napisania swoją "studnię", z której czerpie. Była bardzo utalentowana, a poezja przeplatała się w Jej życiu z twórczością plastyczną, architektoniczną, podobnie jak z działalnością na rzecz ludzi.

Miała kolejne marzenia. Wydać kolejny tomik poezji i mieć więcej czasu dla Bliskich i na ... malowanie! Nie mamy wątpliwości! Marii Gmyz był pisany Zamość - jak mówiła w rozmowie z naszą redakcją.

I było to nasze, zamościan, szczęście, że Maria Gmyz spędziła wśród nas i z nami prawie czterdzieści lat swojego pięknego i owocnego zawodowego życia. Będziemy o Tobie pamiętać!

Mario! Spoczywaj w Pokoju! Niech Dobry Pan wynagrodzi Ci dobro, które czyniłaś na Ziemi!

Rodzinie i Bliskim składamy wyrazy głębokiego współczucia i najszczersze kondolencje!