Triduum Caecilianum: Odkrycia muzyki staropolskiej

Trzeci dzień koncertów IX Triduum Caecilianum przyniósł zamojskie prawykonania, wydobytych z niepamięci dzieł dawnej muzyki polskiej, w wykonaniu Chóru Archikatedry Warszawskiej oraz muzyków Orkiestry Symfonicznej im. Karola Namysłowskiego w Zamościu (22.11.).

Tradycyjnie, ostatni dzień koncertów przypadł na dzień św. Cecylii. Dla "Doskonałej pieśniarki, Artystki śpiewającej cudnie w Niebiosach, Panu grającej na organach, tej, która odkrywa swym uczniom skrawek Nieba rozbrzmiewały hymny" - stwarzając słuchaczom okazję do kontemplacji i zadumy. Takim wprowadzeniem zapraszała do wysłuchania koncertu Alicja Saturska, inicjatorka i współautorka, wraz ze Stowarzyszeniem na Rzecz Chóru "Rezonans", Triduum Caecilianum.

Jak podkreśliła prezes Saturska - polska kultura muzyczna może poszczycić się znaczącym dorobkiem, który w odniesieniu do niektórych epok na stałe wpisał się do europejskiego dziedzictwa tej dziedziny sztuki. Szczególny poziom rozkwitu muzyka osiągnęła w okresie panowania królów elekcyjnych z dynastii Wazów, kiedy to dwór w Warszawie stał się jednym z ważniejszych ośrodków muzycznych w Europie za sprawą mecenatu królewskiego. Wykształceni na dworze znakomici muzycy zasilali liczne kapele katedr, kolegiat i klasztorów, gdzie powstawały i były wykonywane dzieła na użytek uroczystości religijnych. Wysoki poziom muzyki uprawianej na dworach Wazów wywarł ogromny wpływ na twórczość wielu wybitnych polskich kompozytorów, które - niestety - w okresie dramatycznych wydarzeń historycznych II poł. XVII w. i na pocz. XVIII w. zostały rozproszone i zostały uznane za zaginione, a ich twórcy zapomniani.

Cenne jest każde odkrycie przywracające do życia dzieła dawnych epok. Wybitny polski muzykolog Jan Węcowski opracował i wydał ponad 400 utworów muzyki staropolskiej, odnalezionych w zbiorach archiwów i bibliotek klasztornych. Wśród odnalezionych dzieł, pochodzący z pocz. XVIII w. "Gloria Tibi Trinitas" (Chwała Tobie Trójco Przenajświętsza), jedyny potwierdzony utwór autorstwa Wincentego Maksylewicza, kompozytora epoki baroku w Polsce, m.in. dyrygenta kapeli na Jasnej Górze i kapelmistrza Katedry Wawelskiej. Jest to motet koncertujący na 4 głosy, 2 skrzypiec, 2 klarnety i basso continuo.

Nowym odkryciem dawnej muzyki polskiej jest także Msza B-dur/Msza Polska Franciszka Lessela, Czecha z pochodzenia, uznanego wirtuoza pianisty, najważniejszej osobowości życia muzycznego w Polsce na pocz. XIX w., ucznia J. Haydna. Dzieło to wydobyła z niepamięci Katarzyna Płońska, absolwentka Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego. Współczesne prawykonanie odbyło się w 2010 r., w ramach "Roku Fryderyka Chopina" na Uniwersytecie Warszawskim. Rok później dzieło to wykonał Chór Archikatedry Warszawskiej, uczestniczący aktualnie w Triduum Caecilianum. Pochodząca z ok. 1813 r., okresu kiedy Lessel komponował głównie muzykę religijną, "Msza Polska" to kompozycja na 4 głosy solowe, chór mieszany, zespól instrumentalny i basso continuo. Dzieło obejmuje stałe części mszy, do której kompozytor włączył "Offertorium" i "Przed Ewangelią". Polskie słowa poetyckiego tekstu Franciszka Wężyka, poety dramatopisarza, przedstawiciela klasycyzmu poststanisławowskiego w literaturze, w którego twórczości dominuje tematyka historyczna i treści patriotyczne podkreślają rodowód utworu.

Przed zamojską publicznością wystąpili: Marlena Kleniewska - sopran, uczennica klasy dyplomowej Państwowej Szkoły Muzycznej Wydziału Wokalnego z Zamościa, Chór Archikatedry Warszawskiej, Orkiestra Symfoniczna im. Karola Namysłowskiego w Zamościu oraz Tomasz Bębenek na organach/basso continuo, organista Katedry Zamojskiej. Wykonawcami dyrygował Dariusz Zimnicki. W programie koncertu "Odkrycia muzyki staropolskiej" mogliśmy wysłuchać znakomitych pieśni wykonanych przez Chór: "O zarzo, zawdy jasna", Anonim, Psalmu XXIX "Nieście chwałę" M. Gomółki i "O wszechmogący Boże" J. Świdra, ze słowami M. Reja. W wykonaniu pełnego aparatu wykonawczego wybrzmiało szlachetne w dźwiękach: "Gloria Tibi Trinitas" Wincentego Maksylewicza oraz Msza B-dur Franciszka Lessela. Szczerze i głośno oklaskiwano wykonawców. Na życzenie zgromadzonych w świątyni melomanów wykonano także pieśń na bis.

