Kamienica Piechowiczowska (Apteczna)

Kamienica mieści się we wschodniej pierzei Rynku Wielkiego w Zamościu. Posiada piękny portal kamienny i charakterystyczną sień, z której wchodzi się do pomieszczeń najstarszej apteki w Polsce, funkcjonującej w tym miejscu od 400 lat.

Pierwszym właścicielem działki budowlanej w latach 1580-1603 był Hans Barthl - kupiec z Gdańska. Od 1603 r. właścicielem był murarz Krzysztof Lechth. W 1609 r. budynek zakupił urodzony w Turobinie Szymon Piechowicz i założył w nim aptekę. Z fundacji kanclerza Jana Zamoyskiego skończył on studia w Padwie i uzyskał tytuł doktora medycyny. Jako profesor Akademii Zamojskiej objął kierownictwo katedry medycyny. Siedmiokrotnie był rektorem Akademii i stąd wywodzi się obecna nazwa apteki "Rektorskiej". W 1612 r. zakupił on dla drukarni akademickiej nowy zasób czcionek, zaś swój księgozbiór medyczny zapisał Akademii w testamencie.

W 1619 r. na miejscu zakupionego budynku wzniósł nową, murowaną, jednopiętrową kamienicę z attyką. Szymon Piechowicz zmarł w 1651 r. W 1657 r. jako właściciele kamienicy i apteki występują: syn Stanisław Piechowicz i córki: Marianna oraz Katarzyna wraz z mężami Stanisławem Augustynowiczem i Janem Przybysławskim. Syn Stanisław Piechowicz i zięć Stanisław Augustynowicz byli z zawodu aptekarzami.

W testamencie z 1695 r. Katarzyna Przybysławska podzieliła swoją połowę kamienicy między Ignacego Bienieckiego i córki: Annę Kruszyńska i Zofię Kurkiewiczową. Około połowy XVIII w. kamienica wraz z apteką stanowiła własność Marianny i Wojciecha Wesołowskich, a następnie ich syna Piotra - kleryka zamojskiego seminarium.

W 1783 r. obiekt zakupił Jan Nachtygal. W latach 1783-1787 dobudowano 2 piętro, usuwając attykę. Po Nachtygalu właścicielem został Jan Kanty Terlecki, który zarządzał apteką od 1809 r. Po jego śmierci w 1836 r. aptekę prowadzili uczniowie pod opieką dr Schumachera ze szpitala wojskowego.

W 1842 r. wdowa Joanna Terlecka sprzedała aptekę Janowi Kłossowskiemu, absolwentowi Akademii Cesarsko-Wileńskiej. Udzielał się on społecznie w mieście jako Prezydujący Członek Domu Schronienia i członek Rady Szczegółowej Opiekuńczej Szpitala Św. Łazarza w Zamościu. Aptekę prowadził wspólnie z bratem stryjecznym Karolem Kłossowskim, który zarządzał nią przez 40 lat.

Karol Kłossowski był Członkiem Rady Szczegółowej Opiekuńczej Szpitala Św. Łazarza a także jego głównym dostawcą leków, wchodził także w skład Dozoru Kolegiaty, współfinansował restaurację ołtarza Matki Bożej Łaskawej. Udzielał się w czasie powstania styczniowego 1863 r., a apteka pełniła wówczas funkcję "banku narodowego". Przyczynił się do powstania w 1882 r. straży ogniowej w Zamościu i był jej pierwszym prezesem.

Przy aptece urządził laboratorium dobrze wyposażone m. in. w prasy, stół do krojenia ziół, sprowadzoną z Paryża maszynę do produkcji wody gazowanej. Po śmierci Karola w 1891 r. rodzinne tradycje kontynuował syn Zdzisław (1853-1919). Uzyskał on w 1872 r. dyplom aptekarza na Uniwersytecie Warszawskim. Aptekę i skład lekarstw prowadził już jako właściciel po 1890 r.

W 1899 r. zorganizował laboratorium chemiczne do badania środków spożywczych, wody ze studzien miejskich i analizy moczu. Było to pierwsze tego typu laboratorium w Królestwie Polskim. W 1900 r. na IX Kongresie Farmacji w Paryżu przemawiał w imieniu polskich aptekarzy. Jako jedyny Polak został w 1910 r. członkiem rzeczywistym Międzynarodowego Kongresu Farmacji w Brukseli. Po jego śmierci w 1919 r. aptekę odziedziczyła żona Regina i córki: Stefania Szperlowa, Wanda Minczewska i Maria Szelhauzowa. W 1925 r. właścicielki oddały aptekę w dzierżawę Feliksowi Łaganowskiemu, który wykupił ją w 1948 r. i był właścicielem do upaństwowienia w 1951 r.

