O celebrowaniu wyuczonej bezradności

Ostatnią niedzielę przeżyłem dość spokojnie. Poświęciłem ją głównie na śledzenie transmisji sportowych, ze szczególnym uwzględnieniem nokautu Justyny Kowalczyk na Marit Bjoergen. Od wieczora do późnej nocy pracowałem. Ominął mnie więc cały hałas, który co roku dominuje w mediach w Niedzielę Chrztu Pańskiego.

Ów hałas nie ma jednak podłoża religijnego. Jego przyczyną jest akcja, która w tym roku odbyła się po raz dwudziesty w historii. Nie chciałem o niej pisać tydzień temu i chyba dobrze zrobiłem. Żyła nią bowiem prawie cała polska blogosfera i jakikolwiek głos na jej temat wykluczał zdroworozsądkowe podejście czytających. Ponieważ jednak XX Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy już za nami i emocje z nim związane zdążyły opaść, zdecydowałem się teraz zabrać głos na temat tej akcji.

19 lat temu, gdy startowała WOŚP, byłem w pierwszej klasie szkoły podstawowej. Zbierano wówczas pieniądze na leczenie dzieci z wadami serca - stąd logo akcji, które pozostało już na stałe. W mojej szkole było to o tyle akcentowane, że krótko wcześniej zmarła jedna z dziewczynek, która cierpiała na takie schorzenie. Też zbierano na jej leczenie pieniądze, ale niestety nie udało się tego zrobić na czas. W mojej pamięci WOŚP zapisała się wówczas jako akcja, która naprawdę chce coś zmienić. Kolejne lata, gdy pokazywano ile sprzętu medycznego udało się zakupić dzięki tym środkom, zdawały się potwierdzać ten pogląd. Prawdziwy entuzjazm towarzyszący corocznym zbiórkom trwał naprawdę długo. Radosne transmisje towarzyszące akcji sprawiały wrażenie, że wszystko jest w najlepszym porządku.

Rozczaruję tych, którzy myślą, że teraz przypuszczę frontalny atak na WOŚP i zaneguję jej zasługi. Wprost przeciwnie, wciąż twierdzę, że są one spore. Co więcej, z większością zarzutów, jakie kierują pod adresem tej fundacji jej przeciwnicy, zwyczajnie się nie zgadzam. Nie uważam na przykład za właściwy argument wytykanie wierchuszce tego podmiotu, że korzysta z zebranych pieniędzy. Pewnie korzysta - tak, jak to się dzieje w przypadku wszystkich innych fundacji, na co w odpowiednich granicach zezwala prawo. Jak do tej pory nikt prawnie nie postarał się wytknąć Orkiestrze jakichś nieprawidłowości. Nie krytykuję też WOŚP za organizację Przystanku Woodstock. Nie dzieje się tam bowiem nic, do czego nie dochodzi na większości innych rockowych koncertów plenerowych. Uważam poza tym, że fundacja zrobiła kawał dobrej roboty w zakresie aktywizacji młodzieży. Znam osoby, które zaczynały jako zwykli wolontariusze zbierający datki na Orkiestrę, a potem pomagały różnym innym organizacjom pozarządowym.

Tyle, że im dalej w las, tym więcej drzew. Zauważyłem, że temat WOŚP ostatnio ludzi drażni. Sama fundacja zachowuje się zaś coraz bardziej jak Telewizja Polska w zakresie epatowania różnymi produkcjami - jeśli ludzie odczuwają przesyt danym serialem, to produkuje się go w jeszcze większych ilościach wmawiając widzom, że właśnie tego potrzebują.

I właśnie coś takiego obserwuję od kilku lat w przypadku Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Pompa towarzysząca tej imprezie jest coraz większa. Rok temu Owsiak zaczynał dzień finału spod ziemi w kopalni, teraz spod Tatr. Potem szef Orkiestry musiał się jakoś przemieścić do Warszawy, z czego też zrobiono show. Przy okazji ludzie dowiedzieli się, że 5-minutowy lot F-16 kosztuje tylko niecałe 350 dolarów. Kto wie? Może kiedyś sam spróbuję sobie zorganizować coś takiego? Potem przez cały dzień mnóstwo koncertów i najróżniejszych happeningów. No i oczywiście słynne "Światełko do nieba", czyli pokazy fajerwerków na miarę tych z nocy świętowania podwyżek cen ropy, prądu i gazu (dla niewtajemniczonych - chodzi o noc sylwestrową).

