W piątek, 7 września 2012 r. odbyły się główne uroczystości jubileuszowe 20-lecia wpisu zamojskiego zespołu staromiejskiego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Podczas konferencji "Przeszłość przyszłości - zarządzanie dziedzictwem kulturowym" (sala Consulatus zamojskiego ratusza) moderowanej przez prof. Bogusława Szmygina, Przewodniczącego Polskiego Komitetu Narodowego Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS, specjaliści podejmowali tematy związane z zarządzaniem, utrzymaniem i rewitalizacją obszarów zabytkowych, w tym miast i miejsc uznanych za dziedzictwo kulturowe.

W ramach uroczystości na Rynku Solnym otwarto wystawę prezentującą historię rewitalizacji Zamościa. Gala jubileuszowa odbyła się w Centrum Kultury Filmowej "Stylowy". Prezydent Zamościa Marcin Zamoyski przedstawił w okolicznościowym wystąpieniu historię ubiegania się miasta o wpis na Listę UNESCO, podziękował także osobom i służbom, dzięki którym stało się to możliwe. W kolejnych wystąpieniach podkreślono, że Zamość to pomnik świetności I Rzeczpospolitej, słynący jako "Padwa Północy" i zarazem skarb, o który powinni dbać wszyscy. W trakcie gali odznaczenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej - Medale za długoletnią służbę wręczyła Małgorzata Naumann, dyrektor Biura Kadr i Odznaczeń Kancelarii Prezydenta RP.

Złoty Medal za długoletnią służbę otrzymali: Maria Krzyżanowska - pracująca od 34 lat na rzecz ochrony i ratowania zamojskich zabytków. Pracowała w Pracowni Konserwacji Zabytków, była Radną Miasta, członkiem Zarządu Miasta, przez wiele lat przewodniczącą Zarządu Osiedla Stare Miasto. Obecnie pracuje w Zamojskiej Dyrekcji Inwestycji. Jako wielokrotny inżynier kontraktu prowadziła projekty dotyczące rewitalizacji zespołu staromiejskiego oraz licznych obiektów zabytkowych;
Roman Kozak, który pracę zawodową na rzecz miasta podjął przed 46 laty, przechodząc wszystkie stopnie kariery, od referenta po stanowisko dyrektora Urzędu Miasta Zamość. Od 1990 r. jest dyrektorem Wydziału Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska UM Zamość. W swojej pracy wiele miejsca poświęcił rozwojowi budownictwa mieszkalnego na terenie Zamościa, przez 20 lat pełnił także różne funkcje społeczne;
Jadwiga Kijek - od 1993 r. Skarbnik Miasta Zamość i Dyrektor Wydziału Finansowego w Urzędzie Miasta Zamość. Wcześniej prowadziła obsługę finansową ważnych dla miasta i regionu instytucji. Zaangażowanie Jadwigi Kijek na rzecz kształtowania polityki finansowej miasta pozwala na realizację inwestycji służących rozwojowi Zamościa i zachowaniu zabytkowej substancji starego miasta;

Barbara Skórzyńska - Terlecka - na rzecz ochrony zabytków pracuje od 1977 r., początkowo w zamojskim oddziale Przedsiębiorstwa Państwowego Konserwacji Zabytków, następnie na stanowisku Miejskiego Konserwatora Zabytków oraz naczelnika Wydziału Spraw Społecznych Urzędu Miasta Zamość. Od 8 lat jest zastępcą dyrektora Wydziału Architektury, Budownictwa i Ochrony Zabytków. Z dużym zaangażowaniem i fachowością prowadzi sprawy związane z ochroną dziedzictwa kulturowego, w tym wielomilionowe projekty rewitalizacji zespołu staromiejskiego. Jest współtwórcą programów merytorycznych organizowanej od 11 lat Międzynarodowej Szkoły Letniej UNESCO Ochrony Dziedzictwa Kulturowego;

Brązowy Medal za Długoletnią Służbę odebrali: Tomasz Kossowski - pomysłodawca, współautor i współrealizator projektów służących przywracaniu świetności zabytkowych obiektów i przestrzeni zamojskiego zespołu staromiejskiego. Dzięki jego zaangażowaniu Miasto zrealizowało wielomilionowe projekty inwestycyjne, które przyczyniły się do rozwoju Zamościa i poprawy jakości życia mieszkańców. Tomasz Kossowski, obecnie Zastępca Prezydenta Miasta Zamość, efektywnie promuje wiedzę o dziedzictwie kulturowym minionych epok, a także kładzie szczególny nacisk na rozwój gospodarczy miasta;

