M. Zamoyski: Polacy dokonali rzeczy wielkich

Wystąpienie Marcina Zamoyskiego - Prezydenta Miasta Zamość z okazji 91. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Zamość, Rynek Wielki 11.11.2009.

* * *

"Wolności nie można tylko posiadać. Trzeba ją stale zdobywać. Zdobywa się ją czyniąc z niej dobry użytek, czyniąc użytek w prawdzie, bo tylko prawda czyni wolnymi" - mówił do nas Jan Paweł II podczas czwartej pielgrzymki do Polski.

11 listopada - dzień Święta Narodowego, dzień pamięci, kiedy wracają dni chwały, radości ale i zadumy - czy wszystko zrobiliśmy najlepiej.

Gdy w listopadzie 1918 roku odrodziła się Rzeczpospolita, Polaków ogarnął prawdziwy szał radości. O powszechnym entuzjazmie mówią wszystkie źródła dokumentujące ten moment. Tak opisywał go Premier młodego państwa Jędrzej Moraczewski: "Niepodobne oddać tego upojenia, tego szału radości, jaki ludność polską w tym momencie ogarnął. Po 120 latach prysły kordony. Nie ma ich! Wolność! Niepodległość! Zjednoczenie! Własne państwo! Od rana do wieczora gromadziły się tłumy na rynkach miast, robotnik - urzędnik porzucał pracę, chłop porzucał rolę i leciał do miasta, na rynek dostać się, przekonać się, zobaczyć wojsko polskie, polskie napisy, orły na urzędach, rozczulano się na widok kolejarzy, ba na widok polskich policjantów i żandarmów. Chaos? To nic. Będzie dobrze. Wszystko będzie, bo jesteśmy wolni od pijawek, złodziei, rabusiów, będziemy sami sobą rządzili."

Miliony Polaków zachłystywały się radością z wolnej Polski, bo oczekiwano od niej rozwiązania wszystkich problemów. Niepodległość jawiła się w zbiorowej świadomości w roli cudownego lekarstwa na trapiące społeczeństwo bolączki.

Janusz Pajewski historyk tak pisał: "Przyszła Polska, oczekiwana, śniona, budząca tyle optymistycznych myśli. Wszystko, co polskie, było drogie, otaczane miłością, czczone". Ów mit Polski jako kraju powszechnej szczęśliwości, budowany był latami, jeszcze w czasach niewoli. Podtrzymywały go wszystkie obozy polityczne, choć każdy z nich inaczej kreślił perspektywę niepodległościowego raju. W tym głęboko zakorzenionym stereotypie obca władza była kojarzona wyłącznie nieszczęściem i zagrożeniem, zaś wolna Polska jako kraina mlekiem i miodem płynąca.

Cztery lata wojny i okupacji spustoszyły ziemie polskie. Znaczny majątek zabrali ze sobą ewakuujący się w 1915 roku Rosjanie, którzy wywieźli do cesarstwa wiele kompletnych zakładów przemysłowych. Dzieła zniszczenia dopełniły trzy lata okupacji Niemieckiej i Austriackiej. Zwłaszcza Niemcy systematycznie rabowali wszystko, co mogła przerobić nienasycona machina wojenna: dwory, kościoły, ale nawet i zwykłe kuchenne rondle. W efekcie takiej polityki bieda pod koniec wojny i w pierwszych miesiącach odzyskania niepodległości była wręcz niewyobrażalna. Amerykańska misja żywnościowa, która przybyła do Warszawy na początku grudnia 1918 roku, biła na alarm, ostrzegając przed katastrofą humanitarną i szacując, że nadchodzącej zimy może nie przeżyć z głodu i zimna co trzeci Polak. Te czarne prognozy na szczęście się nie sprawdziły, ale życie w tym okresie było wyjątkowo ciężkie. Mimo to entuzjazm nie wygasł i nikt w tym okresie nie obwiniał młodego państwa o codzienne kłopoty. Całe zło niezmiennie kładziono na karb obcej władzy, wierząc, że własne rządy doprowadzą do naprawy sytuacji.

Polska wolna, ale bez uznanych granic musiała toczyć potyczki na wszystkich frontach: od zachodu - Powstanie Wielkopolskie, po wybuch wojny z Rosją Sowiecką o Lwów i Kresy na wschodzie. Młode Państwo Polskie walczyło o wolność i przetrwanie. Traktat Wersalski i plebiscyty na Mazurach i Śląsku, Powstania Śląskie, to wszystko po 123 latach niewoli i niszczenia przez zaborców wszelkiej myśli o wolnej Polsce.

Budowa Polski z trzech zaborów w jedno Narodowe Państwo jest największym sukcesem i chwałą Polaków tamtych czasów. Czasów niezmiernie trudnych, gdzie Polska zmagała się przez całe dwudziestolecie z próbą zmiany granic przez dwa totalitaryzmy: niemiecki i sowiecki, które próbowały zmienić postanowienia Traktatu Wersalskiego.

