Tradycja i stół wielkanocny w "Padwie"

O potrawach wielkopostnych, przygotowaniach domu do świąt i smakołykach na rodzinnym stole wielkanocnym opowiadano na spotkaniu w restauracji "Padwa" w Palmową Niedzielę. Była też okazja do smakowania potraw specjalnie przygotowanych przez kucharza restauracji (1.04.).

Marianna Fostakowska, właścicielka restauracji "Padwa", pasjonuje się staropolską kuchnią. Jak mówi - aktualnie zauważalny jest powrót do dawnych smaków, "babcinych" i wypróbowanych przez co najmniej dwa pokolenia. Niejednokrotnie słyszy od znajomych o tym, że wędzą swoje szyneczki, przyrządzają według własnej receptury boczki i pasztety na wielkanocne śniadanie. A żurek - ileż może mieć smaków i zapachów.

O tradycji świąt wielkanocnych zapamiętanych z dzieciństwa, a także o tym co szykujemy w kuchni na Wielkanoc 2012 r. można by rozprawiać długo. W tym obszarze pamięć nie zawodzi. Jak się okazuje każdy z uczestników spotkania szczególnie dobrze pamięta czas wszelkich przygotowań do obchodów Świąt Wielkiej Nocy. Sprzątanie domu i obejście, by wszystko lśniło czystością. Porządki miały też symboliczne znaczenie bo wymiatano z mieszkania zimę, a wraz z nią wszelkie zło i choroby.

Żyło się przez okres postu skromniej. Jeśli chodzi o postne potrawy serwowane w Wielkim Tygodniu, środę i piątek, to były to: ziemniaki w mundurkach, śledź, kapusta kiszona z cebulą i olejem. Na wsi bowiem w każdym domu jesienią szykowano dużą beczkę kapusty kiszonej i beczkę ogórków kiszonych. Przygotowywano też pisanki i kraszanki, gotowane w liściach cebuli. Potem zakwaszano żur i pieczono chleb - to należało do obowiązków pań. Panowie szykowali, po zabiciu świniaka, szynki, kiełbasy, salcesony i także kaszankę. Doprawiali, wędzili a zapasy trafiały do komory. Nie wolno było ich spróbować aż do Niedzieli Wielkanocnej.

Atmosferę świąt można było poczuć już w Niedzielę Palmową, kiedy ze zrobioną domowym sposobem, w zależności od tradycji regionu: z gałązek wierzbowych z baziami, bukszpanu, malin, porzeczek, ozdabianą kwiatkami, ziołami i kolorowymi piórkami, szło się do kościoła by ją poświęcić. Zwyczaj mówił, że po poświeceniu palemką należało lekko uderzyć domowników, by zapewnić im szczęście na cały rok.

Rankiem w Wielką Sobotę gospodynie przygotowywały święconkę do koszyczków/koszyków do poświęcenia pokarmów w kościele. A w koszyczku musiały znaleźć się: gotowane jaja i pisanka, specjalnie przyrządzony biały ser, np. z kminkiem, chleb, wędlina, chrzan, sól i pieprz a nawet babka, drożdżowa lub słodka i baranek - symbol Chrystusa Zmartwychwstałego. Koszyczek przystrajano koronkowymi serwetami i bukszpanem. Do kościoła święconkę najczęściej nosiły dzieci. Podobnie jak i dziś spożywano ją wraz z żurkiem/białym barszczem po mszy rezurekcyjnej w Wielką Niedzielę.