Marcin Grabski - trzynastoletni okres pracy zawodowej w Urzędzie Miasta Zamość poświęcił pozyskiwaniu środków zewnętrznych niezbędnych dla rozwoju Zamościa i realizacji ważnych projektów inwestycyjnych dotyczących rewitalizacji starego miasta, budowy i przebudowy dróg, modernizacji transportu publicznego, ogrodu zoologicznego oraz służące rozwojowi społeczeństwa informacyjnego. Sukcesy te były możliwe dzięki zaangażowaniu i kreatywności Marcina Grabskiego. Oprócz pracy zawodowej Marcin Grabski podejmuje także działalność społeczną, jest między innymi współzałożycielem Stowarzyszenia Przyjaciół Miast Partnerskich Zamościa;
Jarosław Malucha - współtworzył i koordynował realizację projektów dofinansowanych ze źródeł zewnętrznych, dzięki którym Zamość w znaczący sposób podniósł swoją atrakcyjność kulturalną i turystyczną. W pracy kieruje się innowacyjnością i kreatywnością w podejmowaniu działań pobudzających rozwój Zamościa. Jest aktywnym animatorem działalności społecznej, współuczestniczył w powoływaniu Lokalnych Grup Działania na terenie powiatu zamojskiego.

Medale za długoletnią służbę przyznawane są przez Prezydenta RP za wzorowe, wyjątkowo sumienne wykonywanie obowiązków wynikających z pracy zawodowej. Oprócz odznaczeń Prezydenta RP, wręczone zostały medale "Zasłużony dla Zamościa". Prezydent Marcin Zamoyski wręczył medale: Marii Sarnik - Koniecznej, która swoją pracę zawodową rozpoczynała jako Miejski, a później Wojewódzki Konserwator Zabytków w Zamościu. Pełniła też funkcję Wicedyrektora Zarządu Muzeów i Ochrony Zabytków w ówczesnym Ministerstwie Kultury i Sztuki, była Wicedyrektorem Zespołu Ekspertów Międzynarodowej Komisji ds. Rewaloryzacji Miast i Zespołów Staromiejskich, jest członkiem Polskiego Komitetu Narodowego ICOMOS i Towarzystwa Opieki nad Zabytkami. Pięć lat temu została uhonorowana tytułem Ambasador Kultury Zamościa;
Tadeuszowi Zielniewiczowi - historykowi sztuki i konserwatorowi zabytków architektury, obecnie dyrektorowi Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie. W latach 80. był Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Lublinie, później Generalnym Konserwatorem Zabytków w Ministerstwie Kultury. Tadeusz Zielniewicz był zaangażowany w skuteczną realizację procedur, dzięki którym nasze miasto zostało uhonorowane wpisem na Listę UNESCO;

prof. dr. hab. inż. arch. Krzysztofowi Pawłowskiemu - urbaniście związanemu z Politechniką Łódzką, nestorowi polskiej szkoły konserwacji zabytków. Od lat specjalizuje się w badaniu i rewaloryzacji zabytkowych zespołów miejskich. W roku 1999 zajmował stanowisko Generalnego Konserwatora Zabytków. Jako przewodniczący Polskiego Komitetu Narodowego ICOMOS uczestniczył w procesie przygotowania wymaganych procedur dot. wpisu Zamościa na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury;
dr Markowi Konopce - dyrektorowi Ośrodka Dokumentacji Zabytków w czasie opracowywania dokumentacji dot. wpisu zamojskiego zespołu staromiejskiego na Listę UNESCO. Marek Konopka był osobiście zaangażowany w formowanie treści wniosku.

Miłym akcentem gali jubileuszowej było obdarowanie kilkunastu osób przez Marię Sarnik-Konieczną okolicznościowymi medalami, zaprojektowanymi i wykonanymi przez prof. Mariana Koniecznego. Cenne pamiątki otrzymali m.in. Marcin Zamoyski, Prezydent Zamościa, byli prezydenci: Eugeniusz Cybulski i Marek Ciastoch, Andrzej Urbański - dyrektor Muzeum Zamojskiego i Stanisław Orłowski, czyli osoby zaangażowane na przestrzeni lat w przywracanie świetności miastu Zamość.

Galę zaszczycił sam Miłościwie Nam Panujący Stefan Batory, z Bożej Łaski Król Polski, etc. w asyście zbrojnych Zamojskiego Bractwa Rycerskiego i "oznajmił wszem wobec i każdemu z osobna, komu to wiedzieć należy, iż Jaśnie Oświecony i Wielmożny Jan Zamoyski, kanclerz Królestwa naszego, starosta bełski, knyszyński itd., przedstawił pismo ręką jego własną podpisane, pozostające w związku z założeniem i osadzeniem nowego miasta, zwanego Zamoście nad Wieprzcem...".

I powstało miasto Zamość niejako dzieło sztuki. Takim też pokazał je film, wcześniej prezentowany w telewizji ogólnopolskiej, komplementując współczesny Zamość jako najlepiej zachowane miasto renesansowe. Wraz z kamerą odbyliśmy spacer uliczkami "Perły Renesansu" by stwierdzić, że to jeden z najwspanialszych zespołów urbanistycznych w świecie: miasto idealne i miasto szczęśliwe.

W uroczystościach jubileuszowych oprócz przedstawicieli różnych szczebli administracji rządowej i samorządowej oraz miast i miejsc światowego dziedzictwa uczestniczyli także przedstawiciele miast partnerskich Zamościa.