1 września 1939 roku kończy istnienie II Rzeczpospolita, 17 września jest dopełnieniem traktatu dwóch dawnych zaborców.

To dziś musimy głośno powiedzieć, że polskie "nie" rzucone w 1939 roku hitlerowskim Niemcom w drodze ich ekspansji jest naszą dumą i przykładem dla Europy. To polskie cierpienia udokumentowane także milionem ofiar pozostają w dużym stopniu zapomniane, pomijane milczeniem albo wręcz przeinaczane. W skali globalnej dominuje obraz wojny, w którym cierpieli tylko Żydzi. Z nazistami walczyli tylko Rosjanie, Anglicy, Amerykanie, natomiast Polaków którzy pierwsi stawili Hitlerowi opór stawia się dziś jako współodpowiedzialnych za Holokaust, czego symbolem jest powtarzane ciągle przez prasę i dziennikarzy określenie "polskie obozy koncentracyjne". To jest polityka historyczna jaka jest prowadzona przez ostatnie lata, niestety nie tylko w krajach Europy czy Ameryki, ale także w Polsce.

Dziś gdy mija 20 lat od odzyskania po raz kolejny niepodległości, muszą powracać do nas słowa Jana Pawła II, który przy każdej pielgrzymce próbował Nas nauczać gdy mówił tak jak w Częstochowie w 1987 roku: "Jeżeli po upadku systemów totalitarnych społeczeństwa poczuły się wolne, to prawie równocześnie zrodził się inny podstawowy problem - problem użycia wolności. A problem ten ma wymiar nie tylko indywidualny, ale także zbiorowy. Domaga się on niejako rozwiązania systemowego. Jeżeli jestem wolny, to znaczy, że mogę używać własnej wolności dobrze albo źle. Jeżeli zaś używam jej dobrze, to i ja sam przez to staję się dobry, a dobro, które spełniam, wpływa pozytywnie na otoczenie. Jeżeli zaś źle jej używam, konsekwencją tego jest zakorzenianie się i rozprzestrzenianie zła we mnie i w moim środowisku".

30 lat minęło od pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Ojczyzny, która zapoczątkowała przemiany w Polsce i Europie. Jan Paweł, II zapalił w nas światło nadziei, sprawił, że nie baliśmy się uwierzyć, iż możliwe jest to, co wydawało się dotąd niemożliwe. Proroczo brzmiały w tym kontekście słowa Jana Pawła II "Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze Ziemi. Tej Ziemi..."

Polacy dokonali rzeczy wielkich, skoku cywilizacyjnego, o którym nikt z nas nie śnił. Ale po 20 latach państwo polskie nie jest ani skuteczne ani sprawiedliwe. Impet obywateli nie przełożył się na siłę państwa.

Niech święto 11 Listopada będzie radością z odzyskania niepodległości, ale także dniem refleksji i zadumy nad jej przyszłością, nad naszą przyszłością i tym, czy prorocze słowa Ojca Świętego Jana Pawła II zmieniły oblicze tej ziemi - nas samych. Aby miłość do Ojczyzny stawała się wartością nadrzędną dla wszystkich jej Obywateli.

Zobacz podobne:
     W Święto Niepodległości oddali hołd wysiedlonym z Wysokiego / 2011-11-20
     Pojechali do Lwowa, by uczcić pamięć swoich patronów / 2011-11-18
     Biegali z okazji Święta Niepodległości / 2011-11-14
     Narodowe Święto Niepodległości w Krasnobrodzie / 2011-11-14
     Upamiętnili "premiera z Zamościa" / 2011-11-14
     Zamościanie świętowali 93. rocznicą odzyskania niepodległości / 2011-11-13
     Koncert "Do niepodległej Polski" / 2011-11-07
     Patriotyczne śpiewogranie / 2011-11-07
     Obchody Święta Niepodległości w Krasnobrodzie / 2011-11-06
     Uczczą 93. rocznicę odzyskania niepodległości oraz 70. rocznicę wysiedleń Wysokiego / 2011-11-06
     Święto Niepodległości we Lwowie / 2011-11-03
     Upamiętnią premiera z Zamościa / 2011-11-02
     Ogień Niepodległości zapłonie w Zamościu / 2011-11-02
     Koncert z okazji Święta Niepodległości / 2011-10-27
     Obchody 93. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości / 2011-10-16
     92. Rocznica Odzyskania Niepodległości / 2010-11-15
     Polskie drogi do wolności / 2010-11-10
     V Konkurs Poezji i Pieśni Niepodległościowej / 2010-11-08
     Koncert z okazji Święta Niepodległości / 2010-10-28
     Rozdawali flagi biało-czerwone / 2009-11-15

Warto przeczytać:

[do góry]