Chór Archikatedry Warszawskiej powstał w 1983 roku. Działa pod patronatem Prymasa Polski, kardynała Józefa Glempa. Założycielem i opiekunem chóru jest ks. prof. Andrzej Filaber. Do września 2004 roku był również dyrygentem i kierownikiem artystycznym. Od 2004 r. funkcję kierownika artystycznego pełni Piotr Rachoń, organista Bazyliki Archikatedralnej. Głównym zadaniem zespołu jest zapewnienie oprawy muzycznej ważnym uroczystościom archidiecezjalnym oraz animowanie życia muzycznego w katedrze. Regularnie wykonuje on kompozycje wielkich twórców europejskich, lecz propaguje głównie muzykę rodzimą. Sięga po utwory zapominane bądź dotychczas nie wykonywane. Zespół występował między innymi w 21 krajach europejskich oraz w USA i Kanadzie. Uczestniczył w licznych festiwalach międzynarodowych. Został wyróżniony za całokształt swej działalności nagrodą Ministra Kultury i Sztuki (1993, 1998), dyplomem Polskiego Związku Chórów i Orkiestr (1993) oraz medalem Prymasa Polski "Zasłużonemu dla Kościoła i Narodu". W swoim dorobku posiada osiem płyt z nagraniami polskiej muzyki religijnej i słowiańskiej muzyki cerkiewnej. Za nagranie polskich kolęd został nagrodzony w 2002 roku podwójną platynową płyta. Od 1984 r. zespół organizuje Przegląd Chórów Kościelnych, a od 1988 r. cykl koncertów "Muzyka Religijna w Archikatedrze Warszawskiej". W 2005 r. Chór został laureatem I nagrody w Ogólnopolskim Konkursie Chórów Kościelnych "Caecilianum 2005".

To były niepowtarzalne koncerty IX Triduum Caecilianum, których rangę podkreślił ks. prałat Adam Firosz, gospodarz Katedry Zamojskiej, dziękując organizatorom i publiczności. Żegnano się z nadzieją, na kolejne - dziesiąte już spotkania z muzyką kościelną wysokiego lotu, która jest zarazem modlitwą na Chwałę Bożą. Zaprezentowana "muzyka była święta, doskonała w formie i powszechna". Po raz kolejny cykl koncertów ku czci św. Cecylii wypełnił swoje posłannictwo - pielęgnowania i promowania piękna muzyki religijnej, wokalnej i instrumentalnej mistrzów dawnych i współczesnych oraz kształtowania wrażliwości na sztukę wśród mieszkańców Zamojszczyzny.

Cenne przedsięwzięcie muzyczne, któremu patronuje Ordynariusz Diecezji Zamojsko-Lubaczowskiej i Prezydent Miasta Zamościa, zostało zrealizowane przez Stowarzyszenie na Rzecz Chóru "Rezonans".

Portal Zamość onLine był patronem medialnym IX Triduum Caecilianum w Zamościu

Zobacz podobne:
     12. Triduum Caecilianum: Muzyka drogą do pokoju / 2015-11-25
     12. Triduum Caecilianum - trzy dni z muzyką ku czci patronki muzyki / 2015-11-09
     Oratorium "SANCTUS" Włodzimierza Korcza w Katedrze Zamojskiej / 2015-11-09
     Bończyk, Majewska, Osińska, Korcz, Wilk, Wodecki i Wójcicki w Oratorium "Święty" / 2015-11-08
     Koncerty ku czci św. Cecylii - 11. Triduum Caecilianum / 2014-11-28
     Wkrótce 11. TRIDUUM CAECILIANUM / 2014-10-25
     X Triduum Caecilianum: Mistrzowska IX Symfonia Beethovena / 2013-11-26
     X Triduum Caecilianum: "Aprite le porte a Cristo" / 2013-11-25
     Ewa Uryga: śpiewam o życiu / 2013-11-24
     X Triduum Caecilianum: Życie, jesteś chwilą / 2013-11-22
     IX Triduum Caecilianum: "Pieśń ujdzie cało" / 2012-11-25
     IX Triduum Caecilianum z "Mszą góralską" / 2012-11-25
     Trzy dni z muzyką sakralną, 9. Triduum Caecilianum / 2012-11-23
     Ku czci św. Cecylii - rozmowa z Alicją Saturską / 2012-11-15
     9. Triduum Caecilianum - program / 2012-11-13
     Trzy dni w hołdzie dla patronki muzyki - 9. Triduum Caecilianum / 2012-11-04

Warto przeczytać:

[do góry]