"Jenerał Władysław Sikorski w opiniach współczesnych i potomnych, czyli Antologia w 65. rocznicę tragicznej śmierci w Gibraltarze w opracowaniu Jacka Krzysztofa Danela to nowa publikacja na rynku księgarskim, przekrojowo prezentującą postać Generała Sikorskiego.

Jak zginął Generał?
Władysław Sikorski zginął w katastrofie lotniczej 4 lipca 1943 r. w Gibraltarze, powracając z inspekcji wojsk na Środkowym Wschodzie. Przyczyn katastrofy samolotu Liberator, należącego do brytyjskich Królewskich Sił Powietrznych, nie wyjaśniono do dziś. Nadal trwają spekulacje, które z państw, zaangażowanych w II wojnę światową, stoi za tragiczną śmiercią tego, który "podtrzymywał prymat Polski wśród ofiar Hitlera".

Być może klucz do rozwiązania zagadki śmierci Generała Sikorskiego leży w archiwach brytyjskich, których tylko część została udostępniona. Pozostałe dokumenty opatrzone adnotacją "top secret" są "nie do otwarcia przed upływem dwustu lat".

Władysław Sikorski został pochowany na cmentarzu w Newark. W 1993 r. władze brytyjskie nie zgodziły się, aby po ekshumacji z cmentarza szczątki generała zostały, przed przewiezieniem do Polski, poddane szczegółowym badaniom, pozwalającym ustalić przyczyny śmierci.

O świcie 23 listopada br. Instytut Ekspertyz Sądowych przeprowadzi badania ekshumowanych z krypt Katedry Wawelskiej szczątków Władysława Sikorskiego. Prowadzone przez Katowicki IPN śledztwo ma wyjaśnić, co było przyczyną śmierci Generała Sikorskiego.

Czy badania rozwiążą zagadkę sprzed sześćdziesięciu pięciu lat? Takie pytanie stawiają zapewne zwolennicy i przeciwnicy Naczelnego Wodza. Myślę, że liczą na to Polacy w kraju i poza jego granicami.

Kim był Generał?
Wyniki badań znane będą pod koniec grudnia. Jak szybko zostaną upublicznione, trudno jeszcze ocenić, póki co, Czytelnik może zapoznać się z najnowszą publikacją o gen. Władysławie Sikorskim autorstwa zamojskiego Historyka Drugiej Wielkiej Emigracji, dr Jacka Krzysztofa Danela, wykładowcy Wyższej Szkoły Zawodowej w Zamościu. Sądzę, że publikacja o jednym z wybitniejszych polityków i dowódców w naszej historii nie wymaga specjalnej rekomendacji, nie mniej jednak, kilka argumentów, dlaczego warto po nią sięgnąć.

Po pierwsze dlatego, aby przybliżyć sobie postać Tego, który "zawsze zmierzał ku Niepodległej". Po drugie, żeby poznać opinie o Sikorskim tych, którzy dobrze znali Generała. "Najsprawiedliwszy sąd o Generale Sikorskim wydał Edward Raczyński, który blisko z nim współpracował. Pisał Raczyński o wadach Generała: jego próżności, skłonności do autoreklamy, optymizmie często bez pokrycia, (...), o pewności siebie i wierze we własne możliwości graniczące z megalomanią, ale przypominał, że nie on jeden grzeszył megalomanią.

Te słabości Sikorskiego, pisał Raczyński, przesłoniły jego historyczną rolę jako organizatora polskich sił zbrojnych, nieustraszonego żołnierza, zwycięskiego dowódcy, zręcznego polityka, wybitnie utalentowanego męża stanu, a przede wszystkim patriotę, który służył Polsce przez całe życie do ostatniego tchu.

Gdy nad trumną Władysława Sikorskiego przemówił dzwon Zygmunta, obecni usłyszeli z zaświatów słowa Generała, które skierował niegdyś do swoich żołnierzy: "Bóg patrzy w moje serce, widzi i zna moje zamiary, które są czyste i rzetelne. Jedynym moim celem jest wolna, sprawiedliwa i wielka Polska. Do takiej Polski was prowadzę". (Jan Nowak -Jeziorański).

Jenerał Sikorski
Najnowsza publikacja o Sikorskim stanowi Antologię utworów literackich, wspomnień, publicystyki i opracowań naukowych poświęconych osobie gen. broni Władysława Sikorskiego, jakie ukazały się w kraju i poza jego granicami. Jacek Krzysztof Danel z niezwykłym znawstwem tematu wybrał teksty właściwie nieznane polskiemu Czytelnikowi. Zanim zaproszę Czytelników portalu Zamość onLine do zapoznania się z wyjątkowo interesującą publikacją, kilka wyjaśnień od autora.

