"Kultura w mieście idealnym. Kultura - Zamość - uczestnictwo w kulturze" autorstwa młodej zamościanki Anny Jawor to pierwsza monografia poświęcona kulturze Zamościa i uczestnictwu w kulturze jego mieszkańców. Wiele z podjętych w niej wątków ma charakter nowatorski. Nowością jest klarowne rozdzielenie kompetencji socjologii kultury i antropologii kultury. Nowatorskie jest też podejście do, klasycznego w polskiej socjologii, badania uczestnictwa w kulturze.

W pierwszej części książki poddana jest refleksji kultura jako taka: jako pojęcie, zjawisko i przedmiot badań nauki. Zaprezentowane są tu teoretyczne ramy badania uczestnictwa w kulturze, a potem analiza uczestnictwa w kulturze Polaków, od czasów PRL, kiedy badania uczestnictwa w kulturze były bardzo popularne, do dziś. Omówiony jest też system wartości Polaków, który w dużej mierze wpływa na uczestnictwo w kulturze.

Druga część książki poświęcona jest już Zamościowi. Przedstawione są biografia i światopogląd Jana Zamoyskiego, Zamość w kontekście koncepcji renesansowego miasta idealnego. W dalszej kolejności po raz pierwszy opisane zostały dzieje kultury Zamościa od zarania aż po dzień dzisiejszy.

Dalej, również po raz pierwszy, przedstawiono instytucjonalny obraz Zamościa: instytucje kultury, stowarzyszenia społeczno-kulturalne, szkoły artystyczne, zespoły i teatry, środowisko artystyczne i media.

Czwarty rozdział to wprowadzenie do badania, które jest pierwszym przeprowadzonym na tak szeroką skalę badaniem uczestnictwa w kulturze Zamościa. Zastosowane techniki badawcze to: ankiety, wywiady pogłębione z ekspertami, obserwacja uczestnicząca oraz analiza treści zamojskiej prasy.

Ostatni, piąty rozdział to analiza i interpretacja badań oraz wynikłe z nich wnioski. Dzięki badaniu możemy się dowiedzieć m.in.:
Jak zamościanie spędzają swój czas wolny?
W jaki stopniu zamościanie współuczestniczą w tworzeniu kultury w mieście, czyli jak często i w których wydarzeniach najchętniej uczestniczą?
Co ich zachęca, a co zniechęca do uczestnictwa w kulturze w Zamościu?
Jak oceniają dostęp do kultury/sztuki w Zamościu?
Skąd zamościanie najczęściej czerpią informacje o wydarzeniach kulturalnych?
Czy oferta kulturalna Zamościa odpowiada zainteresowaniom mieszkańców?
Czy w Zamościu brakuje jakichś imprez kulturalnych? Jeśli tak, to jakich?
Którzy ludzie są "twarzami Zamościa"?
Jak promować Zamość przez kulturę?

Konkluzje powinny pomóc władzom Zamościa m.in. w uatrakcyjnieniu oferty kulturalnej miasta. Na końcu książki znajduje się 15 wywiadów z ekspertami (zamojskimi twórcami, dziennikarzami, organizatorami i obserwatorami) dotyczących zamojskiej kultury.

Książa ma charakter naukowy, ale napisana jest przystępnym, dla każdego atrakcyjnym językiem. Styl naukowy łączy się ze stylem literackim i z elementami stylu publicystycznego.

Anna Jawor, Kultura w mieście idealnym. Kultura - Zamość - uczestnictwo w kulturze, Korporacja Polonia, Warszawa 2009, format A5, s. 328.

* * *

Książka Anny Jawor otrzymała dobre recenzje. Dr Andrzej Rostocki - socjolog, znawca mediów: "(...) Praca ma charakter teoretyczno-empiryczny, ale zarówno część teoretyczna, jak i empiryczna mogą stanowić wzór kompetencji i erudycji. Trudno sobie wyobrazić lepszy dobór i wykorzystanie źródeł (...)".
Prof. dr hab. Bohdan Michalski, lekarz, filozof; m.in. wykładowca Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej we Wrocławiu, członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, członek Stowarzyszenia Autorów ZAIKS: "(...) Zwraca uwagę nie tylko wysoka samoświadomość metodologiczna autorki, sprawność warsztatowa, ale również emocjonalny stosunek do badanego przedmiotu, do miasta, którego kulturę z taką pasją stara się opisać (...)".

* * *

Anna Jawor (rocznik 1984) jest socjologiem, absolwentką Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Jest autorką wielu artykułów poświęconych kulturze, nauce i sztuce. W dorobku ma tomik poezji "po pierwsze" (2003) oraz wieloletnią współpracę z mediami.

* * *

17 września o godz. 18.00 w Zamojskim Domu Kultury odbędzie się promocja książki "Kultura w mieście idealnym. Kultura - Zamość - uczestnictwo w kulturze".