To wszystko kosztuje z roku na rok coraz więcej, a kwota zebrana przez WOŚP aż tak mocno już w górę nie idzie, choć media napędzają zbiórki nawoływaniem do bicia rekordów. O ile wcześniej można było się łudzić, że pozyskane datki przewyższają wydane pieniądze (wiem, pewnie część z Państwa wybuchła teraz śmiechem, że biorę pod uwagę taką możliwość), to teraz trudno sobie wyobrazić, by w sumie ta akcja była dochodowa.

Brnijmy dalej w absurdy. Jeśli przyjmiemy założenie, że głównie dzięki Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy rzeczywiście znacznie poprawiło się zaopatrzenie rodzimych szpitali w sprzęt medyczny, to tym samym totalnie zdyskwalifikujemy obecny system naszej służby zdrowia. Kwota zebrana przez fundację Owsiaka stanowi mniej niż jeden procent całości budżetu systemu opieki zdrowotnej w Polsce. Skoro więc tak małe pieniądze mogą zdziałać tak wiele, to czemu reszta środków robi tak mało???

Wiem, służba zdrowia sama to już kalkuluje i z góry zakłada, że trochę ponad 40 milionów od Orkiestry może brać w ciemno. Sami rządowi notable z kolejnych opcji politycznych ochoczo stają ramię w ramię z "Jurkiem" i podkreślają ileż to dobra on czyni i ileż oni sami mogą dzięki pozyskanym pieniądzom zdziałać. Na zdrowy rozum wszyscy uczestnicy tej zabawy biorą udział w jakimś zbiorowym tańcu debili na tratwie płynącej przez niebezpieczną rzekę. Tratwa znajduje się blisko stałego gruntu i wystarczy ją po prostu skierować w tamtą stronę. Tymczasem ludzie na tej tratwie prześcigają się w pomysłach na zatkanie kolejnej dziury, przez którą przecieka woda, a wszystkim ta sytuacja idealnie pasuje.

Nikt w popularnych mediach nawet nie próbuje poruszać tego tematu. W programie Tomasza Lisa - do którego obejrzenia zmusiłem się po bardzo długiej przerwie - usiłujący oponować (choć fakt, że niezbyt mądrze) przeciw gloryfikowaniu akcji Owsiaka Łukasz Warzecha musiał się mierzyć z gospodarzem oraz efekciarskim Krzysztofem Skibą. Poziom tej debaty był żenujący i skierowany na od dawna zdemontowane tory. Programy informacyjne mówiły o fajnej Orkiestrze i pewnej grupie, która zadaje głupie pytania na temat działania fundacji. Przekaz jest jasny - WOŚP należy bezwzględnie popierać i już.

Tylko czy coś prócz serduszka jeszcze zostało z Orkiestry sprzed 19 lat?

Zobacz podobne:
     Medal XX-lecia WOŚP dla Sztabu Zamość / 2012-03-10
     WOŚP 2012: Rozegrali turniej tenisa stołowego / 2012-01-09
     WOŚP 2012: Licytuj karnet na FOLKOWISKO / 2012-01-09
     WOŚP 2012: Kolejny rekord padnie w Zamościu? / 2012-01-08
     Przypomnienie zamojskiego finał WOŚP sprzed 18 lat / 2012-01-08
     Program 20. Finału WOŚP w Zamościu / 2012-01-03
     Zagraj z Orkiestrą, idź do fryzjera! / 2012-01-03
     Dar dla Sztabu WOŚP Zamość z Zakładu Karnego / 2011-12-19
     Liszowska i Barciś dla WOŚP Zamość / 2010-12-22
     W XIX Finale WOŚP w Zamościu "zagrają" piłkarze z Holandii / 2010-12-11
     Sztab XIX Finału WOŚP ponownie w MDK / 2010-11-08
     Jedni zbierali drudzy dawali, wszyscy na rzecz WOŚP / 2010-01-13
     Po raz 18. zagrała Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy / 2010-01-11
     Turniej szachowy "Serce przy Sercu" / 2010-01-07
     Zagrają z Wielką Orkiestrą Świątecznej Pomocy / 2010-01-05
     Zamojskie uczelnie wyższe zagrają z Orkiestrą / 2009-12-23
     Miejski Sztab 18. Finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy już działa / 2009-11-07
     Szachiści wspomogli WOŚP / 2009-01-15
     Rekordowa zbiórka dla WOŚP w Zamościu / 2009-01-13
     Łyżwiarze Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy / 2009-01-06

Warto przeczytać:

[do góry]