Stoczona 31 sierpnia 1920 roku bitwa była ostatnią wielką bitwą kawalerii XX wieku. Przeszła do historii jako jedna z sześciu wielkich zwycięstw jazdy polskiej. Uroczystości upamiętniające wiktorię polskich kawalerzystów odbyły się w Komarowie i Wolicy Śniatyckiej (28-29.08.).

Organizatorami obchodów 101. rocznicy Bitwy pod Komarowem - Święta Kawalerii Polskiej - Komarowska Potrzeba 2021 byli: społecznicy ze Stowarzyszenia "Bitwa pod Komarowem" na czele z twórcą Komarowskiej Potrzeby - prezesem Tomaszem Dudkiem i ze Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość, kierowanego przez prezesa Zarządu ŚZŻAK Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Sławomira Zawiślaka.

Pierwszy dzień uroczystości rozpoczął capstrzyk kawaleryjski przy Mogile Poległych Ułanów na cmentarzu w Komarowie. Przy mogile poległych kawalerzystów odbyła się wspólna modlitwa i złożenie wiązanek przez delegacje. Kolejno w Kościele Św. Trójcy w Komarowie została odprawiona Msza Święta w intencji poległych kawalerzystów, którą koncelebrowali ks. proboszcz Franciszek Nieckarz, ks. prałat Stanisław Czenczek i ks. Błażej Górski - Proboszcz Parafii pw. Matki Bożej Królowej Polski w Zwierzyńcu. Uczestniczyło w niej m.in.: 27 pocztów sztandarowych oddziałów kawalerii ochotniczej, kół rejonowych ŚZŻAK Okręg Zamość, organizacji społecznych m.in. NSZZ Solidarność, WiN, wojsko, władze gminy, mieszkańcy i zaproszeni goście, a także chór ,,Pasjonata". Po jej zakończeniu, odbyła się manifestacja patriotyczna z ceremoniałem  wojskowym, uroczyste podniesienie flagi państwowej, z odśpiewaniem  hymnu państwowego, salwa honorowa i złożenie kwiatów przed pomnikiem jazdy konnej.

Program uroczystości drugiego dnia uległ zmianie. Głównym punktem tegorocznego programu stała się organizowana na polach Wolicy Śniatyckiej defilada wojskowa z udziałem 150 kawalerzystów oraz pokaz wyszkolenia żołnierzy Wojska Polskiego. Poprzedziło ją złożenie meldunku o gotowości oddziałów. Gości powitał prezes Stowarzyszenia "Bitwa pod Komarowem" Tomasz Dudek, który nawiązał do zwycięskiej bitwy z 1920, mającej wielkie znaczenie dla historii Polski i Europy.

Na uroczystości do Komarowa - Wolicy Śniatyckiej, mimo słabej aury przybyły: Oddział Ochotniczego Szwadronu Kawalerii im. 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego, Stowarzyszenie Ochotniczy Szwadron Jazdy im. 1 Pułku Ułanów Krechowieckich z Lublina, Ochotniczy Szwadron 3 Pułku Ułanów Śląskich, Fundacja Oddział Kawalerii Ochotniczej im. Pułku 4 Ułanów Zaniemeńskich, Grupa Konna im. 7 Pułku Ułanów Lubelskich Lublin, Rodzina Pułkowa 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego w Krakowie, Szwadron Kawalerii Ochotniczej w barwach 9 Pułku Ułanów Małopolskich, Stowarzyszenie Miłośników Barwy i Tradycji 11 Pułku Ułanów Legionowych ze Słupna, Szwadron Radomski w barwach 11 Pułku Ułanów Legionowych, Kawaleria Ochotnicza w barwach 11 Pułku Ułanów Legionowych oddział Gulin, Sandomierski Ośrodek Kawaleryjski w barwach 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich, III sekcja Sandomierski Ośrodek Kawaleryjski Obojna w barwach 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich, Konna Straż Ochrony Przyrody i Tradycji im. 20 Pułku Ułanów, Szwadron Kawalerii Ochotniczej w barwach 20 Pułku Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego, Ochotniczy Odział Kawalerii w barwach 22 Pułku Ułanów Podkarpackich z Pionek, Kawaleria Kowalów z Borowa w Barwach 24 Pułku Ułanów, Stowarzyszenie Roztoczańska Konna Straż Ochrony Przyrody w barwach 25 Pułku Ułanów Wielkopolskich, Radzyńskie Stowarzyszenie Kawaleryjskie im. rtm. Wincentego Zawadzkiego, Stowarzyszenie Miłośników Miasta Radzymin i Bitwy Warszawskiej 1920 Roku w barwach 201 Pułku Szwoleżerów, Szwadron Ziemi Hrubieszowskiej w barwach 2 Pułku Strzelców Konnych, Stowarzyszenie Jeździeckie im. 4 Pułku Strzelców Konnych Ziemi Łęczyckiej, Sądecki Szwadron w barwach Kawalerii KOP, Stowarzyszenie Hubalczycy 1939-1940 Poświętne, Szwadron Przyboczny Prezydenta RP, Stowarzyszenie Zamość 1920, Akademicki Klub Jeździecki w Lublinie.