Przed śniadaniem wielkanocnym dzielono się jakiem i składano sobie nawzajem życzenia. A potem rozpoczynało się śniadanie, które przeciągało się do godzin popołudniowych. Zajadano się barszczem, do którego trafiały wszystkie poświęcone produkty. Na stole pojawiały się sałatki, mięsa i ciasta: keksy, babki i mazurki. Pierwszy dzień świąt spędzano rodzinnie. Obyczaj nakazywał aby za ciężko nie pracować tego dnia, nawet w kuchni, wszystko powinno być przygotowane w przeddzień. Zalecano gospodyniom aby nie spały w ciągu dnia bo chwastami zarosną ogrody. Kolejnego dnia przyjmowano gości, spacerowano jeśli dopisała pogoda i odwiedzano groby - bliskich na cmentarzu i te przygotowane w kościołach na czas Wielkanocy. Oczywiście nie zapominano o śmigusie-dyngusie. Oblewać można było wszystkich i wszędzie. Jak mówiły babcie, zmoczone tego dnia panny miały większe szanse na zamążpójście. A jeśli któraś się obraziła - to nieprędko znalazła męża. Wykupić się można było od oblewania pisanką. Co zacniejsi panowie oblewali swoje panny perfumami. Dziś ta piękna tradycja zatraciła swój sympatyczny charakter.

Należy podkreślić, że polska tradycja potraw wielkanocnych jest bardzo bogata i nie ma chyba innej tak bogatej tradycji kulinarnej na czas obchodów Świąt Wielkanocnych. Jak zauważono, my Polacy jesteśmy bardzo przywiązani do tradycji i dokładamy wielu starań, aby śniadanie wielkanocne było obfite i smakowite, bo czekamy na nie przez cały Wielki Post. Nie dziwi więc fakt, że staramy się skosztować choćby przynajmniej po troszeczkę wszystkiego co znajduje się na stole.

Wielkanocne śniadanie to przede wszystkim potrawy z wielkanocnej kuchni domowej, te tradycyjne, których nie może zabraknąć, a także te, które zapożyczamy z innych kuchni świata. Wszystko smaczne i wykwintne. Takie też były potrawy przygotowane w restauracji "Padwa". Na stole przykrytym białym obrusem i pięknie przystrojonym symbolami Wielkanocy znalazły się: pyszny pieczony schab i boczek a do tego chrzan i najlepsza pod słońcem sałatka warzywna oraz jajka w różnej postaci, także z czerwonym kawiorem. Był też szlachetny wędzony łosoś podany na galaretce z brokułów. Najpierw podano biały barszcz a potem degustowano do woli zimne przystawki. Zaszczytne miejsce zajęła pyszna, słodka pascha. Przysmak nad przysmakami, coś po prostu wyjątkowego. Tradycji stało się zadość i do tego smak niebiański. Wesołego Alleluja!

Zobacz podobne:
     Zamojski Kiermasz i Konkurs Wielkanocny / 2012-04-04
     Na Karolówce odtworzono Misterium Męki Pańskiej / 2012-04-01
     Kartki wielkanocne Gminy Zamość / 2012-03-31
     Pisanki i palmy kupisz na Kiermaszu Wielkanocnym / 2012-03-19
     XXXVI Konkurs Wielkanocny / 2012-03-04
     Wyspa Wielkanocna / 2010-03-29
     "Miałem grać Judasza". Irek Dudek na Święta Wielkanocne / 2009-04-10
     Wojciech Cejrowski na Święta Wielkanocne / 2009-04-08
     Zamojskie Stoły Wielkanocne / 2009-04-07
     Szlachetna Pani na Orbisie / 2009-04-07
     Misterium Męki Pańskiej po zamojsku / 2009-04-07
     Wielkanocne palmy i pisanki w Krasnobrodzie / 2009-04-07
     Zamojskie konkursowe palmy i pisanki / 2009-04-06
     Harcerskie "Pisanki, Kraszanki, Baby, Mazurki" / 2009-04-04
     Konkurs Wielkanocny rozstrzygnięty / 2009-04-02
     Ostatnie sceny z życia Chrystusa odtworzą na Karolówce / 2009-03-30
     Stoły Wielkanocne w Hotelu Orbis "Zamojski" / 2009-03-28
     Szczebrzeszyn na  Wielkanoc / 2009-03-27
     Wielkanocna niespodzianka w Biurze Obsługi Interesanta UG Zamość / 2009-03-27
     Gmina Zamość na Kiermaszu Wielkanocnym / 2009-03-27

Warto przeczytać:

[do góry]