Dlaczego dr Jacek Danel użył w tytule swojej publikacji określenia Jenerał Sikorski? Ponieważ jak dowiadujemy się ze wstępu do książki, tak "mówił lub pisał o generale Sikorskim jego najbliższy powiernik i współtowarzysz działalności politycznej i wojskowej na obczyźnie, generał prof. Marian Kukiel." (...) Używał bowiem starodawnej formy Jenerał, dawno już nie stosowanej. Wszyscy inni noszący te wysokie stopnie, byli już "tylko" generałami.

Sikorski "Królom jest równy"?
Ze wstępu dowiadujemy się także, że autor doskonale zdaje sobie sprawę jak duże budzi emocje Generał Sikorski. "Ma w społeczeństwie polskim swoich wiernych i oddanych obrońców, którzy gotowi są go wynieść na ołtarze, ale również zaciętych wrogów oskarżających go o zdradę interesów narodowych."

W swojej publikacji przytacza Danel najbardziej istotne relacje i opinie, także te, których autorzy spierają się o miejsce Generała w historii Polski i świata, spierają się także o wielkość Sikorskiego stawiając zarzut za zarzutem, a m.in.: błędną ocenę zamierzeń Ukraińców w stosunku do Lwowa w 1918 r., zbytnie zawierzenie Francji i roztrwonienie w parę tygodni niemal stutysięcznej armii polskiej, Pakt Majski - Sikorski. To pozwala Jerzemu "Jur" Lerskiemu na mocne stwierdzenie: "Mimo nie byle, jakich walorów osobistych nie był, więc ten wybitny generał mężem stanu w ścisłym tego słowa znaczeniu. Zdradzał, bowiem niebezpieczną naiwność oraz brak historycznego przygotowania w bezkrytycznym uwielbieniu obcych mocarstw".

Tak negatywnie oceniający Generała Lerski potrafi podkreślić, że "...oddał jednak Sikorski nie byle, jakie zasługi na arenie międzynarodowej". "...Godnie też Polskę umiał na zewnątrz reprezentować".

Starał się Jacek Danel w Antologii przedstawić opinie przyjaciół i wrogów Generała. Uwzględnił także najnowsze prace naukowe, "które starają się dotrzeć do jądra prawdy, odrzucając osobiste emocje i poglądy polityczne".

Autor pragnie by ta publikacja "służyła nie tyle miłośnikom historii, co przede wszystkim młodym ludziom, z przesłaniem, aby patrzyli na postać gen. Sikorskiego krytycznie i mądrze".

"Generał Ostatniej Legendy"
Dr Jacek Danel zrobił niebywałą rzecz. Zebrał opinie i teksty ponad pięćdziesięciu autorów, polityków, historyków i publicystów. Wśród nich znakomite nazwiska "dobrze zasłużonych dla Polski i Świata". Wśród nich także ci, którzy nie do końca uznali, że "Generał Władysław Sikorski należy do pokolenia gigantów, takich jak Roman Dmowski, Ignacy Jan Paderewski, Wojciech Korfanty, Wincenty Witos, Józef  Piłsudski, których imiona  na zawsze pozostaną związane z walką o niepodległość i jej utrwalaniem".

Nie mniej jednak, z każdego tekstu, z każdego dokumentu przemawia do nas wielkość Naczelnego Wodza. Pod wrażeniem jego autorytetu jako Męża Stanu i jego geniuszu politycznego pozostawali jego polscy zwolennicy i przeciwnicy, także Rosjanie, Brytyjczycy, Francuzi i Amerykanie.
"...Im słoneczko wyżej tym Sikorski bliżej..." Tymi słowami zbiorowej wiary dzielono się - jak opłatkiem - w mroku okupacyjnej nocy."
"...Władysław Sikorski znów jest między nami. Pamięć o Nim przetrwa pokolenia! Śpij spokojnie, Generale!" (Lech Wałęsa)

* * *

"Jenerał Władysław Sikorski. Antologia w 65. rocznicę śmierci", Jacek Krzysztof Danel, Wydanie pierwsze. Rok 2008.
Publikacja zawiera Aneks, który stanowi Bibliografia selektywna publikacji na temat życia i działalności wojskowo - politycznej gen. broni Władysława Eugeniusza Sikorskiego, wydanych w powiecie mieleckim w latach 1953-2008 opracowany przez Urszulę Danel.

* * *

Zdjęcie na okładce: fragment pomnika gen. W. Sikorskiego w Londynie (fot. Jacek. K. Danel)

* * *

Gorąco zachęcam do przeczytania interesującej publikacji o "Obywatelu świata" - Generale Sikorskim. "...wiele jest w historii Polski imion otoczonych czcią i sławą, żadnemu nie ustąpi blaskiem chwały i wdzięczności imię tego wielkiego żołnierza i męża stanu - generała Sikorskiego". (Winston Churchill)