Począwszy od 1891 r. (po śmierci Karola Kłossowskiego) kamienica wielokrotnie przechodziła remont. Prowadzono je w latach 1911-1929, 1934-1937, 1956-1957 i w 1964. W kamienicy mieszkała dyrektorka Liceum Sztuk Plastycznych Halina Rogińska, znana zamojska artystka i animatorka życia teatralnego. Na stylowym podwórzu odbywały się próby przygotowywanych przez nią spektakli teatralnych.

W latach 1972-1976 kamienicę poddano kompleksowej renowacji, przygotowując na pierwszym piętrze rezydencję dla mającego przybyć w 1980 r. do Zamościa na centralne dożynki I sekretarza PZPR Edwarda Gierka. W pokojach tych zachował się dawny alkierz z kominkiem, nisze i wnęki ścienne. Publiczne zgorszenie wywoływały pogłoski o marmurowych elementach szykowanej dla "przywódcy narodu i partii" łazienki i innych czekających go luksusach.

Po remoncie kamienicy piwnice apteczne zostały przekazane na cele pracowni rzeźbiarskiej i ceramicznej artystce Janinie Kaczmarczyk (autorce obecnie obowiązującego herbu Zamościa). Koszty i niewygoda spowodowały kres działalności piwnic jako pracowni i atelier (funkcjonujących w latach 1982-1985). Po przeprowadzeniu kolejnego remontu dawne piwnice apteczne, gdzie w XIX w. Karol Kłossowski przechowywał zapasy syropów, wody chlorowej, wód gazowanych i mineralnych, zajęła w 2000 r. kawiarnia "Pod Rektorską" Elżbiety i Grzegorza Obstów.

Zobligowana przyjętą nazwą i miejscem kontynuuje ona tradycje składu aptecznego serwując sławne w regionie piwo z sokiem imbirowym oraz inne napoje - nie tylko mineralne i gazowane. Prowadzi też kuchnię domową, w której znajdziemy specjały regionalne i przysmaki.

Współwłaściciel kawiarni Grzegorz Obst jest aktywnym działaczem kultury - współtwórcą festiwali "Jazz na Kresach", "Międzynarodowy Przegląd Wokalistów Jazzowych" i "New Cooperation" - skierowanego ku miłośnikom jazzu z Ukrainy.

Stylowe wnętrza kawiarni "Pod Rektorską" mają wielu sympatyków. Zaliczają się do nich oprócz znanych mieszkańców Zamościa również m. in. Jan Ptaszyn Wróblewski, Stanisław Soyka i Aleksiej Awdiejew z krakowskiej Piwnicy Pod Baranami.

Świetna muzyka (jazz, blues, bluegrass, pop) stanowi znakomite tło do dyskusji. Ściany piwnicy stale eksponują nowe wystawy malarskie i fotograficzne. Trafić można na koncerty miejscowych i przyjezdnym muzyków bluesowych, klezmerskich, czy bardów (jak lwowianin Jurij Tokar z gitarą i harmonijką śpiewający pieśni lwowskie i romanse rosyjskie).

Piwnica "Pod rektorską" jest też miejscem, gdzie gość znajdzie najbardziej aktualne wiadomości o wszystkich wydarzeniach kulturalnych w mieście, często sponsorowanych przez gospodarzy lokalu.

Zobacz podobne:
     Jubileusz królowej polskich aptek / 2009-09-21
     Zagrają na ścianie! / 2009-09-17
     Wieczór klezmerski pod Rektorską / 2009-08-10
     DUO czyli TRIO / 2009-07-16
     Poezja śpiewana w piwnicy / 2009-07-02
     Kazek Baca w "Piwnicy pod Rektorską" / 2008-11-19
     BLUeSKI w "Piwnicy pod Rektorską" / 2008-11-13
     Blues schodzi do piwnicy / 2008-11-05
     26 lat temu "urodził" się Jazz Club Kosz / 2008-10-25
     Jazzowy hit na zakończenie sezonu! / 2008-09-18
     Wysoki poziom 35. Międzynarodowych Spotkań Wokalistów Jazzowych / 2008-09-02
     W Zamościu śpiewali młodzi wokaliści jazzowi / 2008-09-02
     Zasłużony Kulturze Grzegorz Obst / 2008-09-01
     35. Międzynarodowe Spotkania Wokalistów Jazzowych / 2008-08-25
     Piosenka autorska pod Rektorską / 2008-02-27
     Piwnica pod Rektorską na jazzowo / 2008-02-25
     Piwnica pod Rektorską gra / 2008-02-12
     Muzyczne wieczory pod Rektorską / 2007-06-05

Warto przeczytać:

[do góry]