Lista Światowego Dziedzictwa Kulturalnego UNESCO została zapoczątkowana przez ONZ w Paryżu w roku 1968. Ustalono wtedy kryteria, według których można było wytypować najcenniejsze miejsca kultury w świecie. W Sztokholmie w roku 1972 ONZ przyjęła "Konwencję w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego" mającą na celu ochronę światowej spuścizny kulturalnej i naturalnej. Wśród państw, które podpisały tą konwencję, była także Polska. Wpisanie obiektu czy miejsca na Listę UNESCO to wielkie wyróżnienie a także promocja i co najważniejsze stała opieka państwa i lokalnych społeczności o wartość światowego formatu.

Kilkanaście miast i miejsc w Polsce zostało wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Nas najbardziej cieszy uznanie Starego Miasta Zamościa jako przykładu renesansowej zabudowy miejskiej i wpisanie na Listę UNESCO przed piętnastu laty. To wynik starań miejscowych władz, historyków i konserwatorów a przede wszystkim Jana hrabiego Zamoyskiego, XVI ordynata.
To także wypełnienie wszystkich kryteriów decydujących o objęciu tego obiektu ochroną UNESCO w ramach listy światowego dziedzictwa. M.in. dany obiekt powinien:

• reprezentować arcydzieło ludzkiego geniuszu twórczego,
• przedstawiać ważną wymianę ludzkich wartości, na przestrzeni dziejów lub w obszarze danego regionu świata, w zakresie rozwoju architektury lub technologii, w sztukach monumentalnych, urbanistyce lub projektowaniu krajobrazu,
• przedstawiać unikatowe albo przynajmniej wyjątkowe świadectwo tradycji kulturowej lub istniejącej albo minionej cywilizacji.

Dziś nikt nie ma najmniejszej wątpliwości, że Zamość zasłużył sobie na zaszczytny wpis. Jest przykładem "miasta idealnego" jakiego próżno szukać w świecie. Nasza starówka budzi zachwyt nie tylko polskich turystów, niejednokrotnie oszałamia Japończyków, którzy niejedno miasto podziwiali. Co więcej, właśnie oni najczęściej podróżują "szlakiem miast z Listy UNESCO".

Rok 2007 był rokiem wyjątkowo udanym dla Zamościa, ten fakt potwierdzi każdy. Drugi rok prac rewitalizacyjnych poprawił zdecydowanie urodę "Perły renesansu". Co więcej przełożył się na ogromną aktywność wielu mieszkańców i w konsekwencji spowodował rekordową ilość turystów w naszym mieście. Dzięki efektywnej i efektownej promocji miasta, wielu prestiżowym imprezom kulturalnym, wizytom rozlicznych telewizji przybywali turyści ze wszystkich stron - Wschodu i Zachodu.

Można przyjąć, że to także efekt przedsięwzięć realizowanych wcześniej, jak chociażby wizyta w Zamościu w ubiegłym roku kandydatek do tytułu Miss World. Miasto ma się czym pochwalić przed turystami, długa jest bowiem lista sztandarowych imprez kulturalnych. W tym roku jeszcze się powiększyła. Warto wymienić te najbardziej popularne przedsięwzięcia kulturalne. Sezon turystyczny otwiera Festiwal Produktu Lokalnego a wraz z nim widowisko historyczne "Szturm Twierdzy Zamość A.D. 1648", w kolejności inscenizacja legendy "Stół szwedzki". W tym roku to nawet duch Katarzyny zaszczycił gościnnie imprezę. Musiało być niezwykle interesująco. Później przychodzi czas "Jarmarku Hetmańskiego" i jadą kupcy, jadą. Nie trzeba długo czekać i znakomite teatry przybywają do nas z Polski i Ukrainy. I niezmiennie od lat dramaty Williama Szekspira w plenerze nam wystawiają.

Kiedy wyjadą aktorzy pojawiają się tancerze na "Eurofolk", z całego świata ciągną autokarami i samolotami. Kino letnie też w Zamościu mamy "pod gwiazdami", czyli Letnią Akademię Filmową. Hitem tego roku okazał się Zamojski Festiwal Kultury im. M. Grechuty. Impreza przyciągnęła tłumy gości, bo śpiewały same gwiazdy estrady. A właściwie to muzykę na okrągło słychać w Zamościu: zaczyna się jazzem, potem znowu jazz i znowu; czasem standardy jazzowe grają "Namysłowiacy", ale grają i Mozarta i Moniuszkę tak samo genialnie.

Orkiestrowe koncerty grają także w ramach Zamojskich Dni Muzyki, a chóralną muzykę usłyszymy zawsze w listopadzie podczas Triduum Caecilianum. Czy coś pominęłam? Zapewne. Nie można pominąć wielkiego koncertu Piotra Rubika z okazji VIII Rocznicy wizyty w Zamościu Papieża Jana Pawła II. Jest nadzieja, że inicjatorzy i organizatorzy przygotują równie piękny koncert w przyszłym roku. Zapowiada się jeszcze dodatkowa impreza - "Dni Kultury Włoskiej".

Te wszystkie przedsięwzięcia kulturalne cieszyły się ogromną popularnością i prezentowały bardzo dobry poziom artystyczny.
Ten rok był też szczęśliwy dla Zamościa z uwagi na zwycięstwo w plebiscycie "Siedem cudów Polski". To nobilitacja dla miasta i potwierdzenie, że jest miastem unikatowym.

Przez piętnaście lat od wpisania Zamościa na Listę UNESCO w naszym mieście bardzo dużo zmieniło się na lepsze; klejnot architektury błyszczy, gości coraz więcej. Teraz czas na Jubileusz. Miasto przygotowuje się do niego z rozmachem. Dla uczczenia tego Jubileuszu, 15.12. odbędzie się Forum Miast i Miejsc Światowego Dziedzictwa UNESCO. Przedstawiciele najpiękniejszych miast będą dyskutować o wspólnej promocji i ochronie zabytków.

Wieczorem zaplanowano Galę Jubileuszową podczas której, już po raz kolejny zostaną wręczone statuetki i honorowe tytuły "Ambasadora Zamościa", "Animatora Kultury" i "Sponsora Kultury" osobom szczególnie zasłużonym dla rozwoju kultury miasta w 2006 r.

Gwiazdą Gali Jubileuszowej będzie... Polska Orkiestra Włościańska im. K. Namysłowskiego i Teatr Muzyczny w Lublinie. Artyści i muzycy uświetnią wyjątkowy wieczór wystawiając po raz pierwszy w historii Zamościa operę Stanisława Moniuszki "Straszny Dwór".

Zainteresowanie operą jest tak duże, że organizatorzy postanowili wystawić ją także 16.12. ponownie.

I na zakończenie przypomnienie: miasto Zamość to wynik geniuszu: fundatora miasta Jana Zamoyskiego Kanclerza i Hetmana Wielkiego Koronnego i Bernarda Morando, włoskiego architekta. Jan Zamoyski rzekł: "miasto moje ma być piękne, dobre i wieczne" - i miasto stało się... arcydziełem sztuki.