W przedsięwzięciu uczestniczył również Pułk Reprezentacyjny Wojska Polskiego i Szwadron Kawalerii Wojska Polskiego. W jego ramach odbyły się również ćwiczenia HUZAR z udziałem żołnierzy i sprzętu 25. Brygady Kawalerii Powietrznej, 2. Pułku Rozpoznawczego z Hrubieszowa oraz żołnierzy 25. Batalionu Lekkiej Piechoty z Zamościa.

Wyrazy wdzięczności ku chwale kawalerii polskiej złożył, w imieniu Organizatorów, Tomasz Dudek ze Stowarzyszenia "Bitwa pod Komarowem". Podziękował żołnierzom WP, oddziałom kawalerii ochotniczej oraz wszystkim obecnym za liczne przybycie. Z uwagi na niesprzyjającą pogodę nie odbyła się inscenizacja epizodów bitwy pod Komarowem.

Wydarzenie odbyło się pod Narodowym Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy. Patronatu honorowego udzielił również Mariusz Błaszczak Minister Obrony Narodowej, Wojewoda Lubelski Lech Sprawka oraz Marszałek Województwa Lubelskiego Stanisław Stawiarski.

Partnerami przedsięwzięcia był Powiat Zamojski, Gmina Sitno, oraz Stowarzyszenie Rozwoju Lokalnego Zamojszczyzna. Uroczystość współfinansował Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Marszałek Województwa Lubelskiego. Obchody 101. rocznicy Bitwy pod Komarowem biorą udział w Programie "Warto być Polakiem", którego organizatorem jest Samorząd Województwa Lubelskiego. Sponsorem był PKO Bank Polski.

***

Wojska bolszewickie pod dowództwem Siemiona Budionnego dotarły do Zamościa i okrążyły miasto. Wojsko polskie przyszło z odsieczą i starało się zablokować oddziały 1 Armii Konnej, które w popłochu wycofywały się na wschód.

W bitwie pod Komarowem 31 sierpnia 1920 r. polscy żołnierze pobili zmierzającą w kierunku Warszawy osławioną armię konną Siemiona Budionnego, która po tym starciu została zmuszona do wycofania się z Polski. Bitwa pod Komarowem była jedną z walk decydujących o losach wojny polsko-bolszewickiej. Historycy uznają ją za ostatnią wielką bitwę kawaleryjską w dziejach wojen.

Polskie odziały liczyły pod Komarowem 1,5 tys. żołnierzy, około 70 ciężkich karabinów maszynowych i około12 - 16 dział. Armia Konna Budionnego pod Komarowem liczyła ponad 6 tys. żołnierzy, około 350 ciężkich karabinów maszynowych oraz około 50 dział. Polska Grupą Operacyjna, która walczyła pod Komarowem złożona była z 1. Dywizji Jazdy płk. Juliusza Rómmla i 13. Dywizji Piechoty gen. Stanisława Hallera. Główny ciężar bitwy spoczywał na oddziałach płk. Rómmla. O zwycięstwie przesądziły legendarne szarże polskiej kawalerii, które rozbiły czterokrotnie liczebniejszą kawalerię bolszewicką.

Bitwa zaangażowała wielkie siły kawalerii - łącznie po obu stronach 21 pułków jazdy, z czego sześć polskich. Oprócz brawurowych szarż dochodziło też do zaciętej walki z udziałem piechoty, a nawet działań lotnictwa bojowego. Polacy przejęli spore zapasy wroga zgromadzone w wozach taborowych. Bolszewicy stracili w boju ok. 1,5 tys. żołnierzy, bilans ofiar u Polaków był pięciokrotnie niższy. Ogółem od 25 maja do 1 września Konarmia Budionnego straciła prawie 8 tys. ludzi i 9,5 tys. koni. Konna Armia Budionnego, sowiecka formacja kawaleryjska, stanowiła główną siłę uderzeniową Armii Czerwonej na Ukrainie. Do boju w wojnie polsko-bolszewickiej weszła 27 maja 1920 r., atakując polskie pozycje na południe od Kijowa. W bitwie pod Komarowem została rozbita, tracąc większość żołnierzy i tracąc soją zdolność bojową. Potem została wycofana z frontu i nie pojawiała się już do końca wojny polsko-bolszewickiej.