Opracowanie to nie pretenduje do miana pełnego kompendium tematycznego, ale dzieje kultury i przeszłość historyczno literacka regionu, a szczególnie Zamościa, nie była do tej pory przedmiotem odrębnej pracy, nie licząc fragmentów dotyczących tej sfery działań ludzkich na Zamojszczyźnie, zawartych w opracowaniach poświęconych kulturze Lubelszczyzny.

Opracowanie stanowi rozszerzoną i uzupełnioną wersję wykładów prowadzonych przez niżej podpisanego dla studentów uczelni zamojskich, adeptów zawodu nauczycielskiego, w ramach przedmiotu Kultura Regionu w ramach Studium Pedagogicznego. Opracowanie obejmujące 10 rozdziałów (łącznie 156 stron druku) zostało uzupełnione przede wszystkim przez przegląd materiałów źródłowych i pamiętnikarskich poświęconych historii dziewiętnastowiecznego i dwudziestowiecznego Zamościa, oraz materiał fotograficzny prezentujący ponad 140 egzemplarzy fotografii i rycin, w większości niepublikowanych dotychczas.

Większość z dziesięciu rozdziałów opracowania poświęconych zostało historii Zamościa i regionu w tym zjawisk historycznych, kulturowych, literackich i naukowych, występujących w dziejach miasta i regionu od IX do XX wieku.

Dzieje kultury i przeszłość historyczno literacka regionu, a szczególnie Zamościa, nie była do tej pory przedmiotem odrębnej pracy, nie licząc obszernych fragmentów dotyczących tej sfery działań ludzkich na Zamojszczyźnie, zawartych w opracowaniach poświęconych kulturze Lubelszczyzny. Uzupełnieniem części wstępnej niniejszego opracowania, jest przegląd materiałów źródłowych i pamiętnikarskich poświęconych historii dziewiętnastowiecznego Zamościa.

Dzieje miasta w tym okresie, nie w pełni jeszcze zbadane wymagają także wskazania tych momentów, które należałoby uwzględnić w toku dalszych prac naukowych, dotyczy to także sfery kultury i przedsięwzięć naukowo edukacyjnych podejmowanych w tym stuleciu. Są, bowiem zagadnienia związane zarówno z powstaniami narodowymi XIX wieku czy życiem codziennym miasta w drugiej połowie tego stulecia, wymagające dogłębnych studiów i analiz.

Wskazanie wymienionych zagadnień będzie również jedną ze składowych niniejszego tekstu. Całość zamknięta w rozważaniach obejmujących okres od IX do XX wieku, poprzedzona jest szkicem historiograficznym, obejmującym prezentację wydawnictw dotyczących historii Zamościa i regionu w XIX i XX wieku.


Jacek Feduszka "ZAMOJSZCZYZNA W KULTURZE I HISTORII POLSKI Dziedzictwo umysłowe i historyczno literackie regionu X-XX w", Zamość 2010, str. 150, 146 rycin, map i zdjęć, wydawca Witryna Kresowa. Cena ok. 40 zł.